Ո՞ր պաշտոնյաները կազատվեն Փաշինյանից տարբերվող կարծիքի համար. «Հրապարակ»
«Հրապարակը» գրում է. Կառավարությունը չի պատրաստվում կատարել «Հայաստանի էլեկտրական ցանցերի» բռնագրավումն արգելող Ստոկհոլմի արբիտրաժի հրատապ որոշումը։ Այս մասին լրագրողների հետ ճեպազրույցում երեկ հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը։ Ավելին՝ նա ասաց, որ կառավարությունը հենց ինքն է, ու հակառակ դիրքորոշում ունեցող պաշտոնյաները պետք է լքեն գործադիրը։ «Կառավարությունից ով դիրքորոշում հայտնել է, թող դիմում գրի գնա, բացարձակապես նման դիրքորոշում չի կարող լինել։ Կառավարությունը ես եմ, որեւէ մեկը չի կարող իմ դիրքորոշմանը հակասող դիրքորոշում ունենալ, ընդհանրապես, եթե կառավարությունում մարդիկ կան, որոնք իմ դիրքորոշմանը հակասող դիրքորոշում ունեն, հենց հիմա թող դիմում գրեն ու շենքերից դուրս գան, եթե ոչ, ապա ես՝ ինքս նրանց կհանեմ»,- սպառնաց Նիկոլ Փաշինյանը՝ ի պատասխան լրագրողի հիշեցմանը, որ կառավարության որոշ անդամներ իր աշխատակազմի անունից տարածած հաղորդագրությամբ եւս արձանագրել են, որ արբիտրաժի որոշումը պարտադիր կատարման ենթակա է։
ՀԷՑ-ն ազգայնացման անվան տակ Սամվել Կարապետյանից խլելու կառավարության առաջին քայլերից շատ չանցած՝ Ստոկհոլմի արբիտրաժային ինստիտուտը կառավարությունից, հիշեցնենք, պահանջել էր հրաժարվել ընկերության ակտիվներն առգրավելուց, չփոխել ՀԷՑ-ի կառավարման մարմինների անդամներին ու կանոնադրությունը, ապօրինի էր համարել նաեւ ժամանակավոր կառավարչի նշանակումը։ Սակայն կառավարությունը ոչ միայն չկատարեց արբիտրաժի պահանջները, այլեւ սկսեց կադրային փոփոխություններ իրականացնել ընկերությունում, ընդ որում՝ առանցքային պաշտոններում նշանակելով իշխող ուժի ներկայացուցիչներին:
Մինչդեռ արբիտրաժի որոշումից հետո վարչապետի ենթակայությամբ գործող Միջազգային իրավական հարցերով Հայաստանի ներկայացուցչի գրասենյակը մեկնաբանել էր, որ միջազգային արբիտրաժի որոշումը պարտադիր է կատարման համար:
«Ի պատասխան ՀԾԿՀ-ի՝ արբիտրաժային վճռի պարտադիր կատարման ենթակա լինելու վերաբերյալ վարչապետի աշխատակազմ ուղարկված մի շարք հարցադրումների՝ Միջազգային իրավական հարցերով ներկայացուցչի գրասենյակը մանրամասն ներկայացրել է վերաբերելի իրավակարգավորումներն արբիտրաժային վճիռների, այդ թվում՝ Ստոկհոլմի արտակարգ արբիտրի հուլիսի 22-ի վճռի պարտադիրության, դրա կամավոր կատարման եւ ճանաչման վերաբերյալ»,- հայտնել էին գրասենյակից։ Կառավարությունում հաշվի՞ են առել որոշման չկատարման հետեւանքները: Երեկ Փաշինյանը պնդեց, թե իրենք արբիտրաժում հաղթել են։
ՀԷՑ-ի տնօրենի նախկին պաշտոնակատար Դավիթ Ղազինյանը նախօրեին ասուլիսում հրապարակեց կառավարության ու Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի պաշտոնական գրագրությունը, որում Միջազգային իրավական հարցերով ներկայացուցչի գրասենյակի ղեկավարը հաստատել էր՝ ժամանակավոր կառավարիչ Ռոմանոս Պետրոսյանի պաշտոնավարումը հակասում է արբիտրաժային որոշմանը։ Գրասենյակի ղեկավար Լիպարիտ Դրմեյանը նշել է, որ արբիտրաժային դատարանի որոշումը կատարելու համար բավարար է կասեցնել ժամանակավոր կառավարչի լիազորությունները, հակառակ դեպքում՝ պետք է ներպետական դատարան դիմել:
Դրմեյանը գործադիրում միակը չէ, որ Փաշինյանին հակադրվող կարծիք ունի, Դավիթ Ղազինյանը երեկ մեզ հիշեցրեց նաեւ արդարադատության նախարար Սրբուհի Գալյանի հայտարարությունները․ «Արդարադատության նախարարն էլ խնդիր ունի, որն ասում էր, թե արբիտրաժի որոշումները պարտադիր կատարման ենթակա են։ Իհարկե, նախարարը դա ասում էր «բայց»-ով, հանրային կարգի մասին էր խոսում՝ առանց բացատրելու` ինչ է նշանակում հանրային կարգ, սակայն փաստ է, որ այս մարդիկ հայտարարել են, որ այդ որոշումը պարտադիր կատարման ենթակա է՝ մեկը կառավարության անդամ է, մյուսը՝ աշխատակազմի ղեկավար պաշտոնյա։ Ի վերջո, կառավարությունը բաղկացած չէ միայն վարչապետից, իր հայտարարությունն էլ, թե ինքն է կառավարությունը, գնահատման խնդիր է, դա հակասահմանադրական հայտարարություն է, ի՞նչ է նշանակում՝ ես եմ կառավարությունը, ինքն ընդամենը կառավարության ղեկավարն է, բայց կան աշխատակիցներ, որոնք եթե նման գնահատականներ են տալիս, բայց վարչապետը համաձայն չէ դրանց հետ, ուրեմն ճգնաժամային խնդիր կա կառավարությունում»։
Հիշեցնենք, թե ինչ է ասել Գալյանը հանրային կարգի մասին․ «Ներպետական օրենսդրությամբ եւ նաեւ միջազգային կոնվենցիայով կա հնարավորություն՝ այդ որոշումը չկատարելու, եթե դա հակասում է հանրային կարգին… ՀԷՑ-ի հետ կապված վեճի առումով գործում է երկկողմ ներդրումային պայմանագիր, որի հետ կապված վեճերի պարագայում արբիտրաժային տրիբունալի որոշումների ճանաչման կոնկրետ ընթացակարգ է գործում: Կողմն իրավունք եւ լիարժեք հնարավորություն ունի՝ դիմելու ՀՀ ներպետական դատարանին, որպեսզի դատարանը ճանաչի նախ արբիտրի որոշումը, եւ հետո նոր դառնա դա պարտադիր կատարման ենթակա»։ Մինչդեռ Ղազինյանը հակադարձում է՝ հանրային կարգը գործում է, եթե վեճը երկու մասնավոր կազմակերպության միջեւ է։ «Երբ արբիտրաժային դատարանում վիճում են երկու մասնավոր ընկերություն, այդ պարագայում ճիշտ են ասում՝ հաղթող մասնավոր ընկերությունը պետք է արբիտրաժի որոշումը բերի, ներքին ատյաններով անցկացնի, կատարման ենթակա սարքի, բայց մեր վեճի պարագայում կողմը պետությունն է, այսինքն՝ արբիտրաժային դատարանն ակնկալել է պատասխան, կառավարությունը տվել է այդ պատասխանը, որից հետո իր պարզաբանումներն արբիտրաժը հիմնավոր չի համարել։ Ներպետական ատյաններով անցնելու հիմնավորումն այն է, որ պետությունը գուցեեւ տեղյակ չլինի այդ վեճից, որովհետեւ երկու մասնավոր են վիճում»,- ասաց Ղազինյանը՝ եզրափակելով․ «Ձեւ չունեն որոշումը չկատարելու»:
Սամվել Կարապետյանի ընկերությունն արբիտրաժի հրատապ որոշումից հետո նաեւ հիմնական հայց է ներկայացրել ընդդեմ Հայաստանի Հանրապետության՝ կառավարությունից պահանջելով վնասների հատուցում` կես միլիոն դոլար:
