Հեմոֆիլիայի կանխարգելիչ բուժում իրականացնելու համար Հայաստանը չունի դեղորայքի բավարար պաշար
ՀՀ առողջապահության նախարարության առաջիկա պլաններից է հեմոֆիլիայով հիվանդների պրոֆիլակտիկ բուժօգնության իրականացումը: Այս մասին լրագրողների հետ զրույցում տեղեկացրեց Ռ. Յոլյանի անվան արյունաբանական կենտրոնի տնօրեն Սմբատ Դաղբաշյանը: Նա նշեց, որ ներկայում հիվանդներին փորձում են ապահովել դեղորայքով անհրաժեշտության դեպքում, իսկ կանխարգելիչ բուժում իրականացնելու համար Հայաստանը չունի դեղորայք ի բավարար պաշար: «Հեմոֆիլիկների հիմնական խնդիրն արյունահոսությունն է, ինչը կարող է լինել խոռոչային, որը հանգեցնում է հոդերի բորբոքումների, իսկ այնտեղ կուտակված արյունը, քայքայելով հոդերը, առաջացնում է հաշմանդամություն: Այս պատճառով ֆակտորների առկայությունը հիվանդության դեմն առնելու առաջին գրավականն է: Պետության կողմից հատկացվող ֆակտորների քանակը չի բավարարում, որը լրացնում ենք Հեմոֆիլիայի համաշխարհային ֆեդերացիայից օգնության ձևով, սուր դեպքերի խնդիրը Հայաստանում լուծված է, մնում է լուծենք պրոֆիլակտիկայի հարցը»,- ասաց մասնագետը:
Նրա խոսքով` պրոֆիլակտիկ բուժումը ենթադրում է յուրաքանչյուր շաբաթվա ընթացքում որոշակի ֆակտորների ներարկում` արյունահոսություններից խուսափելու համար: «Հեմոֆիլիայի ֆակտորը թանկ դեղորայք է, այն արտադրվում է մի շարք երկրներում, որտեղից էլ ներմուծվում է Հայաստան: Կառավարությունը տարեցտարի ավելացնում է ֆակտորների ներմուծմանն ուղղվող գումարները»,-հավաստիացրեց Սմբատ Դաղբաշյանը` հույս հայտնելով, որ առաջիկայում կհասնեն դեղորայքով այնպիսի բավարարվածության, որ կսկսեն նաև պրոֆիլակտիկ բուժօգնություն իրականացնել: Հարցին ի պատասխան, թե ինչու Հայաստանում չի կազմակերպվում ֆակտորների արտադրություն` զրուցակիցը նշեց, որ դրա համար անհրաժեշտ է մեծաքանակ պլազմա, ինչն էլ հնարավոր է ապահովել դոնորության մեծ ցուցանիշ ունեցող երկրներում: «Եթե դոնորությունը երկրում զարգացած լինի, մարդիկ կամավոր արյուն հանձնեն ու հավաքագրվի այնքան արյուն, որ հնարավոր լինի այն ուղարկել գործարան ու ստանալ ֆակտորներ, մենք այդ դեպքում կարող ենք ունենալ մեր հայկական պլազմայից ստացված ֆակտորները: Ցավոք սրտի` դոնորությունը Հայաստանում բավականին ցածր ցուցանիշ ունի, դուք ինքներդ էլ գիտեք, դոնորների թիվը քիչ է: Խոսել ֆակտորների արտադրության մասին, իմաստ չունի, մեծ քանակով պլազմա է անհրաժեշտ, որ դրանից ստանանք մակարդման ֆակտորները»,-հավելեց Դաղբաշյանը:
Ինչ վերաբերում է հիվանդության հետևանքներին, ապա Սմբատ Դաղբաշյանը նշեց, որ հիվանդերի 60-70 տոկոսը հաշմանդամներ են, ում կյանքի որակը բավարար չէ, նրանք ունեն հասարակությանն ինտեգրվելու խնդիր: «Այս հիվանդները լիարժեք չեն կարողանում ապրել, քանի որ ունեն արյունահոսության մշտական վախ, եթե ունեն նաև հոդերի շարժունակության սահմանափակում, չեն կարող աշխատել, զբաղվել սպորտով, երեխաներն էլ` խաղերի մեջ չեն կարողանում ներգրավվել: Պետք են որոշակի սոցիալական ծրագրեր, հասարակության վերաբերմունքի փոփոխություն, որպեսզի կարողանան ինտեգրվել, լիար ժեք աշխատել ու ապրել այս մարդիկ»,-եզրափակեց մասնագետը:
Հայաստանում Հեմոֆիլիայի կենտրոնում հսկվում է հիվանդության բոլոր տեսակներով տառապող 248 հիվանդ, որոնցից 65-ը երեխաներ են: Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալների` աշխարհում հեմոֆիլիա հիվանդության կրող է 400 հազար մարդ:
Հեմոֆիլիան ժառանգական ծանր հիվանդություններից է՝ պայմանավորված արյան մեջ մակարդման գործոնների պակասով: Հիվանդությունը բնութագրվում է արյան մակարդման խանգարմամբ և արտահայտվում է հաճախակի արյունազեղումներով հոդերում, մկաններում և ներքին օրգաններում: Կենսական կարևորություն ունեցող օրգաններում ա րյունազեղումները կարող են հանգեցնել հիվանդի մահվան, իսկ հաճախակի արյունազեղումները հոդերում բերում են վաղ հաշմանդամության: Ժամանակակից հնարավորությունները թույլ են տալիս ախտորոշել հեմոֆիլիան դեռևս նորածնային շրջանում: Հիվանդության դեպքերի կեսը կրում է ընտանեկան բնույթ, սակայն վաղ տարիքից պակաս գործոնի կանխարգելիչ ներարկումները թույլ են տալիս բացառել արյունահոսությունները, ներհոդային և մկանային արյունազեղումները և կանխել հաշմանդամությունը: Հակահեմոֆիլային պատրաստուկներով բուժումն ունի իր առավելությունները, սակայն դեղորայքի ամբողջ ծավալով ապահովումը թանկարժեք է: Մեկ հիվանդի հակահեմոֆիլային պատրաստուկի տարեկան պահանջարկի արժեքը կազմում է 12-13 հազար ԱՄՆ դոլար:
