Եթե Եկեղեցին պետք է լինի քաղաքական պայքարի առաջնագծում, հապա քաղաքական ուժերի անելիքը ո՞րն է, ինչի՞ համար են այդ քաղաքական ուժերը, կուսակցությունները. «Փաստ»
«Փաստ» թերթը գրում է. «Հատկապես վերջին շրջանում, առավել ևս՝ սոցցանցային հարթակներում նաև լրահոսում հաճախ կարելի է հանդիպել արտահայտություններ, պահանջներ, թե «Եկեղեցին այս պետք է անի… Կաթողիկոսն այն պետք է անի…»:
Հայաստանի իշխանությունն զբաղեցնող Նիկոլ Փաշինյանի ու ՔՊ-ի կողմից Հայ առաքելական եկեղեցու վրա իրականացվող վայրագ ու հիրավի աննախադեպ հարձակման խորապատկերում նման արտահայտությունները՝ առանձին անհատների, սովորական քաղաքացիների, պարզ հավատացյալների կողմից, բնականաբար, կարելի է հասկանալ: Զգացմունքային առումով նման անհատական արձագանքներն ընկալելի, ինչ-որ տեղ օրինաչափ են, թերևս: Բայց մյուս կողմից՝ տարօրինակ է ընկալվում, երբ ինչ-ինչ քաղաքական գործողություններ կամ հայտարարություններ Մայր Աթոռից ու Ամենայն Հայոց կաթողիկոսից ակնկալում են քաղաքական շրջանակները:
Տպավորություն է ստեղծվում, որ շատերը Եկեղեցին ուզում են բերել քաղաքական պայքարի առաջնագիծ: Այսինքն՝ քաղաքական պայքարի առաջին պլանում ուզում են դնել կամ տեսնում են Վեհափառին կամ ՀԱԵ-ն: Դա, կարծում ենք, ճիշտ մոտեցում չէ, եթե ուղղակիորեն չասենք, որ սխալ է: Ի պատիվ Վեհափառի ու Մայր Աթոռի, պետք է ասել, որ ՀԱԵ-ն հնարավորինս խուսանավում է ուղղակիորեն քաղաքական պայքարի մեջ ներքաշվելուց և, չնայած պետական իշխանության կողմից թիրախային հարվածներին, սադրանքներին, չնայած կալանավորումներին ու ահռելի ապատեղեկատվական և քարոզչական ճնշմանը, մնում է իր դիրքերում:
Այո, Եկեղեցին մնում է իր բարձրության վրա: Եվ, ի պատասխան Փաշինյանի կողմից «հոգևոր հավաք», ապա՝ Սուրբ Էջմիածնի վրա գրոհելու սադրիչ նախաձեռնության, Մայր Աթոռի վերջին հայտարարությունն էլ վերը ասվածի վկայությունն է:
Այս առնչությամբ պետք է նկատել, որ Եկեղեցին քաղաքական կուսակցություն չէ: Եկեղեցին կարող է լինել հասարակական հարաբերությունների, ազգային արժեքների, համազգային խնդիրների շուրջ համախմբման հարթության վրա:
Իսկ քաղաքական ուժերը այդ նույն խնդիրների և դրանց լուծման վերաբերյալ պետք է ձևակերպեն իրենց մոտեցումները, նախանշեն քաղաքական լուծումներ, ըստ այդմ՝ իրականացնեն քաղաքականություն կամ քաղաքական գործունեություն: Ավելի պարզ. զուտ կենցաղային ընկալման հարթության վրա միանգամայն տրամաբանական հարց է ծագում. լավ, եթե Եկեղեցին պետք է լինի քաղաքական պայքարի առաջնագծում, հապա քաղաքական ուժերի անելիքը ո՞րն է, ինչի՞ համար են այդ քաղաքական ուժերը, կուսակցությունները:
Ավելին, եթե Եկեղեցին ուղղակիորեն ներքաշվի բուն քաղաքական պայքարի մեջ, ապա կտրուկ կուժեղանան բարոյահոգեբանական առումով դեպի լիարժեք պարտություն ու խայտառակություն սլացող Նիկոլ Փաշինյանի դիրքերը:
Ավելին, հիմա Փաշինյանի իշխանությունը նաև խնդիր ունի «դրսի ուժերին», հատկապես իրեն սատարող արևմտյան որոշ շրջանակների բացատրելու, արդարանալու Եկեղեցու դեմ իր հարձակումների հետ կապված: Չգիտեմ, շատերն են հասցրել նկատել, թե ոչ, բայց հատկապես հոգևոր-հասարակական միջազգային կառույցներից կա որոշակի ճնշում և հակազդեցություն փաշինյանական կառավարությանը՝ Հայ առաքելական եկեղեցու վրա հարձակումների հետ կապված:
Իսկ եթե Եկեղեցին տրվի տարբեր կուսակցական շրջանակների հորդորներին ու գա քաղաքական պայքարի առաջնագիծ, դա շահեկան կլինի նույն Փաշինյանի համար:
Էլի՝ շատ պարզ. նա միանգամից իր ագրեսիվ գործելակերպը կփաթեթավորի «քաղաքական պայքարի» տրամաբանության մեջ, բոլորին ու հատկապես «դրսի ուժերին» կասի՝ տեսեք, որ Եկեղեցին ուզում է աշխարհիկ իշխանությունը վերցնել, ըստ այնմ՝ լրացուցիչ արդարացում կգտնի՝ էլ ավելի ընդգրկուն ռեպրեսիաներ իրականացնելու համար:
Հարցը այն չէ՝ պաշտպանե՞լ ազգային Եկեղեցին, թե՞ ոչ: Նույնիսկ անհարմար է նման հարց հնչեցնելն ու շարադրելը: Առավել ևս, որ երեկ արդեն Նիկոլ Փաշինյանն ակնհայտ «վառեց» իրեն, որ իր նպատակը բացառապես Հայ առաքելական եկեղեցու թուլացումն է, ինչը նաև թուրք-ադրբեջանական տանդեմի վաղեմի երազանքն է:
Տեսք, նա արձակուրդի օրերին եկել է «եզրահանգման», որ Կաթողիկոսին պետք է հեռացնել, նշանակել ժ/պ (ինչպիսի ծաղր Եկեղեցու հանդեպ), և ուշադրություն… «Կաթողիկոսական նոր ընտրություններ տեղի չեն ունենում, քանի դեռ…»՝ ինչ-որ հեքիաթներ: Սա ինքնին խոսում է այն մասին, որ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավոր նպատակը Եկեղեցու գլխատումն է բառիս բուն իմաստով ու տևական ժամանակ (առնվազն մինչև ընտրություններ) փաստացի իր ենթակայության տակ դնելը, որպեսզի ավելի հեշտ կարողանա քանդել այն:
Ուրեմն, վերադառնանք գլխավոր հարցին՝ պաշտպանե՞լ ազգային Եկեղեցին, թե՞ ոչ: Անկասկած պաշտպանել: Այդ առումով քաղաքական ուժերը (նկատի ունենք, բնականաբար, ոչ իշխանական ուժերին) պետք է որոշակիորեն համագործակցեն՝ հաշվի առնելով հասարակական տրամադրությունները, ազգային առաջնահերթությունները: Ու այստեղ չարժե նստել ու սպասել, թե ով երբ ինչ կոչ կանի, որ միայն դրանից հետո այս կամ այն կուսակցությունը կամ շրջանակն «իրար գա»: Քաղաքական ուժերի խնդիրը (եթե կուզեք՝ առաքելությունը) հասարակության ակտիվ ու ոչ անտարբեր հատվածին Հայ առաքելական եկեղեցու պաշտպանության շուրջ համախմբելն է, հասարակականքաղաքական ու նաև լրատվական հարթակներում այդ պաշտպանությունը համակարգված իրականացնելը:
Մի խոսքով, քաղաքականությամբ պետք է զբաղվեն քաղաքական ուժերն ու գործիչները՝ համախմբված Եկեղեցու շուրջ: Սա է բանաձևը: Այլ ոչ թե նստել ու սպասել, թե Եկեղեցին, Մայր Աթոռը ինչ են ասելու կամ անելու: Թե՛ քաղաքական, թե՛ մարդկային, թե՛ մարտավարական առումով սխալ է ամեն ինչ բարդել Կաթողիկոսի ուսերին ու Մայր Աթոռի վրա: Ու ազնիվ չէ նաև:
Առավել ևս, որ Նիկոլ Փաշինյանը հետևողական է իր քանդարարության մեջ, հերթը Եկեղեցունն է՝ իր ծանրագույն հետևանքներով Հայաստանի ու հայ ժողովրդի համար»:
