Ինչպես չկորցնել կապը և մտերմությունը երեխաների հետ տեխնոլոգիաների աշխարհում
21-րդ դարում տեխնոլոգիաները փոխել են մեր կյանքի գրեթե բոլոր ոլորտները՝ կրթությունից մինչև ժամանց։ Սակայն այդ փոփոխությունների հետ մեկտեղ՝ առաջացել են նաև նոր խնդիրներ, որոնք պահանջում են հատուկ ուշադրություն, հատկապես, երբ խոսքը վերաբերում է երեխաների և տեխնոլոգիաների փոխհարաբերություններին։
Ծնողների համար դժվար է գտնել հավասարակշռություն՝ երեխաների համար տեխնոլոգիաները դարձնելով և՛ ուսուցողական, և՛ անվտանգ։ Տեխնոլոգիաների արագ զարգացումը, սոցիալական ցանցերի ազդեցությունը և երեխաների առցանց անվտանգությունն այսօր առավել հրատապ խնդիրներ են, քան երբևէ։
Մյուս կողմից՝ ծնողները հաճախ հայտնվում են «թվային անդունդի» առջև՝ չիմանալով, թե ինչպես ճիշտ ինտեգրել տեխնոլոգիաները երեխաների առօրյայում՝ խուսափելով դրանց բացասական ազդեցություններից։
Այս հոդվածում կքննարկենք, թե ինչպես կարելի է գտնել առողջ մոտեցում երեխաների տեխնոլոգիական դաստիարակության հարցում՝ հաշվի առնելով՝ ինչպես ժամանակակից մարտահրավերները, այնպես էլ՝ տեխնոլոգիաների ընձեռած հնարավորությունները։
1. Ինչպես կարող են ծնողները դառնալ տեխնոլոգիաների առաջնորդ իրենց երեխաների համար
Ծնողներն առանցքային դեր են խաղում երեխաների կողմից տեխնոլոգիաների ընկալման հարցում։ Առաջնորդ դառնալու համար անհրաժեշտ է.
Սովորեցրեք օրինակով։ Ծնողները պետք է տեխնոլոգիաներն օգտագործեն գիտակցված ձևով՝ ցույց տալով, թե ինչպես դրանք կիրառել ուսման, ստեղծագործության և աշխատանքի համար։
Ուսումնասիրեք միասին։ Հետազոտեք հավելվածները, խաղերը և կրթական ռեսուրսները ձեր երեխաների հետ միասին։ Սա օգնում է ձևավորել առողջ մոտեցում տեխնոլոգիաների հանդեպ։
Բացատրեք կանոնները։ Պատմեք երեխաներին, թե ինչու է կարևոր պահպանել թվային էթիկան, հարգել ուրիշների գաղտնիությունը և խուսափել վտանգավոր բովանդակությունից։
Ապահով միջավայր ստեղծեք։ Կարգավորեք բովանդակության զտիչները, օգտագործեք ծնողական հսկողության գործիքներ և քննարկեք ինտերնետի հնարավոր ռիսկերը։
Զարգացրեք քննադատական մտածողություն։ Ուսուցանեք երեխաներին տարբերել վստահելի տեղեկատվական աղբյուրները կեղծերից, վերլուծել այն, ինչ տեսնում են։
2. Տեխնոլոգիաների համատեղ օգտագործումը՝ ընտանիքի կապերն ամրապնդելու համար
Տեխնոլոգիաները կարող են դառնալ գործիք, որը միավորում է ընտանիքը.
Ընտանեկան նախագծեր։ Ստեղծեք ֆոտոալբոմներ, վիդեոներ կամ միասին յուրացրեք ստեղծագործական հավելվածներ (օրինակ՝ նկարագրության կամ մոնտաժի համար)։
Կրթական խաղեր։ Խաղացեք այնպիսի խաղեր, որոնք զարգացնում են մտածողությունը, մաթեմատիկան կամ լեզվական հմտությունները։
Վիրտուալ ճամփորդություններ։ Օգտագործեք Google Earth կամ VR ծրագրեր՝ աշխարհը միասին ուսումնասիրելու համար։
Ստեղծեք ավանդույթներ։ Օրինակ՝ կազմակերպեք ընտանեկան կինոդիտումներ քննարկումներով կամ խաղացեք վիկտորինաներ։
Քննարկեք փորձը։ Կիսվեք ձեր տեխնոլոգիական փորձով և հետաքրքրվեք երեխաների նախասիրություններով։
3. Խորհուրդներ ծնողներին. ինչպես ճիշտ ներկայացնել տեխնոլոգիաները երեխաներին
Հաշվի առեք տարիքային առանձնահատկությունները։ Սահմանափակեք փոքր երեխաների էկրանին դիմելու ժամանակը և ընտրեք տարիքին համապատասխան բովանդակություն։
Ստեղծեք ժամանակացույց։ Օգնեք երեխաներին սովորել բալանսավորել տեխնոլոգիաներն ու անցանց (offline) ակտիվությունները։
Նշանակեք նպատակներ։ Երեխայի հետ միասին որոշեք, թե ինչի համար է օգտագործվում սարքը (ուսում, հանգիստ, ստեղծագործություն)։
Բաց երկխոսություն։ Խոսեք երեխաների հետ այն մասին, թե ինչպես են նրանք օգտագործում տեխնոլոգիաները՝ հասկանալու նրանց հետաքրքրություններն ու կարիքները։
Ներգրավեք ստեղծագործության մեջ։ Բովանդակություն սպառելու փոխարեն՝ առաջարկեք երեխաներին ստեղծել իրենց սեփական նախագծերը՝ բլոգներ, վիդեոներ, նկարներ կամ կոդ։
Սովորեցրեք անվտանգության հմտություններ։ Քննարկեք ուժեղ գաղտնաբառերի, տվյալների պաշտպանության և ինտերնետում զրույցների ժամանակ զգուշավորության կարևորությունը։
Երեխաների համար տեխնոլոգիաներն օգտակար դարձնելու համար կարևոր է ստեղծել ճիշտ միջավայր և մոտեցում, որը նպաստում է նրանց զարգացմանը և կրթությանը։
Սիրարփի Աղաբաբյան
