Աշխարհի մեծերը պատերազմի են պատրաստվում, իսկ դուք պառլամենտարիզմի հարցն եք քննարկում
«Բարգավաճ Հայաստան» և Հայ հեղափոխական դաշնակցություն կուսակցություններն, օրերս, մեկը մյուսին հաջորդելով, նախագահական ընտրություններին ընդառաջ` հանդես եկան հայտարարություններով` առաջարկելով սահմանադրական փոփոխությունների ճանապարհով անցում կատարել 100 տոկոս համամասնական ընտրական մեխանիզմին և կառավարման խորհրդարանական համակարգին: ՀՅԴ-ն նաև առաջ քաշեց մի շարք այլ կետեր, օրինակ` ստեղծել ժողովրդի ազատ կամարտահայտությամբ իշխանության ձևավորումն ու փոփոխությունը երաշխավորող ընտրական համակարգ, բացառել ընտրակաշառքը, պետական-վարչական ռեսուրսի օգտագործումը, օրենքով երաշխավորված գործուն լծակներ տրամադրել ընդդիմությանը, բիզնեսը տարանջատել քաղաքականությունից, և այլ հարցեր, որոնց լուծմամբ, ըստ ՀՅԴ-ի, «կարող ենք դուրս գալ տևական տեղապտույտից»: Ավելի ուշ վերոհիշյալ երկու ուժերին միացավ նաև Հայ ազգային կոնգրեսը` առաջարկելով «ընդլայնել կոնսուլտացիաների օրակարգը»:
«Նոր Ժամանակներ» կուսակցության նախագահ Արամ Կարապետյանը «168 Ժամի» հետ զրույցում կառավարման խորհրդարանական համակարգին անցնելու առաջարկին անդրադառնալով` ասաց, որ ինքը միշտ բացասական վերաբերմունք է ունեցել դրա նկատմամբ: «Հայաստանը մի մարդու դեպքում, եթե նորմալ մարդ գտնենք, շատ դժվար է կառավարել: Պատկերացնո՞ւմ եք` 4-5 կուսակցություն, կոալիցիոն կառավարություններ: Էս էլ մի բան չի, բայց այդ դեպքում Հայաստանից բան չի մնա: Պատկերացնո՞ւմ եք պառլամենտական հանրապետության կառավարման ձևը: Եթե ժամանակ կունենաք, 1918-20թթ. դաշնակցական կառավարության գրքերը կարդացեք, թե ինչպե՞ս էին կառավարությունները կազմվում, խեղճ վարչապետերն ինչպե՞ս էին տառապում դրանց ձեռքը: Իմ կարծիքով` դա դեռևս անիմաստ խոսակցություն է: Պատերազմական իրավիճակում գտնվող երկրում պառլամենտական կառավարման ձևը, այն էլ` հայկական մենթալիտետի այսօրվա պարագայումգ պատկերացնո՞ւմ եք` դա ի՞նչ է: Վերցրեք դրա պրակտիկ իրագործումը նայեք: Հիմա են փորձում կոալիցիա կազմել, տեսեք` ինչ է տեղի ունենումգ»,- ասաց Ա.Կարապետյանը: Ըստ նրա, խորհրդարանական համակարգին անցնելը սխալ է մի քանի պատճառներով, քանի որ Հայաստանում չկա ներկուսակցական դեմոկրատիա, իսպառ բացակայում են ժողովրդավարական ինստիտուտները, ինչպես նաև այն, որ պառլամենտարիզմը ոչնչացված վիճակում է:
Արամ Կարապետյանը մեզ առաջարկեց քաղաքագիտական վերլուծություն գրել, թե այսօրվա իրավիճակում քաղաքական ուժերն ինչպե՞ս են պատկերացնում խորհրդարանական համակարգի պրակտիկ իրագործումը, այսինքն` ի՞նչ քաոսի է դա բերելու, ի՞նչ է կատարվելու: «Երբ այդքանը գրեք, հետո էլ կարող եք իմ անունից գրել. եթե որևէ կուսակցություն առաջնորդ չունի, կամ ինչ-որ մեկն ուզում է ոչ ժողովրդի ձայնով, որովհետև նախագահն ուղղակի ժողովրդի ձայն է ստանում (նկատի ունեմ իսկական ընտրություններում), եթե առաջնորդի պակասություն կա, կամ մարդիկ կան, ովքեր գիտեն, որ ժողովուրդն իրեն չի ընտրելու, հո չե՞նք վերցնելու դրա համար երկրի հերը լրիվ անիծենք: Վերցնենք նույն ՀՀԿ-ն. եթե վաղը Սերժ Սարգսյանը չընտրվեց նախագահ կամ երկրորդ ժամկետն անցավ, Հանրապետականն ո՞ւմ է դնելուգ Նույն «Բարգավաճը». Վարդան Օսկանյանը, հասկացանք, քաղաքական դեմք է, կընտրեին թե չէին ընտրի, դա երկրորդ խնդիրն է, բայց Գագիկ Ծառուկյանին` որպես քաղաքական դեմք, քաղաքական առաջնորդ ներկայացնելը մի քիչ բարդ խնդիր է»:
Մենք պարոն Կարապետյանին տեղեկացրինք, որ ՀՀԿ մամուլի խոսնակ Է. Շարմազանովն իր հայտարարության մեջ ակնարկել էր, թե ԲՀԿ-ի հայտարարության թիկունքում կանգնած է Ռոբերտ Քոչարյանը: Ի՞նչ կարծիք ունի նա այս տեսակետի մասին:
«Ես չգիտեմ` ո՞ւմ հետևում ո՞վ է կանգնած: Իմ կարծիքով` Հայաստանի կուսակցությունների 90 տոկոսի թիկունքում դրսից են կանգնած, բայց դա չի էականը: Էականն այն է, որ ամեն անգամ հարմարեցնել ինչ-որ անհատական խնդիրներ լուծելուն, սխալ է: Այդ առումով, կարծում եմ, նման քննարկումները պետք է կատարվեն ռացիոնալ դաշտում: Այո՛, եթե տրամաբանությամբ մտածես, հնարավոր է նման բան. Ռոբերտ Քոչարյանը տեսնում է, որ կարող է ուղղակի ժողովրդի ձայնով չընտրվելգ կա տրամաբանություն դրա մեջ»,- պատասխանեց Ա.Կարապետյանը:
Իսկ հարցին` թե նա ինչպե՞ս է ընդհանրապես վերաբերվում քաղաքական քննարկումներին այլ հարցերի վերաբերյալ, որոնք առաջարկեցին ընդդիմադիր ուժերը, և ի՞նչ արդյունքներ կարող են դրանք ունենալ, «Նոր Ժամանակներ» կուսակցության ղեկավարը պատասխանեց. «Միանշանակ մի բան կարող եմ ասել. նախագահական ուժեղ ինստիտուտի պարագայում 100 տոկոս համամասնական ընտրակարգին անցնելը ճիշտ քայլ է, վարչական ինստիուտը չեմ տեսնում, իմ կարծիքով` կառավարությունը պետք է մասնագիտական դարձնել, մնացած բոլոր քննարկումները, ինչ քննարկում էլ հիմա սկսեն, ինչքան մարդ էլ միանա այդ քննարկումներին, այս պարագայում ամեն ինչ գնալու է հնի պես. իշխանությունն ամեն կերպ փորձելու է վերարտադրվել: Եվ ամենակարևորը` պետք է մտածել` այս պարագայում Հայաստանի վիճակն ի՞նչ է լինելու, կարծում եմ` վիճակը վատթարանալու է` անկախ դրանից: Այսինքն` այս բոլոր քննարկումներն ապագայի քննարկումներ են, շատ նորմալ և ճիշտ քննարկումներ են, բայց դրանք բոլորը հիմա տեսական դաշտում են, ռացիոնալ իրագործում այսօր այդ խնդիրները չեն ունենալու»:
Այդ դեպքում ի՞նչ պետք է անեն ընդդիմադիր ուժերը: Այս հարցին ի պատասխան` Արամ Կարապետյանն ասաց. «Ոչինչ, ի՞նչ պետք է անեն: Պետք է պատրաստվեն, տեսնեն, թե իշխանության վերարտադրման դեմն ինչպե՞ս կարելի է առնել, կարելի՞ է, թե՞ չի կարելի: Այդ քննարկումները պետք է լինեն: Երկրորդը` հիմա փոփոխություններ են լինում աշխարհով մեկ, այդ փոփոխությունը Հայաստան էլ է գալու, ինչպե՞ս ենք դրան դիմագրավելու: Ավելի շատ դա է պետք քննարկել, քան պառլամենտարիզմ կամ ոչ պառլամենտարիզմ: Ռուսաստանում Պաշտպանության նախարար է փոխվել, բոլորը կապեցին ամեն ինչի հետ, բայց չե՞ք տեսնում` ո՞վ է եկել, եկել է մի մարդ, ով արտակարգ իրադրություններում է միշտ աշխատել. Շոյգուն: Նշանակվել է գլխավոր շտաբի պետ (Վալերի Գերասիմով.- Ա.Ս.), ով պատերազմի դաշտով անցած մարդ է: Այդ տեսակետից` աշխարհի մեծերը պատերազմի են պատրաստվում: Կարծում եմ, ցավոք սրտի, մեր տարածաշրջանն ամենաշատն է այդ պատերազմի մեջ ներքաշվելու»: Արամ Կարապետյանը նշեց, որ այս նոր իրավիճակը կարող է, օրինակ, բերել Իրանին հարված հասցնելուն, Սիրիայում պատերազմը կշարունակվի, Վրաստանը կարող է մտնել ՆԱՏՕ-ի կազմի մեջ, Ադրբեջանը կարող է վերսկսել պատերազմը: «Մեր տարածաշրջանն ամբողջությամբ ընդգրկված է աշխարհաքաղաքական այդ խաղի մեջ, և մեր դեմ գնալով ծառանալու են ֆինանսատնտեսական խնդիրներ. 52 անուն ապրանքի ներկրում է փակել Իրանը դեպի Հայաստան, իրավիճակն այնտեղ գնալով վատթարանում է, Ռուսաստանում հացն է թանկացել, իսկ հացահատիկի ամենամեծ քանակությունը, որքան գիտեմ, Հայաստանը ներկրում է հենց Ռուսաստանից: ՄԵնք արտաքին ազդակներով ապրող երկիր ենք` թե՛ աշխարհաքաղաքական, թե՛ տնտեսական առումով, իսկ մենք նստած քննարկում ենք` անցնենք պառլամենտարիզմի, չգիտեմ, վարչապետին էս անենք, էն անենք, հանենք: Հանեք, ի՞նչ է եղել»:
