Հավլաբարցի կոշկակար. «Տուֆլին մարդու ներսն է ցույց տալիս». hetq.am
«Կոշիկից կարելի է ճանաչել մարդուն: Տուֆլին մարդու ներսն է ցույց տալիս, ցավդ տանեմ: Ո՞նց բացատրեմ դա: Ինչ ուզում ես հագիր վերևից, տուֆլիդ որ մաքուր չեղավ»,- կոշիկը պտտեցնելով ձեռքի մեջ՝ hetq.am-ի հետ զրույցում ասում է վարպետ Ռոման: Կոշիկի միջոցով կարող է ասել՝ մարդը մաքրասե՞ր է, թե՞ փնթի: «Տուֆլի կա, ձեռդ չես ուզում վերցնել, տուֆլի էլ կա, էնպիսի դուխու հոտ է գալիս, որ իսկի մարդուց էդպիսի լավ հոտ չի գալիս»,- ծիծաղելով ավելացնում է Ռոմա Մուրադյանը:
Նա Հավլաբարի հայտնի կոշկակարներից է: Երբ թաղամասի հայկական եկեղեցու մոտ հարցնում էինք տեղի հայտնի հայ արհեստավորների մասին, մեզ միանգամից ուղղորդեցին վարպետ Ռոմայի մոտ: Փոքրիկ կոշկակարանոցի ներսում հայեր էին նստել, երբ մոտեցանք, դուրս եկան: Ռոման նրբանկատորեն դիմեց նրանց, թե չգնան, սպասեն: Հետո մեզ առաջարկեց նստել:
Կոշկակարանոցի պատերին փակցված լուսանկարների մասին եմ հարցնում: Սկսում է ծիծաղել: Քիչ անց ասում է՝ «ամբողջ օրը չագուչով խփում ես, չորս պատի մեջ, գոնե մի քիչ էլ գեղեցկություն լինի շուրջդ»: Կոշկակարանոցի դռան մոտ կանգնած երկու տղամարդիկ ծիծաղում են վարպետ Ռոմայի ասածից:
Մուրադյանների ընտանիքը Թբիլիսի է տեղափոխվել Կարսից 1915 թ.-ին: Ռոմայի հայրը՝ Յուրա Վարդանյանը, Թբլիսիում զբաղվել է կոշկակարությամբ: Արհեստը փոխանցվել է Ռոմային ու եղբորը (նրանք նաև մի քույր ունեն):
«Էն ժամանակ սա լավ փեշակ էր: Ստիպված չէի ընտրել գործս: 7 տարեկանից սկսած հորս օգնում էի, բայց բուն կոշիկ կարել սկսել եմ 1985-ից»,- նշում է 52-ամյա կոշկակարը: Իսկ գործը դժվարացել է, որովհետև հիմա տարբեր երկրներից կոշիկ են տանում-վաճառում Վրաստանում: Հատկապես Չինաստանից են շատ ներկրում: «Էդ Կիտայը մեզ խեղդում ա»,- ասում է նա: Չինաստանից բերած կոշիկներն էժան են, իսկ եթե իրենք կարեն, ավելի թանկ կվաճառեն՝ հումքն է, կարելու գումարն է:
Նախկինում Մուրադյանները կոշիկի արտադրամաս ունեին Թբիլիսիում՝ իրենք ձևում էին, իրենք կարում, իրենք էլ վաճառում: Բայց ազատ շուկայական հարաբերությունների հաստատմամբ գործն սկսել է ոչ եկտամտաբեր դառնալ նրանց համար: Ասում է՝ 1999-ից այլևս չի կարում կոշիկ, միայն վերանորոգում է:
Չնայած, ասում է, կոշկակարություն սիրում է, բայց եթե ժամանակը հետ տային, անասնաբույժ կդառնար: Բայց դրան «խանգարել է» սիրահարված լինելը: «Ուզում էի ընդունվել «զով», էնտեղի պրոռեկտորն էր, թե ռեկտորը հորս ասաց՝ «Один баран зарежешь, твой сын будет учитсья»: Սա պատմելուն պես ծիծաղում է, հետո ասում, որ գոհ է, կարևորն ամուսնացավ իր սիրած աղջկա հետ: Նա էլ հայուհի է: 30 տարի է՝ հաշտ-համերաշխ ապրում են, 2 աղջիկ ունեն և 4 թոռ:
Կոշկակարը, սակայն, չի ցանկանում, որ թոռները շարունակեն իր արհեստը: Ասում է՝ փեշակը լավն է, դժվար չէ, բայց մաքուր գործ չէ: Ցույց է տալիս իր ձեռքերը, հետո թե՝ «էս մեր խալխը ծնվել ա, որ էսպես աշխատի՞, թող մի քիչ էլ մաքուր, կաբինետային գործ գտնեն»:
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր կայքում:
