Չի իրականացվել ներքին աուդիտ, կան միջոցառման շահառուների նույնականացման խնդիրներ. Ի՞նչ է արձանագրել ՀՊ-ն՝ Էկոնոմիկայի նախարարությունում

Հաշվեքննիչ պալատը հանրայնացրել է Էկոնոմիկայի նախարարությունում 2023 թվականի պետական բյուջեի 9 ամիսների կատարման հաշվեքննության արդյունքները:

Թեև այս եզրակացության մեջ չկան նախարար Վահան Քերոբյանի հրաժարականի ու իրավական ոդիսականի պատճառ դարձած դրվագների մասին արձանագրումներ, այդուհանդերձ, հաշվեքննողի կողմից այլ հետաքրքիր տեղեկություններ ներկայացվել են:

Այսպիսով, հաշվեքննությունն ընդգրկող ժամանակաշրջանը 2023 թվականի հունվարի 1-ից սեպտեմբերի 30-ն է, կատարման ժամկետը՝ 2023 թվականի նոյեմբերի 1-ից 2024 թվականի հունվարի 31-ը ներառյալ։

Այս ընթացքում, ըստ Հաշվեքննիչ պալատի, ուշագրավ են համարվել անհամապատասխանությունները, որոնք եղել են «Աշնանացան ցորենի արտադրության խթանման նպատակով փոխհատուցման տրամադրում» ծախսային միջոցառման գծով՝ կապված միջոցառման շահառուների շրջանակի նույնականացմանը վերաբերող կարգավորումների հետ: Այն, ըստ հաշվեքննողի, հանգեցրել է բյուջեի կատարողականի վերաբերյալ հաշվետվությունում խեղաթյուրման՝ 56 միլիոն 401 հազար 51 դրամի չափով:

Մասնավորապես, այս ծախսային միջոցառման շրջանակում 2023թ. պետական բյուջեի 9 ամիսների ընթացքում 4 միլիարդ 589 միլիոն 632 հազար 68 դրամի փոխհատուցումը տրամադրվել է ՀՀ 8 մարզերի 43 համայնքների 521 բնակավայրերի 22425 շահառուներին:

Նշված ծախսային միջոցառման հաշվեքննության արդյունքում փաստվել է՝ թեև «ծրագրի շահառու կարող է հանդիսանալ մինչև 100 հա մակերեսով (բացառությամբ տնամերձ հողատարածքների) ցորենի ցանքատարածություններ մշակող տնտեսավարողը…», այդուհանդերձ, 2023թ. երրորդ եռամսյակում տնամերձ հողատարածքներ ունեցող 47 տնտեսվարողներին փոխհատուցվել է 1 միլիոն 965 հազար 71 դրամ:

«Նույնաբովանդակ անհամապատասխանություն արձանագրվել էր 2023թ. 6 ամիսների հաշվեքննությամբ՝ 51 տնտեսավարողներին փոխհատուցվել էր 1 միլիոն 431 հազար 8 դրամ։ 2023թ. 9 ամիսներին շահառուների համար նախատեսված պայմաններին չհամապատասխանող՝ տնամերձ հողատարածքներ մշակող ընդհանուր 98 տնտեսավարողներին փոխհատուցվել է 3 միլիոն 396 հազար 79 դրամ»,- ասվում է արձանագրության մեջ:

Նույն միջոցառման շրջանակում, հաշվետու ժամանակաշրջանում նախարարության կողմից տրամադրված շահառուների ցանքատարածությունների մակերեսները 656,50 հա-ով գերազանցել են Շտեմարանում իրավունքի պետական գրանցում ստացած նույն ցանքատարածությունների փաստացի մակերեսները, «ինչը նշանակում է, որ Որոշում 2 ով շահառուների համար նախատեսված պայմաններին չհամապատասխանող 525 տնտեսավարողներին ավելի վճարված փոխհատուցման ընդհանուր գումարը 2023թ. ինն ամիսներին կազմել է ընդամենը 53,004.72 հազ. դրամ»:

Հաշվեքննության օբյեկտը՝ նախարարությունը, մասնավորապես արձագանքել է, թե ներկայացված անհամապատասխանությունները վերաբերում են ՀՀ համայնքների կողմից տրամադրած տեղեկատվությանը, որի վերաբերյալ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը 2023 թվականի հոկտեմբերի 16-ի գրությամբ արձանագրված անհամապատասխանությունները ներկայացրել է ՀՀ Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարություն՝ համայնքապետարաններից լրացուցիչ պարզաբանումներ ստանալու համար, սակայն դեռևս պարզաբանումներ չեն ստացվել։

Հաշվեքննողներն արձագանքել են, որ նախարարությունը պարտավոր էր փոխհատուցման համար նախատեսված գումարները համայնքների հաշվեհամարներին փոխանցելուց առաջ 20-օրյա ժամկետում ուսումնասիրել և ամփոփել համայնքների ղեկավարների տրամադրված տեղեկությունները, համատարած մոնիթորինգի արդյունքները, ՀՀ մարզպետարանների կողմից իրականացված ընտրանքային մոնիթորինգի արձանագրությունները։

Այլ փաստերի վերաբերյալ գրառումներից էլ տեղեկանում ենք, որ դարձյալ նույն միջոցառմանն առնչվող այլ դրվագ կա. ««Հայաստանի Հանրապետությունում աշնանացան ցորենի արտադրության խթանման նպատակով փոխհատուցման տրամադրում» ծախսային միջոցառման հաշվեքննությամբ պարզվել է, որ 2023թ․ ինն ամիսներին 11311 տնտեսվարողերին 33,063.50 հա ցանքատարածությունների համար փոխհատուցված 2 միլիարդ 788 միլիոն 139 հազար 94 դրամի արժանահավատությունը հնարավոր չէ գնահատել, քանի որ տարբեր պատճառներով (համայնքների կողմից ներկայացված տեղեկանքներում հողամասերի կադաստրային ծածկագրերի բացակայություն, սեփականության կամ այլ իրավունքի վկայականների համարների անճշտություններ, մեկ շահառուի ցանքատարածությունների մակերեսների մասին տրամադրված տեղեկատվության անհամապատասխանություններ և այլն) ցանքատարածության մակերեսների մասին տեղեկատվությունը չի նույնականացվում Շտեմարանի տվյալների հետ (ցանկը տրամադրվել է Նախարարությանը)։

Նույնաբովանդակ փաստ արձանագրվել էր 2023թ. 6 ամիսների հաշվեքննությամբ՝ 7276 տնտեսվարողներին ընդամենը՝ 21,325.1 հա-ի դիմաց փոխհատուցված 1,781,404.38 հազար դրամի մասով»:

Պարզվում է նաև, որ հաշվեքննությունն ընդգրկող ժամանակաշրջանում նախարարությունում չի իրականացվել ներքին աուդիտի գործառույթ, հաշվապահական հաշվառումը չի վարվել օրենսդրությամբ սահմանված պահանջներին համապատասխան:

Հաշվեքննության օբյեկտն աուդիտի մասին ՀՊ դիտարկմանն արձագանքել է. «2022-2023 թթ. հաշվետու տարիների համար «ներքին աուդիտի» արտապատվիրակման «Գնումների մասին» օրենքի 15-րդ հոդվածի 6-րդ կետի պահանջի հայտարարվել է երկրորդ մրցույթը, որը նույնպես չի կայացել մասնակիցների կողմից հայտ չներկայացնելու հիմքով, այդ իսկ պատճառով 2022 թվականի հաշվետու ժամանակաշրջանի ներքին աուդիտի տարեկան հաշվետվությունը լիազոր մարմնին չի ներկայացվել: Աշխատանքներն ընթացքի մեջ է»:

Եվ վերջում՝ «Տնտեսության արդիականացման միջոցառմանը պետական աջակցություն» ծախսային միջոցառման վերաբերյալ էկոնոմիկայի նախարարությունը ՀՊ-ին չի տրամադրել պահանջված տեղեկատվությունը՝ այն համարելով բանկային գաղտնիք և ոչ ենթակա երրորդ կողմին փոխանցման։

Ըստ եզրակացության՝ հայցված տեղեկատվության բացակայությունը կամ սահմանափակությունը անհնարին է դարձրել տվյալ ծրագրային միջոցառման գծով 2023թ. պետական բյուջեի ինն ամիսներին հատկացված 4 միլիարդ 909 միլիոն 539 հազար 94 դրամ բյուջետային միջոցների օգտագործման գնահատումը։