«Ես գիտեմ՝ Փաշինյանն ինչ է խոսելու, այդ մոնոպիեսն ինձ ծանոթ է. ես հարցեր ունեմ նրան». Լևոն Շարաֆյան

Հարցազրույց ԱՄՆ-ում բնակվող դերասան Լևոն Շարաֆյանի հետ

– Պարոն Շարաֆյան, վերջին անգամ ե՞րբ եք եղել հայրենիքում և ի՞նչ փոփոխություններ եք տեսնում:

– Երկու տարի առաջ: Ի՞նչ փոփոխություն. փոփոխություն եղել է՝ աղբն է ավելացել: Իսկ այնպես՝ ոչ մի փոփոխություն, ոչ մի:

– 90-ականներին, երբ տեխնիկական, ֆինանսական մեծ հնարավորություններ չկային, հեռուստաէկրաններ բարձրանում էր հիմնականում որակյալ հումոր, շատ նախագծերում ներգրավված էիք նաև Դուք, ինչո՞ւ հիմա, երբ ավելի լայն հնարավորություններ կան ավելի լավ արտադրանք տալու, վիճակն ավելի վատ է:

– Այն ժամանակ թույլ չէին տալիս ամեն ինչի մասին խոսել: Եվ մենք, եթե խոսում էինք, փորձում էինք քննադատել թեկուզ մեր ղեկավարներին, թեկուզ հանրահայտ մարդկանց, քողարկված էինք խոսում և այնքան էինք քողարկում, որ ժողովուրդն էլ հասկանա. սա էր հումորը: Հիմա թույլ են տալիս ամեն ինչի մասին խոսել, էլ քողարկելու բան չկա: Ուզո՞ւմ ես հայհոյել՝ հայհոյիր, ինչ ուզում ես՝ արա: Այ, դա վատ է: Վերահսկողություն պետք է լինի ամեն ինչի վրա: Չեմ ասում այն վերահսկողությունը, որ ժամանակին եղել է գրականության վրա, երբ նեղել են գրողներին: Խոսքը դրա մասին չէ, խոսքն էսթետիկայի մասին է, որ եթե աղբ է, նա պետք է դուրս չգա եթեր՝ ոչ հեռուստաներկայացումների կարգավիճակով, ո՛չ ֆիլմերի, ո՛չ հեռուստասերիալների, ո՛չ էստրադայի: Պետք է ուղղակի ասել՝ ոչ:

– Ինչպե՞ս եք պատկերացնում այդ վերահսկողությունը. կասեն՝ մեզ գրաքննում են:

– Ես չգիտեմ, ես քաղաքական գործիչ չեմ, քաղաքականության մեջ չեմ, քաղաքականությունը պետք է որոշի, թե ինչ չափերի մեջ կարելի է սրան թույլ տալ, իսկ նրան թույլ չտալ: Ես հիշում եմ, ժամանակին Կոմպոզիտորների միությունն ընդունում էր նույնիսկ Առնո Բաբաջանյանի երգերը, նույնիսկ Ալեքսանդր Հարությունյանի սոնատները, դաշնամուրային կոնցերտները, այդ կարգը կար, և կային մարդիկ, որ բերում էին ստեղծագործություններ, երգեր, ասում էին՝ չէ, եղբայր ջան, չէ, էլի, սա չի համընկնում մեր որակի չափանիշերին: Իսկ հիմա մի փոքր ձայն կամ լսողություն ունի՝ երգում է, մի փոքր շնորհք ունի՝ խաղում է ու աստղ է: Այնքան աստղ, որքան այստեղ է, անգամ Ամերիկայում չկա: Այնտեղ մոտ 20-25 հոգի են կարկառուն աստղերը, որոնց երկրպագում ենք, ես էլ եմ նրանց երկրպագուն: Բայց այստեղ մի հատ քիթը խոթում է էկրանի մեջ, երկու տող բան է ասում և շատ վատ, արդեն աստղ է:

Ճանաչելի լինելը և աստղ լինելը տարբեր բաներ են: Աստղը ամեն ինչ կարող է անել, աստղը Մերիլ Սթրիփն է, որը երգում է, պարում է, սալտո է անում՝ 70 տարեկան կին է, և ամեն ինչ անում է հանճարեղ: Այստեղ աստղիկներ կան, որոնք շուտ կմարեն, կգնան, հարցը դա չէ, բայց իրենց այնպես են պահում, այնպիսի պոզաներ են ընդունում, այնպիսի ձևերով են խոսում, ոնց որ թե՝ աշխարհն իրենցն է, բայց իրենցը չէ. ազիզ, ջան, աշխարհը ոչ քեզնով սկսվել է, ոչ էլ քեզնով կվերջանա:

