«Քաղաքական կամքը միայն ՀՀԿ-ի կողմից չէ, որ պետք է դրսևորվի». Վահրամ Բաղդասարյան

Մեր զրուցակիցն է ՀՀԿ ԳՄ անդամ, ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Վահրամ Բաղդասարյանը

– Պարոն Բաղդասարյան, ԱՄՆ կառավարությունը, որ հայտարարել է 2017-ի ընտրություններում Հայաստանին ֆինանսական օգնություն տրամադրելու հարցում ԵՄ-ին, Գերմանիային ու Մեծ Բրիտանիային միանալու մասին, շեշտել է, որ ամեն ինչից զատ՝ ժողովրդի ազատ կամարտահայտությունն ապահովելու համար անհրաժեշտ է քաղաքական կամք: Այդ քաղաքական կամքի անհրաժեշտության մասին տարբեր առիթներով խոսել են նաև ԵՄ պաշտոնյաները։ Փաստորեն, նրանք չե՞ն տեսնում, որ ՀՀ իշխանությունների կողմից կա քաղաքական կամք, ինչպես իրենք են ասում։

– Մինչև այդ հայտարարությունները մենք բազմիցս նշել ենք այս Ընտրական օրենսգրքում փոփոխությունների և նոր ԸՕ-ի մշակման հետ կապված, և սահմանադրական փոփոխություններից հետո, որ ինչքան էլ սիրուն և գեղեցիկ օրենքներ գրենք, եթե չլինի քաղաքական կամք բոլոր քաղաքական ուժերի մոտ, միևնույն է, մենք չենք կարող այն արդյունքին հասնել, որը մտածում ենք։ Եվ դա առաջինն արտահայտվել է իշխանության կողմից, որ, այո՛, պետք է բոլորս դրսևորենք քաղաքական կամք։ Եվ, այո՛, մենք բոլորս միանում ենք և համաձայն ենք այդ կոչին։ Իրենք այդ ճանապարհը, այդ քաղաքական կամքը նկատել չեն կարող մինչև համապետական ընտրությունները։

Ես բնական եմ համարում նրանց այդ հորդորը, և մենք նորից հորդորում ենք բոլոր քաղաքական ուժերին, քաղաքացիական հասարակությանը, որ քաղաքական կամքի դրսևորման պայմաններում մենք կարող ենք ընտրական համակարգում հասնել այն արդյունքին, որ հարիր է քաղաքակիրթ ժողովրդին։ Եվ ես համոզված եմ, որ այս ընտրությունների ժամանակ այդ քաղաքական կամքը կլինի, կանցկացնենք այնպիսի ընտրություններ, որ վստահության բարձրացում կներշնչի հանրության մոտ՝ անկախ նրանից, թե որ քաղաքական ուժը կհաղթի։

– Այսինքն՝ այդ քաղաքական կամքը կա, ընդամենը պետք է նկատե՞լ։

– Այդ կամքն արդեն իսկ պետք է լինի, այլըտրանք չկա։ Մեր կողմից դա բարձրաձայնվել է, որ կա քաղաքական կամքը։

– Այդ դեպքում ինչո՞ւ չեն նկատում։

– Նրանք չեն ասել՝ չենք նկատում, նրանք հայտարարել են, որ պետք է դրսևորվի քաղաքական կամք, բայց այն միայն ՀՀԿ-ի կողմից չէ, որ պետք է դրսևորվի։ Եթե դուք ուշադիր հետևեք, արդեն որոշ քաղաքական ուժեր նախօրոք, նախքան ընտրությունները, ինչ-որ մրոտելու ձևով, սկսում են թռուցիկ հայտարարություններ անել, որ պետք է կեղծվի, և այլն։ Դա նույնպես քաղաքական կամքի բացակայություն է։ Եվ մենք բոլորս պետք է մեր միջից մեր հոգեբանությունը փոխենք, որ, այո՛, ընտրություններում այնպիսի դետալներ ենք դրել, այնպիսի գործիքներ ենք դրել, որ վերահսկողությունն այնպես սահմանենք, որ քաղաքական կամքի դրսևորման դեպքում, որը մեր կողմից արդեն կա, կարողանանք անցկացնել այնպիսի ընտրություններ, որ հարիր է ժողովրդավարական երկրներին։ Դա, ես հավատացնում եմ, որ մեր կողմից պետք է լինի։

– ՀՀԿ-ականներից ոմանք ապրիլյան ընտրությունների ժամանակ ընդդիմության հաղթանակի հավանականություն չեն տեսնում ։ Դուք է՞լ եք այդ կարծիքին։

– Ես, անկեղծ ասած, ցավում եմ դրա համար։ Հաղթանակն այլ խնդիր է, կայացած ընդդիմությունը լրիվ այլ հասկացություն է։ Համենայն դեպս, այս իրավիճակը, բնականաբար, նախընտրական փուլում բոլորը կատարում են իրենց մոնիտորինգները, իրենց հարցումները, և մենք առայժմ չենք տեսնում այն քաղաքական ուժը, որ կարող է լիարժեք մրցակցության մեջ մտնել Հանրապետականի հետ։ Բայց կլինեն կոալիցիաներ, կլինեն դաշինքներ, և, իհարկե, յուրաքանչյուր իշխանության համար, անկախ նրանից, թե ով կլինի իշխանության, միշտ անհրաժեշտ է հարիր և կայացած ընդդիմություն, որպեսզի այդ իշխանությունն ավելի զգոն լինի և ավելի ճիշտ կարողանա երկիրը ղեկավարել։

– Շատերն են նշում, որ սա վերջին շանսն է Հայաստանի համար։ Այդ մասին նաև մեծահարուստ բարերար Ռուբեն Վարդանյանն է իր հարցազրույցներից մեկում ասել։ Ի՞նչ եք կարծում այս մասին, և ի՞նչ է նշանակում՝ «վերջին շանս»։

– Այդ բառերը մենք բազմաթիվ անգամ լսել ենք, բայց սահմանադրական փոփոխություններից հետո այս բարեփոխումները, որ որդեգրեց իշխանությունը, այն նպատակները, որ դրվել են, այլընտրանք չունեն։ Նոր կառավարություն, նոր ծրագիր, և այն դրույթները, որ դրված են, եթե դրանք կյանքի չկոչվեն, իրոք, կարող են բավականին լուրջ հետևանքներ թողնել։ Եվ դրանց չկատարվելու դեպքում, այո՛, իշխանությունը պետք է անի լուրջ հետևություններ։ Բայց ես ավելի քան համոզված եմ, որ այդ բոլոր առաջարկությունները, բոլոր այդ ծրագրային դրույթները մենք փորձելու ենք միասնական ձևով կյանքի կոչել։ Մենք, իհարկե, նշում ենք փետրվարի 12-ի ելույթ, կառավարության ծրագիր, նոր մոտեցումներ, նոր փոփոխություններ, և դա ամբողջ հանրության հսկողության տակ է և բավականին լուրջ հույս է արթնացրել, ապագայի նկատմամբ ավելի շատ վստահություն է առաջացել, և այդ վստահությունը չի կարելի խամրեցնել։

– Եթե, այնուամենայնիվ, այդ շանսը չիրացվի, ի՞նչ կլինի, հնարավո՞ր է՝ Հայաստանը հայտնվի լուսանցքում և այլևս անտեսվի միջազգային հանրության կողմից։

– Ես ասացի, որ լուրջ հետևություններ պետք է արվի։ Ես չեմ ուզում եթե-ներով խոսել։ Համենայն դեպս, մենք տրամադրված չենք, որ դրանք չարդարացվեն, մենք տրամադրված ենք, որ դրանք պետք է կյանքի կոչվեն։

– Խոսում եք ժողովրդավարության մասին, բայց ընդդիմադիրները, օրինակ, այս ԱԺ կանոնակարգ-օրենքում փոփոխությունը, ըստ որի՝ խմբակցության ղեկավարը կարողանալու է բացակա պատգամավորի փոխարեն հատուկ լիազորագրով քվեարկել, սա ժողովրդավարական նորմերից հետքայլ են համարում։

– Ոչ, ես խնդրում եմ, նայեք մնացած երկրների փորձը։ Մենք ասել ենք, որ դա կարող է խմբագրվել, բայց այն դեպքերում, երբ ԱԺ-ի կողմից հարգելի պատճառով՝ գործուղումների ժամանակ, երբ նա մասնակցել է բոլոր քննարկումներին, ճիշտ չէ նրան զրկել ձայնի իրավունքից, և նա կարող է մասնակցել քվեարկությանը, թեկուզ՝ քարտուղարության միջոցով։

Մի շարք երկրներում տարբեր մոտեցումներ կան՝ փակ ծրարով, 24 ժամվա ընթացքում կարող է մասնակից դառնալ քվեարկությանը, և այլն, և ինձ թվում է, որ դա, ընդհակառակը, դեպի ժողովրդավարություն ևս մի քայլ է։ Եթե հարգելի պատճառով, ենթադրենք՝ ԵԽ ԽՎ-ում շատ կարևոր մի ելույթով մեր 3-4 պատգամավորներն այնտեղ մասնակցություն են ունենում, և նրանք ամենաակտիվ մասնակիցներն են եղել, հնարավոր է՝ նաև օրենսդրական նախաձեռնության հեղինակները, մենք իրավունք չունենք նրանց պարզապես ձայնի իրավունքից զրկելու։ Այդ հնարավորությունը մենք պետք է ստեղծենք, որ նա մասնակից դառնա իր իսկ նախաձեռնած կամ ակտիվ մասնակցություն ունեցող օրենքի քննարկմանն ու քվեարկությանը։ Դա ես նորմալ երևույթ եմ համարում, ընդ որում, դա դոգմա չէ, որ մենք դրել ենք, կլինեն առաջարկություններ։ Բայց մեր ընդդիմադիր գործընկերներից շատերը ողջունում էին այդ փոփոխությունը։

Այլ հարց է՝ ինչո՞ւ ֆրակցիայի ղեկավարը կարող է քարտուղարության միջոցով քվեարկել։ Շատ երկրներում այդպես է, կարող է պայման դրվել, որ փակ ծրարով լինի, և այն բացվի անմիջապես քվեարկության ժամանակ՝ նիստը վարողի կողմից։ Կան տարբեր մոտեցումներ, և մենք ասացինք, որ պատրաստ ենք առաջինից երկրորդ ընթերցում քննարկել։