Դավութօղլուն խոստացել է, որ մինչև 2018 թվականը քրդաբնակ նահանգներում կներդրվի ավելի քան 10 միլիարդ դոլար
Թուրքական Anadolu լրատվական գործակալության փոխանցմամբ՝ Թուրքիայի վարչապետ Ահմեթ Դավութօղլուն Մարդինում հրապարակել է «Հարավ-արևելաանատոլիական» նախագծի (GAP) վերաբերյալ նոր պլանը:
Դավութօղլուի խոսքերով՝ GAP-ին առնչվող գործողությունների պլանի երկրորդ փուլում տարածաշրջանում պետք է կատարվի 26.7 միլիարդ լիրա ներդրում (1 դոլարը հավասար է 2.6 լիրայի): Դավութօղլուն հիշեցրել է, որ GAP-ին առնչվող գործողությունների պլանի առաջին փուլը մշակվել է 2008 թվականին, ինչը մեծ ներդրում է ունեցել տարածաշրջանի զարգացման հարցում.
«Եթե 2002 թվականին տարածաշրջանում ոռոգման համար բացված տարածքները կազմել են 199.000 հեկտար, ապա 2014 թվականի վերջին այդ ցուցանիշը հասել է 424.000 հեկտարի: Գործողությունների առաջին պլանով նախատեսված ոռոգելի ջրանցքների կառուցումն ավարտված է 92 տոկոսով:
Մեկնարկել են Սիլվանի ամբարտակի ու ոռոգման ջրանցքների կառուցման աշխատանքները, որոնց շնորհիվ կոռոգվի 235.000 հեկտար հողատարածք: GAP-ի վերաբերյալ նոր պլաննն ունի 5 առանցքային ուղղություն. տնտեսական զարգացման արագացում, սոցիալական զարգացման ամրապնդում, քաղաքներում բնակվելու հնարավորության մեծացում (տարածաշրջանի բոլոր քաղաքները հին քաղաքներ են), ենթակառուցվածքների զարգացում, ինստիտուցիոնալ հնարավորությունների մեծացում:
Պլանը նախատեսված է մինչև 2018 թվականի համար, պլանի վերջում տարածաշրաջանից արտահանման ծավալը պետք է հասցվի 22 միլիարդ դոլարի, իսկ գործազրկության մակարդակը պետք է նվազեցվի մինչև 10 տոկոս մակարդակի:
Ոռոգվող հողատարածքներն ավելանալու են 651.000 հեկտարով, որով դա կհասցվի մինչև 1 միլիոն հեկտարի: Մենք ավարտին ենք հասցնելու 362 կիլոմետր ընդհանուր երկարությամբ ջրանցքների և մի շարք ամբարտակների կառուցումը:
Էներգետիկ պլանում ավարտում ենք Ըլըսուի ամբարտակի ու հէկ-ի կառուցումը: ՀԷԿ-ի հզորությունը կազմելու է 1200 մեգավատտ»: Դավութօղլուն կարևորել է նաև GAP-ի տարածաշրջանում զբոսաշրջության, առողջապահական, կրթական և մյուս ոլորտների զարգացումը:
Հիշեցնենք, որ գրեթե 40 տարի առաջ մեկնարկած GAP-ի նախագիծը գնահատվում է 32 միլիարդ դոլար (GAP անվանումը ստացել է 1980 թվականին՝ Եփրատ ու Տիգրիս գետերի ջրային նախագծերի միավորումից հետո):
Այն իր տեսակում Թուրքիայի խոշորագույն նախագիծն է և աշխարհի խոշորագույն նախագծերից մեկը: GAP-ի շրջանակներում նախատեսված է իրականացնել 13 խոշոր նախագիծ, որոնցից 7-ը բաժին են ընկնում Եփրատ գետի ավազանին, իսկ 6-ը՝ Տիգրիս գետի ավազանին:
Նախատեսված է Տիգրիս և Եփրատ գետերի վրա կառուցել 22 ջրամբար և 19 հէկ, ինչի շնորհիվ հնարավոր կլինի տարեկան ոռոգել 1.82 միլիոն հեկտար հողատարածք և արտադրել 27 միլիարդ կվտ/ժամ էլեկտրաէներգիա (հէկերի հզորությունը կազմելու է 7485 մեգավատտ):
GAP-ի նախագիծն առնչվում է Թուրքիայի տարածքի 9.7 տոկոսին՝ 75.358 քառակուսի կիլոմետր, Թուրքիայի 81 նահանգից 9-ին՝ Ադըյաման, Բաթման, Դիարբեքիր, Գազիանթեփ, Քիլիս, Սիիրթ, Շանլըուրֆա, Շըրնաք և Մարդին: GAP-ով նախատեսված ոռոգվող հողերի տարածքը պետք է կազմի Թուրքիայի ոռոգելի ողջ հողերի (8.5 միլիոն հեկտար) 20 տոկոսը, իսկ հէկերի դեպքում՝ 21 տոկոսը:
GAP-ի շնորհիվ տարածաշրջանում աշխատանքի կտեղավորվի 3.8 միլիոն մարդ: Տիգրիս ու Եփրատ գետերի տարեկան գետահոսքը կազմում է ավելի քան 52,9 միլիարդ խորանարդ մետր: GAP-ի շնորհիվ վերահսկողության տակ կառնվի Թուրքիայի ջրային պոտենցիալի 28-29 տոկոսը:
2011 թվականի դրությամբ նախագծի իրագործման վրա արդեն իսկ ծախսվել է 27.5 միլիարդ դոլար (86 տոկոս): 2012 թվականի դրությամբ GAP-ն արդեն իսկ «տեսել է» Թուրքիայի 27 կառավարության:
Նույն թվականի դեկտեմբերի 25-ին Դիարբեքիրից ընտրված պատգամավոր Ալթան Թանը Թուրքիայի խորհրդարանում բյուջեի քննարկումների ժամանակ հայտարարեց, որ GAP-ի նախագծի իրագործմանը խոչընդոտում է «խորքային պետությունը», որը չի ցանկանում երկրի քրդաբնակ շրջանների զարգացում:
