Գլխավոր էջ

Վերջին օրերին արժութային շուկայում նոր միտումներ են նկատվում։ Տևական ժամանակ արժեզրկվելուց հետո՝ դրամը սկսել է արժևորվել։ Նվազել է ինչպես դոլարի, այնպես էլ՝ եվրոյի ու ռուբլու փոխարժեքը։  

Արդյո՞ք դրամի արժևորումը պայմանավորված է Կենտրոնական բանկի կողմից հունիսի 15-ին վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի բարձրացմամբ, և որքանո՞վ են իրատեսական իշխանամերձ շրջանակների այն պնդումները, թե դրամի արժևորումը քաղաքական կայունության, տնտեսական դրական սպասումների արդյունքն է․ 168.am-ը այս հարցերի պատասխանները փորձել է ստանալ տնտեսագետ, 1994-1998 թթ. ԿԲ նախագահ, ԵՊՀ դասախոս Բագրատ Ասատրյանից:

Էկոնոմիկայի նախարարի պաշտոնակատար Վահան Քերոբյանը, ով մեկ անգամ չէ, որ աչքի է ընկել իր անհավանական լավատեսությամբ, հետընտրական Հայաստանում իրենց թիմի նախընտրական քարոզարշավին սազական հերթական միտքն է դաշտ նետել այսօր. «2021 թվականի մայիսին աշխատանքի շուկան անկախ Հայաստանի պատմության ռեկորդ է խփել՝ 634,951 հարկման բազա ունեցող անձ։ Լավ նորությունը նաև այն է, որ աշխատատեղերի քանակն ավելացել է նույնիսկ 2019 թվականի սեզոնայնությամբ ճշգրտված։

Հայաստանին մատակարարվող ռուսական գազի գնի հարցը շարունակում է մնալ անորոշ։ Նախկինում գործող պայմանագրի ժամկետն ավարտվել է անցած տարվա վերջին, իսկ նոր պայմանագիր դեռևս չի կնքվել։

Տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանի գնահատմամբ՝ թեև վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի բարձրացումը կիրառվում է գնաճը կառավարելու և ազգային արժույթի արժեզրկումը կանխելու համար, այդուհանդերձ, այն տնտեսության համար ունի ապախթանող էֆեկտ:

Ինչպես 2018թ․-ին, այնպես հիմա՝ քաղաքական իշխանությունը հեծնածների ապազգային խմբակը նախընտրական ծրագրում վկայակոչում են բարեփոխումներ՝ թիրախավորելով 2030թ․-ը։

«ԿԲ խորհուրդը որոշել է բարձրացնել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը 0.5 տոկոսային կետով՝ սահմանելով 6.5 տոկոս,- լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ տեղեկացրեց ԿԲ նախագահ Մարտին Գալստյանը, ապա ներկայացրեց տնտեսության վիճակը նկարագրող մի քանի թվեր,- 2021թ. մայիսին արձանագրվել է 0.4% գնանկում՝ նախորդ տարվա նույն ամսվա 0.1% գնանկման դիմաց, որի պարագայում 12-ամսյա գնաճը նվազել է և կազմել 5.9%: 12-ամսյա բնականոն գնաճը շարունակել է արագանալ՝ մայիսի վերջին կազմելով 7.4%»:

Երևանի 2800-ամյակի այգու շատրվանային համալիրն այս տարի միացվեց ամռան առաջին օրը՝ հունիսի 1-ին:  Բացման օրը համընկնում է նաև երեխաների պաշտպանության միջազգային օրվա հետ:

Երևանի լսողության խանգարումներ ունեցող երեխաների հատուկ կրթահամալիրի 91 սաները կունենան դանիական  Oticon ֆիրմայի գերժամանակակից լսողական սարքեր, որոնք թույլ կտան ձայնային ազդակներն ընկալել 360 աստիճան տրամագծով, տարանջատել աղմուկը և մաքուր ընկալել ձայնը:

Պետական եկամուտների կոմիտեն Կառավարության համաձայնությանն է ներկայացրել որոշման նախագիծ, որով 2021 թվականի պետական բյուջեում կկատարվի վերաբաշխում ու ՊԵԿ-ին կհատկացվի շուրջ 71 միլիոն դրամ՝ մի շարք ծրագրեր իրականացնելու համար, միևնույն ժամանակ 135.8 մլն դրամի լրացուցիչ բեռ կառաջանա բյուջեի համար։

«Միասին հաշվարկեցինք նոր բազա, որը թույլ կտար ապագա 10 տարվա ընթացքում գոնե մնալ հարկման այն դաշտում, որը մենք ունենք հիմա՝ 2019-ից, այն է՝ շրջանառության հարկ` 6 % հարկով, և չենք խոսում ընդհանուր հարկման դաշտ անցնելու մասին, որովհետև ընդհանուր հարկման դաշտ անցնելուն պես մեր ծախսերն առնվազն կկրկնապատկվեն, որը կբերի սպառողական գների աճի, որը կբերի բիզնեսի տեմպերի նվազմանը, աճի մասին այլևս խոսք լինել չի կարող, սա մեծ շոկի կենթարկի ամբողջ ինդուստրիան, որն իր մեջ ներառում է 50.000 աշխատատեղ, եթե սրան գումարենք նաև միջոցառումների անցկացման ոլորտը, ապա խոսում ենք 80.000 հոգու մասին: Ֆինանսների փոխնախարար Արման Պողոսյանը սաստեց Էկոնոմիկայի նախարարության այս անհիմն առաջարկությունը:

«2020 թվականից սկսած՝ ունենք Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշի (ՏԱՑ) նվազում առավելապես աշխատատար ճյուղերում՝ ինչպիսիք են զբոսաշրջությունը, հանրային սննդի, հանգստի ապահովման ոլորտը, ծառայությունները, առևտուրը և այլն։ Նաև արձանագրենք՝ 2020 թ. ունեցանք 7,6 տոկոս տնտեսական անկում, որը 2009 թվականից հետո ամենաբարձր անկման ցուցանիշն է, երկրում կա ահագնացող գնաճ»,- 168.am-ի հետ զրույցում տնտեսական ընդհանուր միտումներին, պաշտոնական վիճակագրության վերջին արձանագրումներին անդրադառնալով՝ նշեց տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանը։

Պարզապես պետք է սովորական մարդ լինել` մի քիչ բանական, որպեսզի ընկալել, որ եթե ցանկացած անվանական աճ 2-3%% -ի շրջակայքում է, իսկ գների աճը` 5-6%%-ի, ապա` տնտեսության մասին քիչ թե շատ խոսողների կողմից այդպիսի աճը գնահատել, որպես «հուսադրող», մեղմ ասած` սխալ է, եթե ոչ մասնագիտական անկարողություն:

Վերջին շրջանում դրսի գնորդները մեծապես պասիվացրել են մասնակցությունը Հայաստանի անշարժ գույքի շուկայում, ինչը նախորդ 2 տարիներին դարձել էր շուկայի ակտիվացման հիմնական գործոններից մեկը։ Այդ երևույթը նկատվեց համավարակի սկզբնական շրջանում, բայց խորացավ հատկապես ղարաբաղյան պատերազմից հետո։

Օտարերկրացիների գործարքները մեր երկրի անշարժ գույքի շուկայում արդեն այլ իմաստ ու ընկալում ունեն: 2019-ից պաշտոնական վիճակագրությունն առանձնացնում և հրապարակում է օտարերկրյա քաղաքացիների վաճառած ու գնած անշարժ գույքը:

Ատոմակայանը մայիսի 15-ից դադարել է էլեկտրաէներգիա արտադրել։ Արդիականացման և շահագործման ժամկետի երկարաձգման շրջանակներում էներգաբոլկը հարկադիր կանգառի վիճակում է։ Կանգառն այս անգամ անհամեմատ ավելի երկար կտևի, քան սովորաբար լինում է ամենամյա պլանային նախազգուշական վերանորոգման և վերալիցքավորման ժամանակ։

«Ներկայիս կառավարությունը՝ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ, քաղաքական, տնտեսական առումներով իմպոտենտ ու անմեղսունակ է։ Սա է պատճառը, որ ես որևէ հույս չեմ կապում, որ ներկայիս կառավարությունը կարող է գոնե գաղափար ունենալ, թե ինչ է նշանակում՝ արտաքին պարտքի նպատակային օգտագործում և այլն։ Այս առումով իմ տեսակետը միանշանակ է, որ այս կառավարության օրոք ոչ միայն արտաքին, այլև ներքին պետական պարտք վերցնելն անթույլատրելի է, որովհետև չգիտեն, թե ինչի վրա են օգտագործում, ավելի ճիշտ, գիտեն, դրա համար են վերցնում»,- նշեց Թաթուլ Մանասերյանը։

Անկեղծ ասած, շատերն են փորձում պարզել վիճակագրության նկատմամբ վերաբերմունքիս պատճառը: Երևի դժվար է բացատրել, որ վիճակագրական հաշվետվությունները նույնքան ինտրիգ ու արկածախնդրություն են պարունակում իրենց մեջ, որքան, մանկապատանեկան բառապաշարով ասած՝ «կռիվ-կռիվ կինոները»: Կամ մանկապատանեկան արկածային վեպերը:

«Սա է իրողությունը․ իրենք միշտ են մեղավորներ փնտրել՝ սկզբից մեղավոր էին սևերը, հետո՝ հները, շարիկ գլորող չինովնիկները, ընդհուպ՝ մինչև մի պահ նույնիսկ մեղավոր էին աղքատները, որոնք կառչել են նպաստից և չեն ուզում աշխատել, դրանից հետո՝ դատարաններ, Ազգային ժողով, հիմա էլ՝  համավարակն ու պատերազմը։ Ի վերջո, բոլորը մեղավոր են, իսկ աստվածայինը իրենց նեղ խմբակն է, իրենց, այսպես կոչված, վոժդով»։

Հայաստանի պետական պարտքն անցել է 8 մլրդ 650 միլիոն դոլարից՝ գերազանցելով ՀՀ «Պետական պարտքի մասին օրենքով» նախատեսված առավելագույն 60 տոկոս շեմը:

Հետաձգվեցին սոցիալական պաշտպանության ոլորտի առարկայական բարեփոոումները: Տնտեսության թռիչքը հեքիաթ էր։ Խոսքի ու գործի խորացող խզումների համար արմատավորում էր իրական պատասանատուներից դուրս մեղավորներ գտնելու անհեռատես գործելաոճը՝ պոպուլիստական թարմացվող գործիքավորմամբ:

Երեկ մամուլում տեղեկություններ շրջանառվեցին Մեղրիի մաքսատան չգործելու մասին: News.am-ի տեղեկություններով՝  հայ-իրանական սահմանին՝ Մեղրիի անցակետի մոտ, «Հայաստանից Իրան ուղևորվող բեռնատարների խոշոր կուտակում կա, քանի որ մաքսատունը չի գործում։

Հայտնի բարերար և գործարար Հրանտ Վարդանյանի անվան Մասիս քաղաքում գտնվող փողոցը, որի շինաշխատանքները մեկնարկել են 2020 թվականի փետրվարին, ամբողջովին հիմնանորոգվել է  Միքայել և Կարեն Վարդանյանների միջոցներով: 3,2 կմ երկարությամբ փողոցը հիմնովին քանդվել և  նորն է կառուցվել: Փոխարինվել են փողոցի տակով անցնող բոլոր ջրագծերը: Կառուցվել է ջրահեռացման նոր ցանց: Փողոցն ասֆալտապատվել է որակյալ նյութերով:

Թադևոս Ավետիսյանը շեշտեց՝ էկոնոմիկայի նախարարի կողմից այս նախագծի միջոցով ՀՆԱ-ի հնարավոր աճի մասին ներկայացվող թվերն անիրական են․ «Այդ հաշվարկները, ուղղակի անհարմար է, որ էկոնոմիկայի նախարարն է ներկայացնում, քանի որ որպես պետություն՝ խայտառակվում ենք աշխարհի առջև։ Էկոնոմիկայի նախարարի պաշտոն զբաղեցնող մարդը խոսում է թվերից և իրավիճակներից, որոնք բացառապես որևէ գործնական և տեսական աղերս չունեն տնտեսության հետ։ Այդ հաշվարկները և՛ ծիծաղելի են, և՛վտանգավոր են, որովհետև հնչեցնում է էկոնոմիկայի նախարարը։

«Այստեղ 2 բևեռ կա: Ես համաձայն եմ, որ մեդիաները կարևոր դերակատարություն ունեն, ու ցանկացած դեպքում պետք չէ իրենց խեղճացնել: Բայց մյուս կողմից, երբ ես ժամանակին կոորդինացնում էի այդ ոլորտը, իմ վարքագիծը եղել է այնպիսին, որ պետք է հնարավորինս սահմանափակել այդպիսի խաղերի վաճառքը մեր ազգաբնակչությանը: Կա վերլուծություն, որ սովորաբար ճգնաժամերի ժամանակ հանրության հակվածությունը մոլախաղերի նկատմամբ ավելանում է, և դա բերում է ինքնասպանությունների թվի աճի, ընտանիքների կործանման»,- նշեց Վարդան Արամյանը: 

«Չեմ բացառում, որ եթե գազի գինը սահմանին մնա նույն 165 դոլարի մակարդակում, «Գազպրոմ Արմենիա» ընկերությունը ստիպված կլինի այս տարվա ընթացքում ինչ-որ մի պահի, օրինակ, գարնան ընթացքում, կրկին դիմել Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողով՝ սակագները վերանայելու՝ բարձրացնելու առաջարկով, իսկ սա իր հերթին՝ կհանգեցնի էլեկտրաէներգիայի գնի բարձրացմանը»,- եզրափակեց Վահե Դավթյանը:

«Ինչո՞ւ ԿԲ-ն չի բարձրացնում վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը»  հարցին նա պատասխանեց․ «Դրանով էլ ավելի կճնշի տնտեսությունը, տնտեսության պահանջարկը և, ասենք, օրինակ,  երկնիշին մոտ տնտեսական անկումը, որին արդեն մոտենում ենք,  ավելի կխորանա՝ իր բոլոր հետևանքներով, և այս փուլում ձեռնպահ է մնացել, թերևս, դրա համար, բայց սաստկանում են գործոնները։

Նախորդ տարի պոպուլիստական վառ փաթեթավորմամբ մեկնարկած «հակաճգնաժամային» երկրորդ միջոցառումը նպատակ ուներ չեզոքացնել կորոնավիրուսի տնտեսական հետևանքները գյուղատնտեսության ոլորտում։

«Լիդիան Արմենիան» իր մտահոգությունն է հայտնում Ամուլսարի ծրագրի վերաբերյալ ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության կողմից հերթական բացարձակ անօրինական որոշման առնչությամբ:

Հայաստանի տնտեսությունը ներկա դրությամբ գտնվում է բավական խորը անկման փուլում։ 2020թ. արդյունքներով տնտեսական անկումը կազմել է 7.5%, ինչը պահպանվել է նույնությամբ այս տարվա հունվար ամսվա արդյունքներով։ Սա, բնականաբար, մտահոգիչ է, եթե հաշվի առնենք, որ համաշխարհային տնտեսությունն արդեն իսկ դուրս է եկել կորոնավիրուսով պայմանավորված տնտեսական ճգնաժամից, և բազմաթիվ երկրներում դրական դինամիկա է արձանագրվել։