«Ապրիլի 2-ին, հենց վաղ առավոտյան արդեն սկսվեցին կրակոցները…»
«Տղաներ, որ ելան մարտի» նախագծի շրջանակում «Արմենպրեսը» ներկայացնում է Արցախում ծառայած Նարեկ Մալխասյանին և նրա սխրանքի պատմությունը։ ՀՀ նախագահի հրամանագրով նա պարգևատրվել է «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով և ԼՂՀ նախագահի հրամանագրով՝ «Արիության համար» մեդալով։
Նարեկն Արարատի մարզի Բարձրաշեն գյուղից է։ Գինու-կոնյակի տեխնոլոգի մասնագիտություն է սովորում Հայ-հունական պետական քոլեջում, չորրորդ կուրսում է։ Այս տարի ավարտում է։ Ներկա պահին զբաղվում է նաև աշխատանքի տեղավորվելու հետ կապված հարցերով։ Չնայած ստացած այս մասնագիտությանը՝ Նարեկն այլ նպատակները ունի։ «Ուզում եմ անցնել զինվորական ծառայության, սկզբում՝ որպես պայմանագրային ծառայող։ Բայց նաև ցանկանում եմ շարունակել ուսումս, ստանալ բարձրագույն կրթություն։ Ուզում եմ ընդունվել Երևանի պետական համալսարան, երևի միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ»,- ասում է նա։ Երբ խոսեցի երազանքների մասին՝ մեր պատմության հերոսն ասաց, որ աշխատում է ընդհանրապես ոչ թե երազել, այլ նպատակներ դնել իր առջև և իրականացնել դրանք։
Ազատ ժամանակը հիմնականում Նարեկն անցկացնում է ընկերների հետ, սիրում է ֆուտբոլ նայել, բայց խաղալ այնքան էլ չի սիրում։ Մինչև բանակ գնալը երեք տարի զբաղվել է բռնցքամարտով։ «Ինձ նաև շախմատն է հետաքրքրում, բայց, ցավոք, չեմ խաղում»։
Հարցազրույցի ընթացքում ես այնպիսի տպավորություն ստացա, որ Նարեկը համեստ, հանգիստ անձնավորություն է։ Բայց, միևնույն ժամանակ, աչքերի մեջ ինչ-որ չարաճճիություն կար։ Եվ իր խոսքերից հասկացա, որ, կարծես թե, երկու դեպքում էլ չսխալվեցի։ «Բանակից գալուց հետո փոխվել եմ։ Մինչև բանակ գնալս ավելի տաքարյուն, կռվարար էի, երևի, ինչպես բոլոր տղաները։ Բայց երբ բանակից վերադառնում ես, հատկապես, երբ այսպիսի դեպքերի՝ մարտական գործողությունների ես մասնակցում, կյանքին սկսում ես այլ աչքերով նայել, ուրիշ հետաքրքրություններ են ի հայտ գալիս։ Բոլորն էլ ասում են, որ շատ եմ փոխվել, և ես էլ եմ դա զգում»,- ասում է Նարեկը։
Նարեկը ծառայել է Ջրականում (Ջաբրաիլ), ղարաբաղաադրբեջանական շփման գծի հարավ-արևելյան հատվածում։ Հարցին, արդյոք նա ուզո՞ւմ էր ծառայել, այսպես է պատասխանում. «Քանի որ մեր երկիրը գտնվում է այսպիսի տարածաշրջանում, բոլոր տղաներն էլ, ուզած թե չուզած, պիտի ծառայեն։ Բայց ես միշտ էլ մտածել եմ բանակ գնալու մասին։ Վիճակահանության ժամանակ, երբ վիճակ քաշեցի, թղթի վրա գրված էր՝ ծառայության վայրը ԼՂՀ։
Ղարաբաղում էլ նորից վիճակ քաշեցի, որպեսզի իմանամ, թե կոնկրետ որ զորամասում եմ ծառայելու։ Ջաբրաիլն ընկավ, և ես առաջին անգամ էի լսում այդ վայրի մասին։ Գնացի ու ծանոթացա զորամասին։ Դե, բնականաբար, երբ սկսեցի ծառայել, ընդհանրապես չէի մտածում, որ այդտեղ մարտական գործողություններ կլինեն՝ չնայած զորամասը ղարաբաղաադրբեջանական շփման գծին էր։ Ասեմ, որ կրակոցներ միշտ եղել են, բայց երբեք չէի մտածի, որ ամեն ինչ այդ աստիճանի կհասներ։ Մտածում էի, որ խաղաղ պայմաններում կզորացրվեի, և վերջ, բայց այդպես չեղավ…»։
Քառօրյա պատերազմում հակառակորդի ուղղաթիռը խոցելու մասին Նարեկը պատմեց.
«Մեր հրամանատարը տեղեկացրեց, որ հակառակորդի տանկերի շարժ կա, հնարավոր է՝ մեզ վրա գան, բայց տանկի փոխարեն ուղղաթիռ եկավ։ Ու հենց առաջին կրակոցից խփեցի այն»։ Նա այնքան թեթև և հանգիստ ասաց այս նախադասությունը, կարծես ընդամենը մի մրջյուն էր տրորել, և ոչ թե՝ մի ամբողջ ուղղաթիռ կործանել։
Հետո, շարունակելով խոսքը, մեր պատմության հերոսը մտովի վերադարձավ մինչև ապրիլի 1-ը և պատմեց դեպքերն ամենասկզբից. «Ապրիլի 1-ին բարձրացանք դիրքեր։ Ի դեպ, իմ ծննդյան օրն էր։
Այդ օրը շատ լավ անցավ։ Ապրիլի 2-ին, հենց վաղ առավոտյան արդեն սկսվեցին կրակոցները, և դրանից հետո մեզ ասացին, որ կուտակումներ կան նրանց մոտ, ու սպասվում են ակտիվ գործողություններ։ Հենց այդ օրն էլ ժամը 12-ին հակառակորդի ուղղաթիռն ուղղվեց մեր կողմը, և ես խոցեցի այն։ Այդ ընթացքում ոտքի բեկորային վերք ստացա։ Ապրիլի 4-ին ինձ իջեցրին հոսպիտալ։ Այնտեղից դուրս գրվեցի ապրիլի 29-ին ու նորից բարձրացա դիրքեր։ Դիրքերից իջա մայիսի 6-ին, երբ պետք է գնայինք նախագահի մոտ՝ պարգևատրման։ Մայիսի 13-ին ինձ արձակուրդ տրամադրեցին, որի ժամանակ քիթս վիրահատեցի, շնչառական խնդիրներ ունեի: Եվ հետո զորացրվեցի»։
Չնայած հակառակորդին զգալի վնաս է պատճառել՝ Նարեկն ասում է, թե չի մտածում, որ հերոս է, ու չի սիրում, երբ իրեն այդպես են ներկայացնում։ «Ես մտածում եմ, որ առաջնագծում կանգնած բոլոր տղաներն էլ հերոսներ են։ Պետք չէ որևէ մեկին առանձնացնել, որովհետև բոլորն էլ կանգնած են այնտեղ՝ պատրաստ իրենց կյանքի գնով պաշտպանելու հայրենիքը։ Մեկին, երկուսին, երեքին հաջողվել է ինչ-որ գործողություն կատարել, բայց բոլորն էլ պատրաստ են դրան ու մեկ վայրկյան անգամ չեն մտածի՝ այդ պահին իրենց կյանքը վտանգի մե՞ջ է, թե՞ ոչ։ Եթե այնտեղ են, նշանակում է՝ կանեն իրենց գործը»,- վստահաբար ասում է Նարեկ Մալխասյանը։ Եվ իր խոսքն այսպես է ավարտում. «Աստված ինձ հետ է եղել, որ ես այսօր կամ։ Միայն նրա մեծ ուժն է, որ կարող է փրկել այդպիսի ծանր պայմաններում»։
Լիլիթ Դեմուրյան