– Կրթական ցենզի մասին չի՞ խոսում սա:

– Գիտեք՝ այ, կրթական ցենզն ամենակարևորն է, ես միանգամից լրջացա հարցից, որովհետև դա է մեր ապագան: Հայաստանի ապագան ես չեմ, ես հեռացող եմ, Հայաստանի ապագան մեր երեխաներն են, մեր թոռները, նրանց գիտելիքները՝ ինչ գիտելիքներով են նրանք գալիս այս աշխարհ, ինչ գիտելիքներ է նրանց տալիս այս երկիրը: Եկեք կոնկրետանանք Հայաստանի վրա՝ ի՞նչ գիտելիքներ են ստանում: Ես գիտեմ, որ այստեղ կան տաղանդավոր երիտասարդներ, երիտասարդ գիտնականներ կան, որոնք տաղանդավոր երեխեք են, այ, նրանց է պետք պինդ բռնել, չթողնել, որ գնան, որովհետև, որ գնան, այնտեղ նրանց գիտե՞ք ոնց են ընդունում՝ գրկաբաց, տալիս են ամեն ինչ, որ նա ոչ մի բանի մասին չմտածի, միայն աշխատի և իր գիտելիքները տա այդ պետությանը, ուր որ եկել է: Նրան տանում են ոչ թե նրա սիրուն աչքերի, ծանոթների, պապայի ու մամայի համար, այլ տեսնում են նրա պոտենցիալը, տեսնում են նրա մեջ այդ երկրի ապագան՝ ինչ օգուտ կտա այդ տղան. ամեն ինչ կանեն նրա համար, որ նա միայն զբաղվի այդ գործով: Մենք փոքր երկիր ենք, մենք, դժբախտաբար, պատերազմի մեջ ենք, և ամեն օր ամեն զոհվող երիտասարդի հետ ինձնից մի մասնիկ գնում է: Մենք կորցնում ենք մեր գենոֆոնդը՝ երիտասարդ 18-19 տարեկան երեխեք, ամեն օր՝ մեկ-երկու հոգի, տարեկան ինչքա՞ն է անում… ես դեռ չեմ խոսում նրանց ծնողների, նրանց շրջապատի մասին, որովհետև նրանք կորցնում են ամեն ինչ, կորցնում են իրենց երազած ապագան, որ դրել են այդ երեխայի մեջ: Կորցնում են, վերջ:

Քանի որ այդ պայմանը կա, մենք այստեղ զենքի բազա պետք է ստեղծենք, իսկ դրա հնարավորությունը մենք ունենք:

– Ինչո՞ւ չենք օգտվում այդ հնարավորությունից:

– Չգիտեմ: Այդ հարցն ինձ մի ուղղեք, այդ հարցին ես չեմ կարող պատասխանել: Եթե այդ հարցին պատասխանեմ՝ ինձ կասեք՝ դե, ուղղություն ցույց տուր: Ես չգիտեմ այդ ուղղությունը: Բայց գիտեմ, որ այստեղ կարելի է ստեղծել այդ զենքի բազան: Այնպիսի զենքեր կստեղծեն մեր ջահելները, որ աշխարհը կգա՝ մեզնից զենք կառնի: Մենք, կոպիտ ասած՝ Մոսկվայի մի թաղամաս ենք, մենք ընդամենը չինական չորս հյուրանոց ենք, բայց որ նայում եմ Իսրայելին, Իսրայելը ոչինչ չունի, ավազի վրա սարքած փոքրիկ պետություն է, ոչ մի ընդերք չունի՝ տանկեր է արտադրում, ինչի՞ց է դա գալիս: Մեր մեջքին կանգնած էր Ռուսաստանը, հիմա չգիտեմ՝ կանգնա՞ծ է, թե՞ ոչ: Մենք պետք է կպնենք դրանից: Այո՛, եղել են խնդիրներ, բայց մենք ումի՞ց պետք է կառչենք, Ամերիկայի՞ց՝ սուտ է:

– Հայաստանում հակառուսական ակցիաներ են իրականացվում…

– Հետո՞… Լավ, այդ գունդը դուրս եկավ Գյումրիից, հավատացնում եմ ձեզ՝ մի ժամ հետո չեք հասցնի ծառը բարձրանաք. Թուրքիան՝ Նախիջևանից, Ադրբեջանը… չենք հասցնի ծառը բարձրանանք: Ռուսներին պետք է այդ սահմանը, եթե ռուսները կորցրեցին մեզ, կորցնում են մի մեծ սահման: Մենք սահմանագիծ ենք, ռուսները գուցե մեզանից մեծ ակնկալիքներ չունեն, գուցե չենք կարող ռուսների հետ հավասարը հավասարի պես նստել և զրուցել, բայց մենք կարող ենք ուժեղանալ, որպեսզի և՛ ռուսը մեզ հետ հաշվի նստի, և՛ թուրքը, և՛ Իսրայելը, բայց դրա համար պետք է սերունդ մեծացնել:

Ճապոնիան ի՞նչ արեց. 60-ական թվականներին Ճապոնիան մի հետամնաց ագրարային երկիր էր, ի՞նչ արեցին՝ նրանք մի սերունդ ուղարկեցին դուրս՝ սովորելու, մի պայմանով, որ նրանք պետք է վերադառնան: Գնացին, սովորեցին, եկան՝ երկիրը ոնց զարգացրին: Սա է, մենք չե՞նք կարող անել, ումի՞ց ենք պակաս, կարո՞ղ է ճապոնացուց մենք պակաս ենք: Այդ խելքն էլ ունենք, կարողությունն էլ ունենք, ուժն էլ ունենք՝ կարելի է անել այդ բանը, ո՞ւմ ենք սպասում: Փող է պետք դնել, փող չկա՞: Վարչապետն ասում է՝ կա, ասում է՝ բյուջեն լիքն է, դեռ մի բան էլ ավել: Դե, լսեք վարչապետին՝ օգտագործեք:

– Բայց հենց վարչապե՞տը չպետք է նախաձեռնի այդ ամենը:

– Բա էլ ո՞վ, կարո՞ղ է՝ ես: Ես մի մասնիկ եմ, այս երկրի հետ տառապող, այս երկրի հաջողություններից ուրախացող, այս երկրի անհաջողությունների վրա տխրող, իմ ձեռքին բան չկա, ոչինչ: Վարչապետը պետք է անի, ղեկավարությունը պետք է անի: Ճիշտ կադրային քաղաքականություն է պետք, որ ուսումը բարձրացնի, բժշկությունը բարձրացնի, գիտնականներին տեղ տա:

Ես Մերգելյանի հետ հանդիպեցի իր մահից մեկ տարի առաջ Լոս Անջելեսում: Այդ մարդն անվասայլակի մեջ էր: Այդ հրաշք մարդը, որ 20 տարեկանում ակադեմիկոս է եղել, երբ մահացավ, տղան դիմեց Հայաստանին, որ թաղեն Կոմիտասի անվան պանթեոնում՝ մերժեցին, ու տղան տարավ և թաղեց Նովոդևիչյե գերեզմանատանը: Բա կարելի՞ է: Ես երբ իր հետ խոսեցի (նկատի ունի հայ մաթեմատիկոս և ակադեմիկոս Սերգեյ Մերգելյանին,- Ռ.Մ.), ասացի՝ ի՞նչ եք այստեղ անում, ասաց՝ ինձ զրկել են ամեն ինչից, իմ ինստիտուտից, ես այստեղ թոշակառու եմ: Ասացի՝ ես Ձեզ ուսումնասիրել եմ դեռ դպրոցնում՝ որպես գիգանտ, ակադեմիկոս մարդ, որը ստեղծել է Մերգելյանի ինստիտուտը: Ասաց՝ դա վաղուց էր, ես հիմա թոշակառու եմ, ստանում եմ 200 դոլար թոշակ:

– Բավականին պահանջված եք ԱՄՆ-ում, զբաղվում եք Ձեր մասնագիտությամբ, ինչպիսի՞ն է ամերիկահայ թատերական աշխարհը, ի՞նչ տարբերություններ կան՝ հայաստանյանի հետ համեմատությամբ:

– Գիտեք՝ ամերիկահայ թատերական աշխարհը հիմա մի քիչ կանգ է առել, բայց ես այնտեղ խաղացել եմ 15 անուն ներկայացում: Մենք այնտեղ խաղացել ենք մեկ կամ երկու անգամ, չկա խաղացանկային թատրոն՝ կոնկրետ մի թատրոն, որտեղ մենք ունենանք կոլեկտիվ: Ես մի քանի սերիալում եմ նկարահանվել, վերջերս էլ՝ մոտ 3 տարի առաջ, ամերիկացի կինոռեժիսոր Քրիստոֆեր Չամբերսը ֆիլմ էր ուզում նկարել հայ էմիգրանտի մասին, ու տեսել էր իմ սերիալները, երկար փնտրտուքից հետո, որովհետև իմ հեռախոսահամարը, չգիտես ինչու, հեռուստաընկերությունները չէին տալիս իրեն, նա ինձ գտավ: Ես նկարահանվեցի, ֆիլմը կոչվում էր «Արամ, Արամ», և ինքը պահանջում էր, որ ֆիլմն անպայման նկարվի հայերեն: Երբ պրեմիերան եղավ՝ 15 օր լեփ-լեցուն էին կինոթատրոնների դահլիճները, և 75 տոկոս ամերիկացիներն էին նայում այդ ֆիլմը: Հետո ֆիլմը ներկայացվեց Լոս Անջելեսի կինոփառատոնին, և ես ստացա «Լավագույն դերասան» մրցանակը: Ինձ նախագահն ասաց, որ՝ դուք մտաք մեր պատմության մեջ, քանի որ մենք ունեինք լավագույն հայ ռեժիսոր, լավագույն հայ սցենարիստ, բայց լավագույն դերասան մրցանակը դեռ ոչ մի հայ չի ստացել, դուք առաջինն էինք: Մի խոսքով՝ աշխույժ է ամեն ինչ:

– Ըստ Ձեզ՝ արդյո՞ք հիմա մեր մշակույթի ականավոր գործիչները պահանջված են Հայաստանում, ինչպե՞ս արձագանքեցիք, մասնավորապես, Ալ. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար, արդեն նախկին տնօրեն Կոնստանտին Օրբելյանի շուրջ ստեղծված իրավիճակին:

– Նախ՝ ես շատ մոտ եմ Կոնստանտին Օրբելյանի հետ, իր խնդիրը նաև իմ ցավն է, իմ դարդն է: Ինչպե՞ս կարող են երկու հոգի՝ Մակունցն ու Նազելի Ղարիբյանը, որոնք արվեստից առհասարակ բան չեն հասկանում, շատ հեռու են արվեստից, միայն այն, որ Մակունցն ասաց՝ արվեստն իմ մեջ է, արդեն ինձ համար պարզ է… գնում են մի մարդու դեմ, որն ամբողջ կյանքը զբաղվում է արվեստով, ամբողջ կյանքը եղել է իր հորեղբոր՝ Կոնստանտին Օրբելյանի կողքին, միայն նրա կողքին լինելով՝ արդեն դու մշակույթի մեջ ես: Ու նրա դեմ դուրս են գալիս մի պատճառաբանությամբ, որ նա հայերեն չի խոսում:

Տեսեք-տեսեք, հայերեն չի խոսում, չի կարողանում հայերեն կարդալ: Այ ընկերներ, բա դուք ինչո՞ւ եք անգլերեն սովորում, մարդը ծնունդով Ամերիկայից է, ամերիկյան մտածելակերպ ունի, հրաշալի ռուսերեն է խոսում, և նա հրաշալի կապեր ունի աշխարհի հետ՝ մեր օպերային թատրոնը նա կարող է կապել աշխարհի օպերային թատրոնների հետ, հասկանո՞ւմ եք՝ դա ինչ է:

Ասում են՝ չի կարելի՝ որպես տնօրեն և որպես գեղարվեստական ղեկավար մնա: Մարդն իր անձնական գումարից փող է դնում և շատ-շատերին նաև վարձրատրում է, որովհետև երկիրը չունի այդքան գումար, նա իր գումարով ապարատուրա է բերել… Դե հիմա ես հասկանում եմ՝ բերեն մի ուրիշ տնօրեն, այդ գումարը հանի, տա այդ տնօրենին, շատ կներեք՝ այդ տնօրենը մի մասը դնում է իր գրպանը, մի մասն էլ օգտագործում է, ասում է՝ ինչո՞ւ:

Նա գիտի՝ ոնց կարելի է տնօրինել այդ ամեն ինչը: Եվ հիմա կպել են Օրբելյանից, այն էլ ովքեր՝ ովքեր մշակույթից բան չեն հասկանում, բացարձակապես բոբիկ են մշակույթի մեջ:

– Ինչո՞ւ գնաց այդ արշավը Կոնստանտին Օրբելյանի դեմ, անձնական շահագրգռվածությո՞ւն կար:

– Իհարկե, էնքա՜ն մարդիկ էին ուզում գրավել այդ պաշտոնը… մտածեցին՝ մեր մարդը թող լինի, ու ոնց եղել է առաջ, մի բանից մենք էլ օգտվենք, էլի: Որովհետև ինչո՞ւ պետք է գնային Օրբելյանի դեմ:

– Պարոն Շարաֆյան, ԱՄՆ-ում տեղի ունեցավ Նիկոլ Փաշինյանի հանդիպումը ամերիկահայերի հետ, ինչո՞վ է պայմանավորված ամերիկահայերի անվերապահ պաշտամունքը վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի նկատմամբ:

– Երևի՝ սիրում են, ի՞նչ ասեմ: Ես այնտեղ չէի այդ ժամանակ, արդեն այստեղ էի: Ասում են՝ մեքենաներով ինչ-որ բերել են ժողովրդին, ինչ-որ պետք է 30 հազարը լրացնեին, լրացրեցին: Դե, մարդը եկել է, պետք է հավաքվեին, լսեին, հո չէ՞ր գալու դատարկ դահլիճում խոսեր: Մարդիկ կան, որ անվերապահորեն ընդունում են, մարդիկ կան, որ չեն ընդունում, մարդիկ կան, որ առհասարակ մտածում են՝ իրենց գործը չի: Ես այնտեղ չեմ եղել:

– Եթե այնտեղ լինեիք, կմասնակցեի՞ք:

– Ոչ:

– Ինչո՞ւ:

– Չեմ ուզում: Եթե լիներ հարց ու պատասխան, ես ունեմ հարցեր, բայց այնտեղ մենախոսություն էր, իսկ այդ մենախոսությունը գիտեմ՝ ինչի մասին պետք է լինի: Երկրորդ անգամ դա ինչի՞ համար լսեմ: Ես կոնկրետ գիտեմ՝ ինչ է խոսելու, այդ մոնոպիեսն ինձ արդեն ծանոթ է:

– Իսկ ի՞նչ հարցեր ունեք Նիկոլ Փաշինյանին:

– Հարցեր շատ կան: Երևի առաջին հարցը կլիներ այն՝ ինչո՞ւ այս ամենն արվեց, ի՞նչն էր նպատակը, հետո՞: Լավ, այդ նպատակը եղավ՝ «մերժիր Սերժին», հետո՞, ի՞նչ եղավ, ինչո՞վ լավացավ ժողովրդի վիճակը: Գուցե ես սխալվում եմ, ես քաղաքական գործիչ չեմ, մենք՝ դերասաններս, էմոցիաներով ենք մտածում, գուցե տվյալ դեպքում իմ էմոցիան սխալ է: Բայց ես ուզում եմ իմանալ՝ ինչո՞վ, որ Սերժը գնա՞ց, է՜, գնաց, հիմա չե՞ն ուտում. գուցե չեն ուտում, ես չգիտեմ: Ուզում եմ հասկանալ՝ ժողովրդի կարիքների համար ի՞նչ է արվել, դասատունե՞ր են կրճատվել, բա նրանք ինչո՞վ են զբաղվելու: Ուզում եմ, որ լավ լինի, ինձ համար մեկ է՝ ով կլինի վարչապետ, անունը չէ կարևոր, էությունն է կարևոր: Խոսքը պետք է գործի հետ համընկնի, խոսքը տղամարդու բերանից է դուրս գալիս, ասացի՞ր՝ արա, չե՞ս կարող, ուրեմն՝ մի ասա:

– Դուք ճանաչո՞ւմ եք ընտանիքներ ԱՄՆ-ում, որոնք իշխանափոխությունից հետո ԱՄՆ-ից Հայաստան մշտական բնակության են վերադարձել:

– Ոչ, չեմ ճանաչում: Գուցե եկել են, բայց իմ շրջապատից նման դեպք չկա:

– Մի առիթով ասել եք՝ շատ երջանիկ եք ԱՄՆ-ում, բայց միևնույն ժամանակ՝ հաճախ եք լինում հայրենիքում, ի՞նչն է ձեզ կապում հայրենիքի հետ, և ո՞ր դեպքում ընդմիշտ կվերադառնաք:

– Ես 70 տարեկան եմ, 55 տարեկան հասակում գնացի. քանդվեցի, գնացի, այնտեղ տուն սարքեցինք, տեղ սարքեցինք, ընկերներ, միջավայր: Հիմա այդ ամենը քանդեմ, գա՞մ, ես այդքան ժամանակ ունե՞մ: Հիմա ամեն տարին ինձ համար նվեր է, հիմա այստեղ գամ՝ ի՞նչ անեմ:

– Ձեր մասնակցությունն ունենաք մշակութային կյանքում:

– Ա՛յ ցավդ տանեմ, ո՞ւմ է պետք իմ մասնակցությունը մշակութային կյանքում: Այստեղ այնքան մարդիկ կան, որոնք մշակույթի մեջ կան, գործ են անում, դժվարություններ են կրում, էլի գործ են անում, մի բանը, որ պետք է շատ հանգիստ անեն, էնքան խոչընդոտներ է գալիս իրենց ճանապարհին, բայց էլի անցնում են, ի՞նչն է տանում՝ սերը դեպի արվեստը, թատրոնը, մշակույթը, սերն է տանում: Միայն այդ սիրով հո կուշտ չե՞ս լինի, մի քիչ էլ պետք է ուշադրություն դարձնել մշակույթի ասպարեզին, որ մարդիկ արժանավայել ապրեն, որ չամաչեն, որ իրենք այսօր մտնում են տուն, ու հանկարծ՝ տանը միս չկա, հասարակ բան եմ ասում, որ այսօր ինքը կարող է չկարողանա առնել այն, ինչ ուզում է: Չեմ ասում՝ գնա ինքնաթիռ կամ մեքենա առնի, բայց երբ մարդը մտածում է՝ եթե այսօր ընտանիքիս վերցնեմ, գնամ ռեստորան, այդ երեք օրվա փողը, որ պետք է տամ ռեստորանին, բա այն երեք օրն ի՞նչ անեմ: Ես չեմ ուզում, որ այդպես լինի:

– Մշակույթի նախարարությունը, ըստ էության, փակվեց՝ միացվեց այլ նախարարությունների հետ, սա ինչպե՞ս եք գնահատում, չունե՞նք մենք մշակույթի նախարարության կարիքը:

– Ես չհասկացա՝ ինչու փակվեց, ինչու դարձավ մասնաճյուղ, ընդհանուր նախարարությունների մեջ՝ կորած-մոլորած ինչ-որ օբյեկտ: Մենք ունեցել ենք մշակույթ, մենք ունեցել ենք թատրոններ, որոնք ունեն ավանդույթներ, ունենք «Հայֆիլմ» կինոստուդիա, որն ունի ավանդույթներ, և հրաշալի ռեժիսորներ են աշխատել, հրաշալի դերասաններ են նկարահանվել, մենք ունեցել ենք մշակութային ավանդույթ, և ո՞նց կարող ենք մշակույթի նախարարություն չունենալ: Ես հիմա չգիտեմ՝ ո՞վ է նախարարը, ի՞նչ է նա անելու, ի՞նչ է արել մշակույթի համար:

– Արայիկ Հարությունյանն է՝ մասնագիտությամբ՝ արաբագետ:

– Արաբագետ է, շատ լավ է, թող զբաղվի արաբագիտությամբ, ի՞նչ կապ ունի նա մշակույթի հետ: Կարող է՝ շատ լավ տղա է Արայիկ Հարությունյանը, կարող է հետը հանդիպեմ՝ ընկերություն անենք, բայց դու ի՞նչ կապ ունես մշակույթի հետ, այ ընկեր, ե՞րբ ես վերջին անգամ գնացել՝ մի համերգ նայել, մի ներկայացում նայել, որ գոնե քո խոսքն ասես: Մեր ժամանակ Կարեն Դեմիրճյանն էր շատ հաճախ գալիս թատրոն, նա օպերա էր սիրում, բալետ էր սիրում, ու գիտե՞ք՝ ոնց էր հասկանում օպերայից, բալետից և առհասարակ՝ երաժշտությունից: Կարեն Դեմիրճյանն ամեն ինչից գաղափար ուներ, ամբողջ էությամբ մարդ էր, շատ եմ ցավում, որ ինքը չկա:

Մանրամասները՝ 168.am-ի տեսանյութում