Գրաքննություն և թանկարժեք ամուսնալուծություն. Ջեֆ Բեզոսի տասը աղմկահարույց ձախողումները
Սխալները և դրանցից դասեր քաղելու կարողությունը էական բաղադրիչ են հաջողակ ձեռնարկատիրոջ համար: Ստորև՝ մոլորակի ամենահարուստ մարդու՝ Amazon-ի հիմնադիր Ջեֆ Բեզոսի անհաջող գաղափարները, նախագծերն ու գործողությունները:
2020 թվականին Amazon-ի հիմնադիր Ջեֆ Բեզոսը հրատարակեց հրապարակային ելույթների և նամակների նոր հավաքածու՝ Invent and Wander: The Collected Writings of Jeff Bezos: Գրքում գործարարը շատ է խոսում բիզնեսում տեղի ունեցած սխալների մասին և խոստովանում, որ ինքն է թույլ տվել դրանք:
Զեղչի դրամապանակ
2014 թվականին Amazon-ը փորձեց գործարկել Wallet ծրագիրը՝ զեղչեր և նվեր քարտեր պահելու համար: Այսպիսով, ընկերությունը նախատեսում էր Android սարքերի օգտվողներին օգնել հավաքել իրենց նվեր քարտերն ու հավատարմության քարտերը մեկ տեղում: Սակայն ծրագիրը չէր կարող օգտագործվել վարկային կամ դեբետային քարտերի կառավարման համար: Apple Wallet-ի հաջողությունը կրկնել չհաջողվեց: Գործարկումից վեց ամիս անց Amazon-ը հայտարարեց ծառայության փակման մասին:
Fire Phone
Այնուհետև, 2014 թվականին, Amazon-ը շուկա մտավ սեփական Fire Phone սմարթֆոնով: Սկզբում այն արժեր մոտ 200 դոլար, սակայն մի քանի ամիս անց գինն իջավ մինչև 99 ցենտ: Դրա պատճառը չափազանց ցածր պահանջարկն էր: Արդյունքում՝ սմարթֆոնների նախագիծը փակվեց 2015 թվականի սեպտեմբերին:
Պահեստում մնացած գաջեթների համար Amazon-ը ստիպված էր դուրս գրել 170 միլիոն դոլար: Ընկերությունը կրեց 437 մլն ԱՄՆ դոլարի վնաս: Բեզոսն ի վերջո խոստովանեց, որ նախագիծը թանկարժեք ձախողում էր:
Կարճ ճանապարհորդական ծառայություն
Սմարթֆոններից հետո Բեզոսը որոշեց ուժերը փորձել զբոսաշրջության ոլորտում: 2015 թվականի ապրիլին Amazon-ը հայտարարեց հանգստյան օրերի ճանապարհորդությունների ամրագրման նոր ծառայության գործարկման մասին: Օգտատերերին առաջարկվում էր հյուրանոցներ ամերիկյան 25 քաղաքներում:
Այնուամենայնիվ, արդեն նույն տարվա հոկտեմբերին Amazon Destinations կայքը դադարեց աշխատել: Ընկերությունը երբեք չի մեկնաբանել նախագծի փակումը: «Մենք շատ բան սովորեցինք, բայց դեռ որոշեցինք փակել Amazon Destinations-ը»,- ասում են Բեզոսի աշխատակիցները: Ըստ ամենայնի, TripAdvisor, Expedia կամ Yelp կայքերի հետ մրցելն այնքան էլ հեշտ չէր նույնիսկ մուլտիմիլիոնատերի համար:
Խելացի բարձրախոս անհիմն գնով
2016 թվականին թողարկվեց Amazon Tap-ը՝ շարժական bluetooth բարձրախոս, որը երբևէ չի մշակվել: Ներկառուցված մարտկոցով և ձայնային օգնական Alexa-ի աջակցությամբ խելացի բարձրախոսները հետաքրքիր չէին հանրությանը: Amazon Tap-ը ներկայացվեց առաջին սերնդի Echo Dot-ի կողքին: Այնուամենայնիվ, մարտկոցով աշխատող տարբերակը արժեր 129 դոլար՝ ի տարբերություն 80 դոլարանոց լիցքավորիչի: Թերևս սա որոշակի դեր խաղաց սպառողի ընտրության հարցում: Սարքերի վաճառքները դադարեցվել են մինչև 2018 թվականի վերջ:
Պատերազմ արհմիությունների հետ
Amazon-ի աշխատակիցները տարիներ շարունակ բողոքում են աշխատանքային ծանր պայմաններից և ցածր աշխատավարձից: 2020 թվականին նրանք գործադուլ սկսեցին աշխարհի 15 երկրներում՝ Բրազիլիայում, Մեքսիկայում, ԱՄՆ-ում, Մեծ Բրիտանիայում, Իսպանիայում, Ֆրանսիայում, Բելգիայում, Գերմանիայում, Լյուքսեմբուրգում, Իտալիայում, Լեհաստանում, Հնդկաստանում, Ավստրալիայում, Բանգլադեշում և Ֆիլիպիններում:
Այնուամենայնիվ, Բեզոսը նախընտրում է ոչ թե համագործակցել արհմիությունների հետ, այլ պայքարել դրանց դեմ՝ գովազդի օգնությամբ: Այնուամենայնիվ, նույնիսկ Twitch հոսքային ծառայությունը, որը նախկինում գնել էր Amazon-ը, հրաժարվեց հրապարակել հակամիութենական տեսանյութեր: Միևնույն ժամանակ, Բեզոսի ընկերության HR մենեջերներից մեկը խոստովանեց, որ անձնակազմի շրջանառության պլանը կատարելու համար ստիպված էր մարդկանց վարձել և անմիջապես ազատել աշխատանքից:
Մինչդեռ, Amazon-ի գործադիրն ինքն առատաձեռն է՝ նվիրաբերելով կրթությանը և անօթևանների օգնության հիմնադրամներին: 2018-ին նա ռեկորդային 2 միլիարդ դոլար նվիրաբերեց, բայց երախտագիտության փոխարեն՝ քննադատություն ստացավ համայնքի ղեկավարներից՝ Բեզոսին հորդորելով նախ մտածել սեփական աշխատողների մասին: Կոչը չլսվեց, բայց 2020-ին Amazon-ի հիմնադիրը ստեղծեց մեկ այլ կազմակերպություն` Bezos Land Foundation-ը` կլիմայի սպառնալիքներին դիմակայելու համար: Այս նախագծում Բեզոսը ներդրել է 10 միլիարդ դոլար:
Կենդանիների կերերի և մթերքների առաքում
1999-ին Amazon-ը գնեց Pets.com-ի՝ ընտանի կենդանիների սննդի ձեռնարկության 50%-ը, այնուհետև ներդրեց 50 մլն դոլար: Այնուամենայնիվ, 2002-ին ընկերությունը փակվեց՝ դրա նկատմամբ հետաքրքրության բացակայության պատճառով: Լրատվամիջոցները փակումը որակել են՝ որպես «dot-com-ի դարաշրջանի ամենամեծ աղետներից մեկը»:
2000 թվականին էլեկտրոնային առևտրի շուկան որոշեց 60 մլն դոլար ներդնել Kozmo.com-ում՝ մթերք, գրքեր, խաղալիքներ և առաջին անհրաժեշտության ապրանքներ մատակարարող ընկերությունում: Այն ուղղված էր երիտասարդ հանդիսատեսին և առաջարկում էր անվճար առաքում: Այնուամենայնիվ, նոր ներդրողներ գտնելու հետ կապված խնդիրների պատճառով Kozmo.com-ը ստիպված եղավ առաքման ծառայությունը վճարովի դարձնել: Սա հանգեցրեց մեծ կորուստների, և ընկերությունը փակվեց 2001 թվականին:
Ինքը ՝ Բեզոսը, իր մասնակցությունն այս նախագծերին անվանել է «ատամների բուժում՝ առանց անզգայացման»:
Գրաքննություն
2009-ին Amazon-ն առանց նախազգուշացման հեղինակային իրավունքի սեփականատերերի խնդրանքով հեռացրեց Ջորջ Օրուելի «1984» և «Անասնաֆերմա» գրքերն իր բոլոր Kindle էլեկտրոնային հարթակներից: Ավելին, սա ազդել է նաև այն գրքերի վրա, որոնք օգտվողներն արդեն գնել և ներբեռնել են սարքեր: Նրանք վրդովված էին, թե որքան հեշտությամբ է ընկերությունը գրաքննության ենթարկում իրենց գաջեթների բովանդակությունը:
Բեզոսը ստիպված էր ներողություն խնդրել. «Մեր «խնդրի լուծումը» հիմար էր, անլուրջ և լիովին անհամապատասխան մեր սկզբունքներին: Սա ամբողջովին մեր մեղքն է, և մենք արժանի ենք այն քննադատությանը, որը ստացել ենք»:
Quorra-ի թույլ մրցակից
2007 թվականին Amazon-ը գործարկեց AskVille նախագիծը՝ հարթակ, որտեղ օգտվողները միմյանց հարցեր են տալիս և ստանում դրանց պատասխանները: Նախագիծը կարողացավ գործել յոթ տարի, սակայն փակվեց սոցիալական ցանցերի աճող ժողովրդականության ֆոնին: Ի տարբերություն ամերիկյան հայտնի Quorra-ի, այն ռեսուրսներ չուներ: Նույնիսկ հին և ակտիվ օգտվողները սկսեցին լքել AskVille-ը մի շարք փոփոխություններից հետո, օրինակ՝ խաղային պարադիգմայից հրաժարվելը:
Test Drive-ից հրաժարվելը
2011-ին Amazon-ը ներկայացրեց Test Drive գործառույթը, որը թույլ էր տալիս Android ծրագրերը փորձարկել անմիջապես բրաուզերում՝ դրանք գնելուց առաջ: Այն դուրս եկավ՝ որպես Amazon հավելվածների խանութի մաս: Այս գործառույթը հատկապես տարածված էր բջջային խաղերի ոլորտում. դրանք կարող էին փորձարկվել՝ մեկ փուլ խաղալով:
Test Drive-ը փակվեց չորս տարի անց՝ անվճար անալոգային ծրագրերի հանրաճանաչության պատճառով: Խաղերի մշակողներն անցել են վաճառքի նոր մոդելի՝ խաղերը դարձել են անվճար:
Ամուսնալուծություն և սխալների ուղղում
2019 թվականին Ջեֆ Բեզոսը հայտարարեց ամուսնալուծության մասին: Նա բաժանվեց Մակքենզի Սքոթից, որի հետ ամուսնացած էր 25 տարի: Պարզվել է, որ գործարարը դավաճանում էր կնոջը 49-ամյա Լորեն Սանչեսի հետ, ով նույնպես այդ ժամանակ ամուսնացած էր:
Բեզոսը ստիպված էր նախկին կնոջը փոխանցել Amazon-ի բաժնետոմսերի 4%-ը (68 մլրդ դոլար), ինչը թույլ տվեց Մակքենզի Սքոթին 2020 թվականին դառնալ աշխարհի ամենահարուստ կինը:
Գործարարի խոսքերով, որը նա արտահայտում է իր գրքում, որոշ սխալներ կարող են նույնիսկ օգտակար լինել, եթե դրանք տեղի ունենան փորձի կամ նախատիպերի պատրաստման փուլում: Գործարարը միաժամանակ «սարսափելի» սխալներ է գնահատում «գործառնական ձախողումները» կամ գոյություն ունեցող բիզնեսի ընդլայնման անհաջողությունները:
«Ինքներդ ձեզ տալու հիմնական հարցը հետևյալն է՝ դուք փորձե՞լ եք ինչ-որ նոր բան անել, նախքան ձախողվելը: Եթե այդպես է, դասեր քաղեք ձեր սխալներից, բայց մի անհանգստացեք դրանց մասին: Ընդունեք դրանք՝ որպես նշան, որ ձեր գաղափարներն իսկապես մեծ են»,- եզրափակում է Բեզոսը:
Սիրարփի Աղաբաբյան
