Բուն Բարեկենդանով մեկնարկում է Մեծ պահքը
Բարեկենդան, բարի կենդանություն, այս տոնը նշում էին դեռ հեթանոսական շրջանում։ Տոնի հիմքում ընկած էր բնության զարթոնքը։ Մարդիկ ուրախությամբ էին լցվում վերակենդանացող բնության հետ, սեղաններ բացում ու երգ ու պարով դիմավորում գարնան գալուստը։
Բարեկենդանը Հայ Առաքելական եկեղեցու շարժական տոներից է, հանդիպում է Սուրբ Սարգսի տոնից մինչև Մեծ պահքն ընկած ժամանակահատվածում։ Մեծ պահքի Բարեկենդանը կոչվում է Բուն Բարեկենդան, քանի որ նախորդում է ամենաերկար պահքին: Բարեկենդանը մարդու երջանկության հիշատակն է, որը դրախտում վայելում էին Ադամն ու Եվան: Այն նաև դրախտային կյանքի օրինակն է, որտեղ մարդուն արտոնված էր ճաշակել բոլոր պտուղները, բացառությամբ բարու և չարի գիտության ծառի պտղից, որը պահքի խորհրդանիշն է:
Մեծ Պահքի շրջանը տևում է 48 օր` Բուն Բարեկենդանից մինչև Ս. Հարության տոնի նախօրեն: Պահքի շրջանում օգտագործում են բացառապես բուսական ծագում ունեցող սննդամթերք: Պահքի ընթացքում հրաժարվում են ոչ միայն որոշակի կերակուրներից, այլև մոլի սովորություններից։ Պահքի 40 օրը խորհրդանշում է անապատում Քրիստոսի քառասնօրյա աղոթքի, ծոմապահության և ապաշխարության շրջանը: Քառասնօրյա պահքին հաջորդում է պահոց ևս մեկշաբաթյա շրջան` Ավագ շաբաթը: Այդ է պատճառը, որ քառասնօրյա կոչվող պահքը 48 օր է տևում: Մեծ Պահքը կիսվում է միջինքով, պահքն այդ օրը չի ընդհատվում, պարզապես ժողովրդական սովորության համաձայն` այդ օրը բաղարջից պահոց գաթա են պատրաստում:
Մեծ Պահքն ունի յոթ կիրակի՝ Բուն բարեկենդան, Արտաքսում, Անառակի, Տնտեսի, Դատավորի, Գալստյան և Ծաղկազարդ:
Ավագ շաբաթն ընդգրկում է Քրիստոսի երկրային կյանքի վերջին կարևորագույն իրողությունները` հաղթական մուտքը Երուսաղեմ, վերջին ընթրիքը, մատնությունը, չարչարանքները, խաչելությունը, մահը, թաղումը և ի վերջո հրաշափառ Հարությունը` Զատիկը:
