Վերլուծություններ

Նիկոլ Փաշինյանին լսելիս՝ ինձ մոտ զգացողություն առաջացավ, որ գրեթե նույնատիպ տեքստ ես նախկինում լսել կամ կարդացել եմ։ Հետո Google-ի օգնությամբ պարզեցի, որ ճիշտ եմ զգացել։

Ի՞նչ ունենք այս պահին։ Ունենք մոտ 20 օր՝ մինչև քարոզարշավի մեկնարկը, և աղոտ հույս, որ ընտրություններին մասնակցող բոլո՛ր ուժերը գոնե քիչ թե շատ հիմնավորված ծրագրերով կներկայանան։ Սակայն որ կունենանք ծրագրային պայքար, դրա նախանշանները կրկին չեն երևում։

Միանշանակ պետք է փաստենք, որ բյուջեի նախագիծը կազմվել է տնտեսական այլ իրավիճակի պայմաններում, և այն նախագծած մասնագետներն այս զարգացումները չէին կարող կանխատեսել և ներառել իրենց հաշվարկներում:

Հասարակությունը, ի վերջո, վերլուծությունների արդյունքում չէ, որ վերահսկում է իշխանություններին: Եթե, իհարկե, վերահսկում է: Բայց վերլուծությունները միշտ էլ տարօրինակ փաստեր են ի ցույց դնում:

Հայաստանում տեղի ունեցած թավշյա հեղափոխությունից հետո ՀՀ իշխանությունները տարբեր առիթներով խոսել են այն մասին, որ նկատվում են ներգաղթային միտումներ. ավելի շատ մարդիկ են վերադառնում Հայաստան, քան հեռանում են։

Հետաքրքիրն այն է, որ սովորաբար Վիճակագրական կոմիտեն առավել պահպանողական է մոտենում ցուցանիշների հրապարակմանը, որպեսզի ճշգրտման արդյունքում էական վայրիվերումներ չարձանագրվեն, բացի այդ, իշխանությունները ցուցանիշների ճշգրտման հնարավորությունը երբեմն չարաշահում են՝ այդպիսով համեմատաբար բարելավելով չգոհացնող ցուցանիշները:

Պետությունը, իրականացնելով խիստ վարչարարություն՝ խոշոր ընկերություններից հավաքագրում է գումարները, սակայն միաժամանակ զսպում է պետական ներդրումները՝ արձանագրելով դեֆիցիտի ընդամենը 9.6 տոկոս կատարողական:

Վերջին 2 օրերին բուռն քննարկման առարկա է դարձել Հայաստանի բուքմեյքերական ընկերությունների կողմից ընդունվող խաղադրույքների կտրուկ աճի թեման։ Բանն այն է, որ ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեն հոկտեմբերի 31-ին հրապարակեց «Հայաստանի սոցիալ-տնտեսակական վիճակը 2018 թվականի հունվար-սեպտեմբերին» զեկույցը, որտեղ առկա որոշ թվեր պարզապես անակնկալ էին մեր հայրենակիցներից շատերի համար։

Նոյեմբերի 1-ին ԱԺ արտահերթ նիստի օրակարգում այս տարի արդեն 5-րդ անգամ քննարկվեց վարչապետի ընտրության հարցը: Վարչապետի միակ թեկնածու Նիկոլ Փաշինյանն իրեն հատկացված 1 ժամն այս անգամ որոշեց օգտագործել տնտեսության վերջին շրջանի զարգացումները մեկնաբանելով:

Օգոստոս և սեպտեմբեր ամիսներին տնտեսական ակտիվության դանդաղումը վերջին շրջանում տնտեսական լրահոսի ամենաբուռն քննարկվող թեման է։

Շաքարավազի գնի էժանացումը, որ կառավարության կողմից մատնանշվել է՝ որպես մրցակցության վերականգնման արդյունք, հեռու է իրական համարվելուց, և կառավարությունը պարզապես փորձել է սեփականաշնորհել այս հաջողությունը: Այս նույն իրավիճակն է նաև կարագի, բանանի և մի շարք այլ մթերքների պարագայում, և այս էժանացման համար բնավ պետք չէ շնորհակալ լինել Փաշինյանին և կառավարությանը, քանզի միակ բանը, որ կառավարությունն արել է՝ էժանացումն արձանագրելն է:

Օրեր առաջ Համաշխարհային բանկը հրապարակեց «Հայաստանի մակրոտնտեսական զարգացումը» հոկտեմբերյան զեկույցը, որտեղ կային գնահատականներ ու կանխատեսումներ՝ մի շարք առանցքային ցուցանիշների վերաբերյալ։

Շուտով ավարտին կմոտենա նաև 2018թ.  տնտեսական տարին, և քանի դեռ աշուն է, ինչպես ասում են՝ ժամանակն է «հաշվել ճտերը». շուտով կգա ձմեռը, և ցուրտ եղանակը մեր փոխարեն կսկսի սպիտակ ձյան վրա գրել բոլոր բացթողումները, մենք էլ ստիպված ամբողջ ձմեռ կմնանք ամենօրյա «աքլորի  ծուղրուղուի» հույսին։

Ինչպես, թերևս, արդեն տեղյակ եք՝ ԱԺ պատգամավորներ Սամվել Ֆարմանյանը և Միհրան Հակոբյանը օրենսդրական նախաձեռնությունների փաթեթ էին ներկայացրել, որով մի շարք օրենքներում փոփոխություններ կատարելու միջոցով՝ առաջարկվում էր Հայաստանում արգելել բուքմեյքերական ընկերությունների գործունեությունը։

Այն հանգամանքը, որ Նիկոլ Փաշինյանն է քննադատում ինքն իրեն՝ մեղադրելով կեղծիքի ու մանիպուլյացիայի մեջ, թերևս, տեղավորվում է միայն հեղափոխական «Դմփ-դմփ հու»-ի տրամաբանության մեջ:

Կան նաև այլ՝ ավելի տխուր ներդրումային տվյալներ, որոնք կարելի է գտնել ՀՀ Կենտրոնական բանկի կողմից հրապարակվող վճարային հաշվեկշռում։ Ուղղակի ներդրումների բաժնում կա մի այսպիսի տող՝ զուտ պարտավորությունների ստանձնում։

Քաղաքական կրքերը կրկին ստվերեցին ամեն ինչ: Նորից մեր վիճակագիրների ժրաջան աշխատանքն աննկատ մնաց: Մենք՝ որպես հասարակություն, կրկին չնկատեցինք վիճակագրական հերթական տեղեկանքը: Նկատողներն էլ չտեսնելու տվեցին:

Հայկական դրամի փոխարժեքը մշտապես եղել է տարբեր քննարկումների առարկա, անկախ նրանից, այն գտնվել է կայո՞ւն, թե՞ ցնցումային վիճակում:

Առանց խորը վերլուծություն անելու էլ երևում է, որ հունիս-հուլիսյան աշխուժացումը ժամանակավոր և օրինաչափությունից դուրս միտում էր և պայմանավորված էր առավելապես բուքմեյքերական ընկերությունների շրջանառության կտրուկ աճով։ Հիմա տնտեսությունը այդ ժամանակավոր ակտիվացման «դոզայից» դուրս է գալիս։

Անհրաժեշտ է հաշվի առնել նաև, որ շուտով տնտեսությունը մտնում է մեր երկրի բնակլիմայական դիրքով պայմանավորված պասիվ սեզոնի մեջ, և տնտեսական նման զարգացումների պարագայում լուրջ տնտեսական խնդիրների առաջ կարող ենք կանգնել:

Բիզնեսը թքած ունի, թե ԱԺ-ում որ քաղաքական ուժը՝ քանի տոկոս մանդատներ կունենա, ով կլինի նախարարը կամ այս կամ այն վարչության պետը: Այո, բիզնեսը այսօր սպասում է, և նա սպասում է, թե երբ կավարտվեն մասկի շոուները, հարկային մարմիների ռեյդերը, երբ իրեն կթողնեն, որ հանգիստ աշխատի և զարգացնի տնտեսությունը:

Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի թեման գնալով լրջանում է։ Հիշեցնենք, որ արդեն ամիսներ շարունակ մի քանի տասնյակ բնապահպաններ փակ են պահում հանքավայր տանող ճանապարհը՝ փաստացի կանգնեցնելով հանքը շահագործող «Լիդիան Արմենիա» ընկերության աշխատանքները։

Չմնաց մի խոշոր գործարար, որ «մասկի շոուների» թատերաբեմում չհայտնվի, չմնաց մի ներդրող, ով նախորդ իշխանության հետ հանցավոր կապի մեջ չմեղադրվի: Իրականում բիզնեսը հաստատ խորհրդարանական ընտրություններին չի սպասում:

Օրերս «2019 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծն ուղարկվեց Ազգային ժողովի քննարկմանը:

Թե նախկինում, թե այժմ գրեթե բոլորը, խոսելով Հայաստանի տնտեսական զարգացման ներուժի մասին, նշում են, որ մեր ամենակարևոր, գլխավոր և ամենաթանկ ռեսուրսը մարդկային կապիտալն է՝ ՀՀ քաղաքացին՝ հարուստ փորձով, գիտելիքներով և ունակություններով։

Տնտեսական տեղեկատվության պակասը մեր լրատվամիջոցները լրացնում են արտաքին աղբյուրներից ստացվող նյութեր վերահրատարակելով: Այս շաբաթ տնտեսական միջազգային լրատվությունը տարօրինակորեն համահունչ էր մեր տնտեսական խնդիրներին:

Վերջին 2 օրերին սոցցանցերում քննարկման թոփ թեման Երևանի քաղաքապետ Հայկ Մարությանն էր, ով իր երդմնակալության արարողությունից հետո լրագրողների հետ զրույցում խոսել էր տրանսպորտի սակագնի և, այսպես կոչված, կարմիր գծերի (վճարովի ավտոկայանատեղիների) մասին։

Օրեր առաջ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը իր ֆեյսբուքյան էջում հղում անելով անշարժ գույքի շուկայի ակտիվացման վերաբերյալ տեսանյութի, նշել էր ՝ Թափ ենք հավաքում տնտեսական թռիչքի համար:

Նոր կառավարությունը խոստանում է ուշադրություն դարձնել երկրի արդյունաբերության զարգացմանը: Սակայն այս ոլորտի մասին որևէ ծրագիր հրապարակված չէ: Հետևաբար՝ դժվար է ասել՝ նոր իշխանությունների հայտարարությունը պարզ պոպուլիզմի դրսևորո՞ւմ է, թե՞ լուրջ մտադրություն:

Արժույթի միջազգային հիմնադրամը (IMF) հրապարակել է մի շարք երկրների տնտեսական աճի հոկտեմբերյան կանխատեսումները՝ ընթացիկ տարվա և 2019 թ. համար։ Կոնկրետ Հայաստանի մասով՝ ԱՄՀ-ն տնտեսական աճի կանխատեսումը վերանայել է աճման ուղղությամբ. 3.4%-ի փոխարեն՝ այս տարի կանխատեսվում է 6% աճ։