Արծվիկ Մինասյան. Ամեն գնով անձին պաշտոնից հեռացնելը չի կարող լինել փրկության միակ ուղին կամ լուծումը
Հարցազրույց ԱԺ ՀՅԴ խմբակցության պատգամավոր Արծվիկ Մինասյանի հետ
– Հայաստանն իսկապես փակուղու մե՞ջ է, որից, ինչպես ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանն էր հայտարարել, Սերժ Սարգսյանի հրաժարականն այլընտրանք չունի:
– Ես չեմ ուզում մեկնաբանել առաջին նախագահի խոսքերը, ցանկություն էլ չկա: Ավելի լավ է՝ յուրաքանչյուրս փորձենք այնպես անել, որ ոչ Հայաստանի, ոչ Արցախի իրավունքները չոտնահարվեն: Դա վստահաբար հայտարարություններով չէ, որ կարող է իրականանալ, այլ` անհրաժեշտ է լուրջ գործունեություն ծավալել: Այնուամենայնիվ, անձամբ ես չեմ տեսնում սրություն կամ փակուղային վիճակ: Այսօր փաստել, որ երկրի հետնահանջն է դարձել պատճառ, որ հայտարարվեց Մաքսային միությանն անդամակցելու մասին, ինձ համար ընդունելի չէ:
Մաքսային միությանն անդամակցությունը ես դիտարկում եմ՝ որպես տակտիկական քայլ, բայց նաև վստահ չեմ, որ մենք կմիանանք միությանը, որովհետև կան բազմաթիվ հարցեր՝ թե՛ սոցիալական, թե՛ տնտեսական, թե՛ քաղաքական իմաստներով, որոնք կարող են հնարավորություն չընձեռել միանալ Մաքսային միությանը: Չեմ բացառում, որ պահանջները Հայաստանի նկատմամբ այնքան շատ լինեն, որ ի վիճակի չլինենք անդամակցել Մաքսային միությանը: Ես կարծում եմ, որ, եթե Մաքսային միությունն ապահովելու է միասնական տնտեսական տարածք ԼՂՀ-ի և Հայաստանի համար, ապա մեր ճանապարհը կարող է այդ ուղղությամբ լինել, անգամ՝ որոշակի սոցիալական, տնտեսական զիջումների գնով:
– Շատերի կարծիքով՝ ԼՂՀ հարցը վարվող արտաքին քաղաքականության մեջ շատ է շահարկվում է: Համաձա՞յն եք:
– Շահարկվում է մեր քաղաքական գործիչների ոչ ազգանպաստ գործունեության արդյունքում: Ի՞նչ իմաստ ունի այսօր ամեն գնով փորձել կապել ՀՀ ներքաղաքական կյանքը ԼՂՀ անվտանգության համակարգի հետ: Ես չեմ ընդունում այս մոտեցումը: Եթե մենք իսկապես մտահոգված ենք Ղարաբաղի անվտանգության համակարգի ուժեղացմամբ, պետք է փորձենք ամեն մեկս մեր չափով նպաստենք ԼՂՀ ուժեղացմանն արտաքին աշխարհում: Իսկ նեղ կամ միջանձնական հարաբերությունների պարզման միջոցով թիրախ դարձնել ԼՂՀ-ն, ես դա չեմ ընդունում:
– Պարոն Մինասյան, Դուք ընդդիմության մեջ քաղաքական լիդեր տեսնո՞ւմ եք:
– Ոչ: Միայն ընդդիմության մեջ չէ… Ես լիդեր չեմ տեսնում ոչ միայն նրա համար, որ արժանի մարդիկ չկան: Չէ, կան շատ արժանավոր մարդիկ, բայց պարզապես յուրաքանչյուր արժանավոր մարդ էլ, ով կդառնա երկրի նախագահ, անթերի չի լինելու: Մենք միշտ փորձում ենք հարվածել հենց թերի կողմին ու դարձնում ենք խոցելի:
Շատերն են արժանի, առաջին հերթին՝ իմ կուսակցության ներկայացուցիչները, բայց ես ասում եմ` ով էլ լինի, այս իրավիճակում, բարոյահոգեբանական գործող մթնոլորտում, չի կարող վստահության մեծ պաշար ունենալ: Ես համակարծիք եմ իմ կուսակցության դիրքորոշոման հետ, այն է, որ նախագահական համակարգից ՀՀ-ն պետք է անցում կատարի խորհրդարանական կառավարման եղանակի` որպես կոլեկտիվ որոշումների ընդունման համակարգ:
Որևէ անձ, անկախ նրանից, թե ինչպիսի հատկություններով է օժտված, միևնույն է, Աստված չէ, կունենա միշտ թերություններ, իսկ բացասականն անընդհատ քննադատելը, բացասականով շարժվելը, ինչպես մեր պատմությունն է ցույց տվել, միշտ էլ մեզ բերել է պառակտումների: Մինչդեռ կոլեկտիվ որոշումներ կայացնող խորհրդարանը, ձևավորված արդար ընտրական համակարգի միջոցով, ապա հետագայում ընտրված վարչապետը, հնարավորություն կտան մեր գործողությունները կառուցել դրական հատկությունների վրա, այլ ոչ թե անձին դարձնել թիրախ:
Մեր անկախության տարիների երեք նախագահների պարագայում էլ կյանքը ցույց է տալիս, որ ով էլ լինի նախագահ, ինչ ծավալի թերություն կամ առավելություն ունի, միևնույն է, թիրախ է: Իսկ թիրախավորելով անձին` մենք ոչնչացնում ենք զարգացման ջանքերի համախմբան հնարավորությունը: Դրա համար օր առաջ հրաժարվելը նախագահական համակարգից և անցնելը դեպի ժողովրդավարական կանոնները՝ հնարավորություն կտա մեզ ավելի շուտ ձևավորելու հավաքական կերպարը:
– Բայց չկան երաշխիքներ, որ խորհրդարանն իսկապես կարտահայտի ժողովրդի կամքը, խախտումներով չի ընդունվի, և քաղցաքականությունը չի մնա գործող մեծամասնության ձեռքում:
– Եթե մենք ունենանք էնպիսի ընտրական համակարգ, որը իսկապես հանրության մեծամասնության վստահությամբ կձևավորվի, անկախ նրանից` դա կլինի ՀՀԿ-ն, Դաշնակցությունը, թե մեկ այլ կուսակցություն, կդառնա ժողովրդի մեծամասնության լիարժեք վստահությունը վայելող քաղաքական ուժ, որի ցանկացած վարքագիծ ավելի կուժեղացնի մեր դիրքերը: Իսկ հիմա` նախագահական կառավարման համակարգի պարագայում, երբ ամբողջ քաղաքական մեծամասնության վարքագիծը կախված է մեկ անձից, որն անսխալական չի լինում, ստացվում է, որ ինքը սխալվեց` ամբողջ երկիրը սխալվում է: Եթե մեզ հաջողվեց անցում կատարել խորհրդարանական համակարգի, իհարկե, պետք է լուրջ փոփոխություններ իրականացվեն ընտրական համակարգում, որովհետև այսօրվա համակարգով գնալ այդ քայլին՝ անօգուտ կլինի, անարդյունավետ:
-Կարելի է՞ եզրակացնել, որ Դուք համամիտ չեք Լ. Տեր-Պետրոսյանի նաև այն տեսակետին, թե Սերժ Սարգսյանի իշխանավարության յուրաքանչյուր օր կորուստ է Հայաստանի և Արցախի համար, և «ցուգցվանգի մեջ հայտնված պարկեշտ շախմատիստը պարզապես հանձնվում է, իսկ անպարկեշտը խաղատախտակը տալիս է մրցակցի գլխին»:
– Ես էլ, ճիշտ է, առանձին դեպքերում հանդես եմ գալիս ծայրահեղական դիրքերից, բայց ոչ այն աստիճանի, որ ասեմ՝ «վայ, եթե սա չլինի, ուրեմն երկիրը վերջ, կկործանվի»: Մի մարդուց կախված երկիրը չի կարող կործանվել: Պատմության մեջ չկա մի դեպք, որ մի մարդ կործանի ամբողջ մի երկիր. կարող են համակարգերը կործանել երկիրը, բայց ոչ մի մարդու վարքագիծը, որն անգամ արկածախնդրություն է (պարունակում,- Տ.Մ.)…
Ես չեմ տեսնում այս պահին մի մարտահրավեր, որ… Այո, կան վտանգներ, որոնք չեզոքացնելու ուղղությամբ պետք է կոնկրետ քայլեր իրականացվեն և ոչ թե՝ մերժվեն, ամեն ինչ ժխտենք ու առաջ գնանք: Յուրաքանչյուրը պետք է սկսի ինքնաժխտումից: Եթե որևէ բան պետք է ասեմ, պետք է ինքնաժխտեմ իմ այդ կեցվածքը, որ սխալներս գտնեմ, որ կարողանամ հետո դրական քայլեր անել:
Ես չեմ ընդունում այդ մոտեցումը, որ ընդդիմադիր ես` պետք է ամեն ինչին դեմ լինես. այնպես չէ, որ իշխանության գործողությունների մեջ ամեն ինչ սև է: Հիմա բերել են վարձատրության միասնական համակարգ, իհարկե, թերություններով, բայց գաղափարը լավն է, կատարման տեսակետից են թերությունները: Ընդդիմությունը չպետք է գնա և ոչնչացնի այդ լավ գաղափարը, հարկավոր է գաղափարն իրականացման տեսակետից ավելի լավը դարձնենք: Իհարկե, եթե բերվում է վատ գաղափար, որն ընդունելի չէ, պետք է քննադատել, այո, փոխել այլ գաղափարով, բայց ոչ անձին ոչնչացնելով կամ հիմնական մեղավոր համարելու ցանկությամբ: Ես քննադատում եմ, օրինակ, կառավարությանը, Տիգրան Սարգսյանին, նախարարներին` չնայած շատերի հետ ես մարդկային նորմալ հարաբերությունների մեջ եմ և ընդունում եմ իրենց որպես մարդ` իրենց տեսակով, բայց ծրագրերի մակարդակով չեմ ընդունում այն քաղաքականությունը, որ բերվում ու վարվում է:
Բայց դա պատճառ չէ, որ ես ասեմ, թե փրկությունն իրենց հրաժարականն է: Փրկության այլ օղակներ էլ կան` համախմբումը, հանդուրժողականությունը, ծրագրային քննարկումներ ծավալելը… ամեն գնով անձին պաշտոնից հեռացնելը չի կարող լինել փրկության միակ ուղին կամ լուծումը: Սա իմ կարծիքն է, միգուցե իդեալիստական, բայց կարծում եմ, որ երկրի կառավարումը հեշտ չէ, ծայրահեղ բարդ էլ չէ, ուղղակի պետք է մտածել, որ դու ամենախելոքը չես, գուցե քեզնից գիտուննե՞րն էլ կան…
– ՀՅԴ Բյուրոյի անդամ Հրանտ Մարգարյանը մեզ հետ զրույցում հայտարարել էր, թե Դաշնակցությունն ընդդիմություն չէ` իշխանություն լինելու համար: Դուք հիմա չե՞ք պայքարում իշխանության հասնելու համար:
– Հնարավոր չէ, որ որևէ քաղաքական ուժ չպայքարի իշխանություն դառնալու համար: Այլ բան, որ մեզ մեղադրում, ասում են, թե՝ դուք այ էս մի քանի գործողություններն անում եք, որ ստանաք մի քանի պորտֆելներ, այդպես չէ: Մենք չունենք պաշտոնների նպատակ:
Մենք ուզում ենք նպաստել երկիրն այս վիճակից դուրս բերելու քայլին: Մենք չենք ասում, թե միայն մենք կարող ենք դուրս բերել երկիրն այս դրությունից. հարկավոր է, որ իշխանությունը, ընդդիմությունը գտնեն ընդհանուր գծեր, դուրս գան այս վիճակից: Կյանքը ցույց է տվել, որ «ամեն ինչ հաղթողինն է» սկզբունքը, մեր երկրի համար վնասակար է, ջանքեր ջլատող, բայց չի նշանակում, որ այդ ջանքեր ջլատողի հետ պայքարողը ամեն գնով պետք է գա իշխանության ու մերժի մնացած բոլորին:
– Պարոն Մինասյան, ՀՅԴ տարբեր անդամներ բազմիցս կտրականապես մերժում եք, որ պորտֆելներ եք ակնկալելում, որ ունեք պաշտոնների ցանկությունը: Ո՞ր պարագայում Դաշնակցությունը կընդունի պաշտոնները:
– Չէ, եթե իշխանությունն ընդունում է ծրագրային մեր հիմնական մոտեցումները, դրույթները, թեկուզ ոչ ամբողջությամբ, և գնում է ազգային կառավարություն ձևավորելու ճանապարհով` առաջարկելով բոլորին ընդգրկվել այդ գործում, ապա այդ դեպքում պորտֆել վերցնելն արդարացված կլինի: Մեր անցած փորձի արդյունքում մենք գիտենք, որ մեկ կամ երկու-երեք պորտֆելը կոալիցիոն սկզբունքով վերցնելու պարագայում՝ լուծել հարցերը հնարավոր չէ: Մենք այս պահին ավելի շատ կարևորում ու արժևորում ենք ընդդիմության դերակատարության մեծացումն իշխանությունների վերահսկողության հարցում, քան կառավարության մեջ, կոալիցիայի մեջ մտնելու խնդիրը: Այս պահին կառավարության հետ կոալիցիա չենք կարող կազմել, չենք կարող կիսել այդ պատասխանատվությունը, որը իրենց վարած քաղաքականության արդյունքում կա: Երբ գործող իշխանությունը խելքի կգա և կվերաիմաստավորի իր քաղաքականությունը, այդ ժամանակ կարելի կլինի քննարկել համատեղ աշխատանքը, արդարացված կլինի պորտֆելներ վերցնելը:
