ԱՄՆ-ն Ադրբեջանին ռազմական որևէ օգնություն չպետք է տրամադրի. Կոնգրեսական Փալոն. ԲԱՑԱՌԻԿ

ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի անդամ, Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնախմբի համանախագահ Ֆրանկ Փալոնը ողջունում է Հայաստանում թավշյա հեղափոխության արդյունքում արձանագրված ժողովրդավարական զարգացումները: Հայկական հարցերը մշտապես բարձրաձայնող կոնգրեսականը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հանգուցալուծումը պատկերացնում է միայն խաղաղ ճանապարհով՝ թեև նկատում է Ադրբեջանի ագրեսիվ պահվածքը: Փալոնը կարծում է, որ ԱՄՆ-ն Ադրբեջանին չպետք է տրամադրի որևէ ռազմական աջակցություն: «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում Փալոնը խոսեց այս և այլ կարևոր հարցերի մասին:

-Նախևառաջ ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել Ձեզ՝ այն անձնվեր աշխատանքի համար, որ կատարում ենք ԱՄՆ ներկայացուցիչների պալատում՝ հայ ժողովրդին առնչվող հարցերի բարձրաձայնման գործում: Ինչպես եք գնահատում Ձեր այցելությունը Հայաստան և Արցախ: Կնշեք Ձեր հանդիպումներից ստացած այն գլխավոր ուղերձներից մեկը, որ Ձեզ հետ կտանեք ԱՄՆ։

-Մենք, երբ ասում եմ մենք, ի նկատի ունեմ Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնախմբի անդամներս, շատ ուրախ և գոհ ենք թավշյա հեղափոխության արդյունքներով: Մենք տեսնում ենք, որ թավշյա հեղափոխության արդյունքներով Հայաստան ավելի ժողովրդավար է, կենտրոնացել է օրենքի գերակայության, կոռուպցիայի վերացման վրա: Այցի օրակարգի մի մասն էր կազմում հանդիպումը Հայաստանի նոր վարչապետի և խորհրդարանի անդամների հետ, որոնք ընտրվել են թավշյա հեղափոխությունից հետո: Եվ ցանկանում եմ փոխանցել, որ ջանքեր գործադրենք, որպեսզի ԱՄՆ Կոնգրեսը և Վաշինգտոնն ավելի շատ սատարեն Հայաստանին՝ տնտեսության, առևտրի, անվտանգության բնագավառներում: Այդ հարցը մեր ուշադրության կենտրոնում է:

-Արցախում դուք շեշտել եք ԱՄՆ կողմից հակամարտող երկրներին հավասար օգնություն տրամադրելու հանգամանքը՝ տարածաշրջանում անվտանգային հավասարակշռություն պահպանելու նպատակով: Բայց մենք գիտենք Բաքվին Պենտագոնի աջակցության կտրուկ աճի մասին: Օրեր առաջ ԱՄՆ Պետքարտուղարին ու Պաշտպանության նախարարին ուղղված նամակում դուք եւ այլ ներկայացուցիչներ պահանջել էիք անհապաղ դադարեցնել Ադրբեջանին տրվող ռազմական օգնությունը: Ինչ սպասելիքնե՞ր ունեք:

-Ես կարծում եմ, որ մենք Ադրբեջանին ռազմական որևէ օգնություն չպետք է տրամադրենք, քանի որ Ադրբեջանը շատ ագրեսիվ է, և այդպես իրեն դրսևորեց բոլորովին վերջերս՝ 2016-ին: Նրանք ԱՄՆ-ից չպետք է ստանան որևէ ռազմական օգնություն: Կոնգրեսի անդամներս չգիտեինք և վերջերս ենք իմացել, որ ամերիկյան ռազմական օգնությունը շատ մեծ է եղել՝ ավելի քան 100 մլն դոլար՝ վերջին 3 տարում, և դա շատ ավելին է, քան այն, ինչ տրվում է Հայաստանին: Եվ պատմականորեն «Ազատության աջակցության ակտ»-ի 907 ուղղման համաձայն՝ չես կարող ռազմական օգնություն տալ երկրին, որն ակտիվորեն ագրեսիվ է եղել, ինչպես եղել է Ադրբեջանը 2016-ի ապրիլին: Մեր նամակում, որն ուղարկել էինք, ասում էինք, որ ռազմական օգնություն չպետք է տրամադրվի Ադրբեջանին: Եվ մենք կցանկանայինք հիմնավորում ստանալ այս առումով։ Այն, ինչ անում ես մի երկրի համար, պետք է անես նաև մյուս երկրի համար: Բայց ես չեմ ասում, թե մենք երկու երկրներին միլիոնավոր դոլարներ պետք է տրամադրենք ռազմական աջակցության համար, քանի որ մենք ուզում ենք խաղաղություն, չենք ուզում խրախուսել պատերազմը: Այս պահին մենք շատ հիասթափված ենք, որ Թարփի վարչակազմը դա ձեռնարկել է, սակայն ուզում ենք դադարեցնել ռազմական աջակցության տրամադրումն Ադրբեջանին: Եվ մենք ուզում ենք նաև իմանալ, թե որն է հիմնավորումը, մենք հիմա ուսումնասիրում ենք՝ տեսնելու՝ ռազմական օգնության տրամադրման այդ գործողությունը հնարավոր է խախտել է 907-րդ ուղղումը:

-Դուք միշտ ջանքեր եք գործադրել, որ ԱՄՆ-ն ֆինանսական աջակցություն տրամադրի Արցախին: ԱՄՆ կոնգրեսն ինչպես է արձագանքում այս հարցին: Արցախը հաջորդ տարի որքան աջակցություն կստանա:

-Այս պահին Արցախի համար ողջ աջակցությունը հումանիտար ուղղություն ունի: Եվ երբ, ես Արցախում էի, այցելել եմ երկու կազմակերպություն, որ ցանկանում եմ առանձնացնել: Մեկը «Halo trust»-ն է ( ֆինանսավորվում է ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության կողմից), որը զբաղվում է ականազերծման աշխատանքներով, և նրանք ստացել են մեծ գումարներ: Մենք ուզում ենք, որ դա շարունակական կլինի: Եվ դա կազմակերպությանն այցելելու պատճառներից մեկն էր: Տրամադրվող գումարի չափը կրճատելու առաջարկներ կան, բայց ես հանդիպեցի նրանց հետ, նրանք նշեցին, որ դա ճիշտ չէ, բավականին ականազերծման աշխատանք ունեն կատարելու և կարիք ունեն ֆինանսավորման: Մենք ուզում ենք աշխատել այս հարցում՝ հավաստիանալու, որ ծրագիրը կշարունակվի: Այցելել եմ նաև բարուհի Քերոլայն Քոքսի անվան վերականգնողական կենտրոն: Դա մյուս կազմակերպությունն է, որը կարող է ստանալ ԱՄՆ աջակցությունը: Այն օգնում է հաշմանդամություն ունեցող երեխաներին, պատանիներին, որոնք ունեն ֆիզիկական կամ վարքագծի խնդիրներ: Սա մեր աջակցության ևս մեկ կարևոր ուղղություն է:

-Արցախում դուք նշել եք, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը պետք է խաղաղ հանգուցալուծում ստանա՝ պահպանելով Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքն ու անվտանգությունը: Կցանկանայի այս հարցի շուրջ Ձեր կարծիքը լսել:

-Արցախը պետք է լինի հայկական։ Ես կուզեի տեսնել խաղաղ հանգուցալուծում, որին ցանկանում է հասնել ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը: Խաղաղ կարգավորումը ոչ միայն պետք է երաշխավորի, որ Արցախը հայկական է, այլ նաև կարևոր է այն տարածքների հարցը, որոնք պետք է կազմեն անվտանգության գոտին: Մենք Ստեփանակերտից վերադառնում էինք Սևան, և անցանք որոշ տարածքներով, որոնք պետք է պահպանվեն: Անվտանգության նկատառումներով Արցախը չի կարող տարածքներ տալ Ադրբեջանին: 2016թ. Ադրբեջանի ագրեսիայի պատճառով պահպանվում է լարվածությունը: Չեմ կարծում, որ հիմա հնարավոր է խաղաղ կարգավորում: ԱՄՆ-ը կարող է աջակցել վստահության կառուցման գործին, գուցե սահմանի երկայնքով որոշ ծրագրերի միջոցով հնարավոր լինի նվազեցնել լարվածությունը:

-Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը շեշտում է, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հանգուցալուծումը պետք է ընդունելի լինի թե Հայաստանի, թե Արցախի և թե Ադրբեջանի ժողովրդի համար: Սակայն Ադրբեջանը համարժեքորեն չի արձագանքում այդ հայտարարությանը: Ինչպե՞ս եք գնահատում Ադրբեջանի այս պահվածքը:

-Իմ մտավախությունն այն է, որ Ադրբեջանն ուզում է հակամարտությունը լուծել ռազմական ճանապարհով, և չի ցանկանում խաղաղ հանգուցալուծում: Ահա, թե ինչու, կարծում եմ, որ ամենակարևորը, որ մենք հիմա կարող ենք անել լարվածությունը նվազեցնելու համար, Ադրբեջանին համոզելն է, որ ռազմական լուծումը տարբերակ չէ: Դա պատճառներից մեկն է, որ չենք ողջունում ԱՄՆ-ի ռազմական օգնությունը, քանի որ դա կարող է օգտագործվել Հայաստանի դեմ:

-Եվ վերջում սա Ձեր առաջին այցը չէ Հայաստան, ինչն է ամենաշատը Ձեզ տպավորում այստեղ:

-Հայաստանում շատ անգամներ եմ եղել: Ես հավանում եմ այս գեղեցիկ երկիրը, որտեղ շատ-շատ բան կա տեսնելու, մշակութային ակտիվությունը: Բայց ես կարծում եմ, որ հայերը շատ նմանություն ունեն ամերիկացիներին, նրանք հավատում են ժողովրդավարությանը, հավատում են, որ մարդիկ պետք է կրթված լինեն, բոլորը կյանքում պետք է հավասար հնարավորություններ ունենան: Եվ ես մասնավորապես ուրախ եմ թավշյա հեղափոխության համար: Հայաստանում եղել ենք նաև տեսարժան վայրերում, նախաճաշել ենք Սևանա լճի ափին: Գնացել էինք տեսնելու խաչքարերը, Սևանի եկեղեցիները:

Հարցազրույցը ՝ Աննա Գրիգորյանի

Լուսանկարները՝ Գևորգ Պերկուպերկյանի