Չենք կարող ժամանակից շուտ տալ պատասխան. Բակո Սահակյան. armtimes.com
armtimes.com. Հարցազրույց ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանի հետ
– Պարոն նախագահ, Արցախում նոր են ավարտվել խորհրդարանական ընտրությունները, ինչպե՞ս եք գնահատում քարոզարշավի ընթացքն ու ընտրված խորհրդարանի կազմը: Ձեր կարծիքով, այս խորհրդարանը էականորեն կտարբերվի՞ նախորդից: Ինչո՞ւ եմ հարցնում. որովհետեւ ի տարբերություն Հայաստանի Ազգային ժողովի, որը մշտապես լրահոսի առանցքում է, ԼՂՀ խորհրդարանի գործունեության մասին մենք Երեւանում համարյա ոչինչ չենք լսում: Այնտեղ կարծես չկան բուռն քաղաքական դեբատներ, բանավեճեր: Նոր խորհրդարանը կտարբերվի՞ այս իմաստով, բանավեճեր կլինե՞ն: Նոր ընդդիմադիր ուժի մուտքը ԼՂՀ ԱԺ որեւէ բան կփոխի՞ այս իմաստով:
– Մենք մեր բոլոր կարողությունները եւ մեր հնարավորությունները ուղղել ենք, որ այս խորհրդարանը տարբերվի նախորդ խորհրդարանից: Մենք անցել ենք նոր աշխատանքային կարգի, այն է՝ մշտական խորհրդարանի ձեւավորում, եւ ինքնին դա նշանակում է, որ այս խորհրդարանը պիտի որ տարբերվի նախորդից: Համոզված ենք, որ խորհրդարանի աշխատանքները սրա ապացույցը կլինեն ապագայում: Իսկ այն, որ, ըստ ձեզ, Արցախի խորհրդարանը կարծես թե հետաքրքիր չէ եւ դուք ավելի քիչ եք լսում մեր խորհրդարանի մասին… չեմ կարծում, թե դա համարժեք գնահատական է, մեր խորհրդարանը նախկինում էլ իր լիազորությունների շրջանակներում իրականացնում էր այն աշխատանքները, որոնք նպաստում էին մեր կյանքի առաջընթացին: Հետեւաբար, մի կողմից փաստելով այդ ամենը՝ այո, մյուս կողմից մենք ակնկալում ենք, որ մշտական խորհրդարանը պիտի է՛լ ավելի արդյունավետ աշխատանք իրականացնի՝ նպաստելով մեր երկրի զարգացմանը, մեր հիմնախնդիրների լուծմանը:
– Ես նկատի ունեի բանավեճերի եւ բուռն քննարկումների իմաստով: Եւ խնդրում եմ քարոզարշավի ընթացի գնահատականը չմոռանաք:
– Վեճեր միշտ էլ եղել են, իսկ եթե այդ բանավեճերը խորհրդարանական կարգերի համապատասխան չէին արտահայտված, դա դեռ չի նշանակում, որ այդ բանավեճերը տեղ չունեին մեր խորհրդարանի կյանքում: Ինչ վերաբերում է քարոզարշավի ընթացքին. ե՛ւ քարոզարշավի ընթացքը, ե՛ւ ընտրությունների ընթացքը բարձր են գնահատվել ե՛ւ մեր, ե՛ւ բոլոր նրանց կողմից, ովքեր ներգրավված էին իբրեւ դիտորդներ: Հերթական անգամ մենք ցույց ենք տվել մեր հավատարմությունը այդ արժեքներին, եւ այս մշակույթը վաղուց արդեն տեղ է գտել Արցախի կյանքում: Ե՛ւ քաղաքական ուժերը, ե՛ւ մեր բնակչությունը ցուցաբերել են իրենց լավագույն հատկանիշները՝ օգտագործելու այս ընտրությունները՝ գիտակցելով, որ ընտրությունները միջոց են, գուցե՝ լավագույն միջոցներից մեկն են ցանկացած երկրի կյանքը կառուցելու: Բացառություն չենք նաեւ մենք, որ ոչ միայն բարձրաձայնում ենք, այլ փորձում ենք մեր առօրյա կյանքով ապացուցել, որ սրանք լոկ խոսքեր չեն մեր կողմից հնչեցվող, այլ այս մշակույթը իր հստակ տեղն է գտել մեր կյանքում: Եւ մենք, հարգելով այդ ամենը, յուրաքանչյուր շրջանում փորձում ենք է՛լ ավելի կատարելագործվել, եւ կարծում եմ՝ մեզ հաջողվել է այս ընտրությունները օգտագործել եւ դարձնել լրջագույն հնարավորություն մեր դժվարությունների հաղթահարման եւ մեր կյանքի առաջընթացի ապահովման համար:
– 2017 թվականին ավարտվում է Ձեր նախագահության երկրորդ ժամկետը: Սահմանադրությամբ, եթե չեմ սխալվում, երրորդ անգամ նախագահի թեկնածու չեք կարող առաջադրվել: Եթե այդպես է, ուրեմն որո՞նք են Ձեր հետագա պլանները: Հնարավո՞ր է ԼՂՀ նախկին նախագահների պես դուք էլ աշխատանքի տեղափոխվեք Երեւան: Կամ ԼՂՀ Սահմանադրության մեջ կատարվեն այնպիսի փոփոխություններ, որոնք ձեզ հնարավորություն կտան երրորդ անգամ առաջադրվել: Եթե ոչ, ի՞նչ եք պլանավորում անել 2017-ից հետո:
– Կարծում եմ՝ քաղաքական կյանքում ժամանակից շուտ գնահատական տալը ճիշտ չէ: Հատկապես, երբ մենք ունենք բազմաթիվ օրինակներ, որ միշտ չէ, որ մի ժամանակահատվածում տված գնահատականը ապագայում համահունչ է լինում այդ շրջանում տված գնահատականի հետ: Հետեւաբար՝ որեւէ կոնկրետ պլանների մասին խոսելը ոչ թե անիմաստ եմ համարում, այլ՝ տեղին չեմ համարում: Բնականաբար՝ մենք ունենք ժամանակ, եւ կարծում եմ, ինչպես նախորդ տարիների ընթացքում, այնպես էլ՝ առաջիկա ժամանակաշրջանում, ե՛ւ ես, ե՛ւ իմ գործընկերները կանենք հնարավորը՝ հարգելու Սահմանադրության պահանջները, եւ, երբ մոտենա 2017 թվականը, սիրով հրավիրում եմ ձեզ մեկ անգամ եւս հանդիպելու, եւ մենք այդ շրջանում ավելի կոնկրետ կխոսենք: Կարծում եմ՝ դա ավելի ճիշտ կլինի, քան եթե հիմա մենք տանք որոշակի գնահատականներ, որոնք կարող են ապագա ժամանակաշրջանում փոփոխության ենթարկվել: Համենայնդեպս՝ այն, որ բացառվում է, որ մենք չհարգենք Սահմանադրության պահանջները, դա՝ անկասկած:
– Այսինքն՝ բացառում եք, որ երրորդ անգամ կառաջադրվեք որպես թեկնածու, իսկ թե ինչո՞վ կզբաղվեք՝ դեռ չեք կարող ասել: Մյուս կողմից՝ Երեւան տեղափոխվելը չեք բացառում, կարծես թե:
– Գիտեք, դրա համար եմ ասում, որ այս շրջանում սահմանափակվենք իմ տված, այս պահի դրությամբ, պատասխանով:
– Պարզապես՝ հայտնի խոսքեր կան նման իրավիճակներում օգտագործվող, օրինակ՝ «Չեմ պատրաստվում երիտասարդ թոշակառու դառնալ» կամ «Չեմ պատրաստվում քաղաքականությունից հեռանալ»: Ոնց որ՝ դա էլ չեք ուզում ասել, որ պատկերացում կազմենք՝ որտեղ եք Ձեզ տեսնում:
– Ես ոչ թե հրաժարվում եմ ձեր հարցին պատասխանել, այլ փորձում եմ ադեկվատ լինել: Ես հարգում եմ ձեր հարցադրումը, բայց ուղղակի չենք կարող ժամանակից շուտ տալ մի պատասխան, որ կարող է փոփոխության ենթարկվել մոտակա տարիների ընթացքում:
– Պարոն նախագահ, խոսք կար, որ ԼՂՀ Սահմանադրությունը կարող է փոփոխությունների ենթարկվել: Հնարավո՞ր է նման բան: Եթե այո, ինչպիսի՞ն կլինեն այդ փոփոխությունները: Հնարավո՞ր է ԼՂՀ-ն դառնա խորհրդարանական պետություն եւ Ձեզ տեսնենք արդեն վարչապետի պաշտոնում:
– Եթե դուք խոսում եք սահմանադրական փոփոխությունների մասին, ապա չեմ կարծում, որ ձեր հարցադրումը պետք է վերաբերի կոնկրետ անձերի՝ հավանական պաշտոններ զբաղեցնելու հնարավորությանը: Այդ փոփոխությունները իրենց մեջ ներառում են ոչ թե պաշտոնյաների հավանական քաղաքական կյանքի շարունակությունը ապահովելու իմաստ, այլ այդ առաջարկությունները եւ նախաձեռնությունները հիմնականում առաջ են քաշվում՝ համոզված լինելով, որ այս կամ այն համակարգը ավելի կնպաստի մեր երկրի անվտանգությանը, մեր տնտեսության զարգացմանը, մեր հասարակության կյանքի ձեւավորմանը: Մենք հակված ենք այդ տեսանկյունից դատելու, այդ տեսանկյունից ելնելով քննարկումներ ծավալելու, եւ կարծում եմ՝ այդ մոտեցումն ավելի ճիշտ է, քան պաշտոնների կամ պաշտոնյաների հավանական գործունեության շարունակության ապահովման տեսանկյունից հարցին մոտենալը:
– Բայց, այնուամենայնիվ, Սահմանադրության փոփոխություններ կլինե՞ն եւ մենք կարո՞ղ է Ձեզ տեսնենք վարչապետի պաշտոնում:
– Ես քիչ առաջ պատասխանել եմ ձեր հարցին: Մենք չունենք որեւէ կոնկրետ քննարկում՝ այս պահի դրությամբ ծավալված: Բնականաբար՝ մենք հետեւում ենք ՀՀ-ում այդ նախաձեռնության ընթացքին ուղղված սահմանադրական բարեփոխումներին եւ համարում ենք դա կարեւորագույն իրադարձություն մեր հայրենիքի կյանքում: Բնական է, որ մենք լռության չենք մատնել այդ ամենը, այս շրջանում մենք հնարավորություն ունեցել ենք՝ սահմանադրական բարեփոխումներն իրականացնող խմբի հետ այս կամ այն չափով մտքեր փոխանակելու: Բնական է, որ մենք ցանկություն ունենք է՛լ ավելի խորը տեղեկություններ ունենալու այդ բարեփոխումների մասին, եւ այդպիսի գործընթաց իրականացրել ենք եւ նպատակ ունենք հետագայում այդ ամենը է՛լ ավելի ակտիվացնելու, եւ կարծում եմ՝ քննարկումների ընթացքում արդեն կգանք որոշակի եզրակացությունների, որը եւ կլինի համահունչ թե՛ մեր տեսակետը ներկայացնելու, թե՛ մեր մոտեցումների մասին խոսելու:
– Պարոն նախագահ, Դուք մտադի՞ր եք, որ եթե սահմանադրական փոփոխություններ տեղի ունենան ՀՀ-ում, կառավարման խորհրդարանական մոդել ներմուծվի, այդ նույն մոդելը ներմուծել նաեւ ԼՂՀ-ում:
– Մենք նպատակ չունենք կույր ընդօրինակելու այն, ինչ տեղի է ունենում ՀՀ-ում, բայց հաշվի առնելով, որ մենք ապրում ենք մի հայրենիքում, անտարբեր չենք այն ամենի նկատմամբ, ինչ տեղի է ունենում մեր հայրենիքի մյուս հատվածում: Եւ եթե մեր քաղաքական դաշտի մյուս պատասխանատուները, իշխանության ներկայացուցիչները, բնակչության ճնշող մեծամասնությունը, մասնակցելով այդ նույն քննարկումներին, համոզմունք կհայտնի, որ առաջարկված է մի համակարգ, որի շնորհիվ մեր երկրի անվտանգությունը է՛լ ավելի ամուր կդառնա, որ մեր տնտեսությունը կզարգանա, որ այդ համակարգը կնպաստի մեր համընդհանուր կյանքի զարգացմանը, այդ դեպքում, բնականաբար, մենք պարտավոր ենք լինելու մեր պաշտոնական տեսակետը հայտնել եւ, վերջին հաշվով, մենք կոչված ենք նաեւ այդ գործընթացների ավարտին ներկայացնելու թե՛ իշխանության եւ թե՛ բնակչության տեսակետները:
– Եթե Դուք առաջիկայում նախագահի թեկնածու չեք առաջադրվելու, այդ դեպքում հարց է ծագում՝ ո՞վ է լինելու Ձեր իրավահաջորդը: Հիմա կարծես երկու թեկնածուի անուն է շրջանառվում. Արայիկ Հարությունյան եւ Արթուր Աղաբեկյան: Երկուսն էլ ձեր իշխանության ներկայացուցիչներ են, բայց՝ տարբեր կուսակցություններից: Ո՞ւմ կողմն է ձեր նախընտրությունը, կամ՝ ո՞ւմ եք աջակցելու: Գուցե՝ երրո՞րդ թեկնածու կա:
– Գիտեք, լսելով ձեր հարցադրումները, ինձ մոտ այնպիսի տպավորություն է ստեղծվում, որ դուք նպատակաուղղված փորձում եք բացահայտել այն, ինչ մեր ո՛չ քաղաքական, ո՛չ ընդհանուր կյանքում առաջնահերթ նշանակության հիմնախնդիրներից եւ հարցերից չէ: Եւ կցանկանայի, որպեսզի մենք մեր զրույցը ծավալեինք այլ ուղղություններով, որովհետեւ այդ հարցերը այսօր մեր կողմից չեն քննարկվում: Երբ կգա այդ ժամանակաշրջանը, սիրով կպատասխանեմ թե՛ իրավահաջորդի հետ կապված, թե՛ փոփոխությունների հետ կապված եւ այլ հարցերին:
– Ուղղակի՝ մենք բոլորս գիտենք, որ բարձրաձայն չեք քննարկում, բայց պրոցեսները, միեւնույնն է, ընթանում են:
– Պրոցեսները տարբեր են լինում, լինում են պրոցեսներ՝ քննարկվող ժողովրդի մեջ, լինում են նախաձեռնություններ անհատների կողմից: Այս պահի դրությամբ մենք, իբրեւ իշխանություն, այդ թեմայի եւ այդ հարցերի շուրջ քննարկումներ չենք իրականացնում:
– Այնուամենայնիվ, մոտենում է Ձեր նախագահության ավարտը, Ձեր արած ո՞ր քայլով կարող եք հպարտանալ եւ ի՞նչ պետք էր անել, որ չեք արել այս տարիների ընթացքում եւ կցանկանաք, որ հաջորդ նախագահն անպայման անի դա:
– Այն, որ հաջորդ նախագահը պիտի ամեն ինչ անի, որպեսզի գերազանցի իր նախորդին, ես դա բնական եմ համարում: Եւ համոզված եմ, որ բացառություն չի լինելու եկող ժամանակաշրջանը, եւ ով կհայտնվի այդ առաքելությունն իրականացնողի դերում, այդ հնարավորությունները ստանձնած, նա էլ կձգտի ամեն ինչ անելու՝ գերազանցելու նախորդ նախագահին կամ նախորդ քաղաքական պատասխանատուներին իր թիմով մեկ: Ինչ վերաբերում է՝ ինչով եմ հպարտանում, դժվար է ընդգծել մի ուղղություն, որովհետեւ երկիրն ունի բազմակողմանի եւ բազմազան աշխատանքների անհրաժեշտություն, եւ մենք մեր հնարավորությունների սահմաններում մեր ունակությունները, մեր փորձը օգտագործում ենք եւ ուղղում ենք այդ դժվարությունները հաղթահարելուն եւ մեր առօրյան ավելի բարեկեցիկ դարձնելուն: Բնականաբար՝ մեր հիմնական առաջադրանքն է մեր երկրի անվտանգության ապահովումը, եւ մենք մեր ներուժը հիմնականում ուղղում ենք անվտանգության ապահովմանը: Սա է մեր գերխնդիրը, սա է համար մեկ պահանջը, առաջադրանքը, եւ մեր ջանքերն այս ուղղությամբ են:
– Փաստորեն՝ կարող ենք արձանագրել, որ Դուք գոհ եք ձեր պաշտոնավարման տարիներից եւ գտնում եք, որ առնվազն նախորդին գերազանցել եք:
– Դժվար է, որ ես եւ մեր իշխանության մյուս ներկայացուցիչները, խոսելով իրենց գործունեության մասին, այդպես որակեն իրենց գործունեությունը: Այդ գնահատականները ոչ թե մենք պետք է տանք, այլ դուք՝ լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներդ, եւ առաջին հերթին՝ մեր երկրի բնակիչները:
– Պարոն նախագահ, փետրվարին տեղի ունեցավ մի միջադեպ, որի մասին հարցից Դուք, թերեւս, դեռ երկար ժամանակ չեք խուսափի յուրաքանչյուր հարցազրույցի ժամանակ: Խոսքը Բերձորի դեպքերի մասին է: Ըստ Ձեզ, որն ավելի մեծ վնաս կհասցներ Արցախին՝ այն, ինչ եղավ, թե՞ այն, եթե ավտոշարասյունը մի քանի պտույտ գործեր Ստեփանակերտում եւ վերադառնար Երեւան: Ի՞նչն այդպես վախեցրեց Արցախի իշխանություններին այս երկրորդ սցենարի մեջ:
– Ո՛չ առաջինը, ո՛չ երկրորդը մեզ չեն վախեցրել եւ չէին կարող վախեցնել: Մենք ե՛ւ այն ժամանակ, ե՛ւ այդ դեպքից հետո հստակ ներկայացրել ենք մեր դիրքորոշումը, եւ այստեղ վախենալու որեւէ բան չկար, կամ այդպես ընկալել այդ ամենը՝ ճիշտ չէ: Այն, որ դուք ասում եք, որ երկար ժամանակ չենք կարողանալու խուսափել հարցից, դա նույնպես այդպես չէ: Մենք մեր պատասխանների մեջ որեւէ նպատակ չենք ունեցել խուսափելու: Ո՛չ այդ դեպքի հետ կապված, ո՛չ որեւէ այլ դեպքի հետ կապված չենք խուսափել պատասխանատվությունից. մենք ներկայացրել ենք մեր գնահատականներն ու մոտեցումը՝ այդ դեպքի հետ կապված: Երբ ինձ հարցնում են, ես լրացուցիչ մեկնաբանություններ չեմ տալիս, որովհետեւ բազմաթիվ մեկնաբանություններ տրվել են, եւ նպատակահարմար չեմ գտնում ամեն անգամ անդրադառնալու եւ ներկայացնելու թե՛ նախապատմությունը եւ թե՛ այդ նույն օրվա ընթացքում տեղի ունեցած իրադարձությունները: Ե՛ւ այն ժամանակ, ե՛ւ հիմա, ե՛ւ միշտ լինելու ենք մեր համառ կեցվածքի մեջ: Մենք այդ ամենը որակել ենք իբրեւ սադրանք, փորձել ենք կանխել այդ սադրանքը, բայց մեր այդ փորձը որոշակի աղմկոտ պատմություն է ստեղծել, որից մենք գոհ չենք: Ընդհակառակը՝ մենք բավական ծանր ապրումներ ենք ունեցել եւ ապագայում այդ նույն կեցվածքի մեջ ամեն ինչ անելու ենք, որպեսզի մեր կողմից իրականացվող քայլերը, մեր գործողությունները չբերեն այդպիսի աղմկոտ պատմությունների: Դա չի նշանակում, թե մենք արդարանում ենք, մենք արդարանալու ոչ մի անհրաժեշտություն չունենք, ուղղակի փորձում ենք համարժեք գնահատական տալ ամեն ինչին, որ եղել է: Մենք այդ ամենը որակել ենք իբրեւ սադրանք, կանխավ մտածված քայլ՝ այդ սադրանքը իրականացնելու. սա՛ է մեր գնահատականը:
Ամբողջությամբ կարող եք կարդալ սկզբնաղբյուր կայքում:
