«Կապրիզների քաղաքականությունն անցյալում է»

Ասում է ԱԺ փոխխոսնակ Էդուարդ Շարմազանովը

– Երեկ ԱԺ նախագահը խորհրդակցություն է ունեցել ՀՅԴ, «Ժառանգություն» և ՀՀԿ խմբակցությունների ներկայացուցիչների հետ, և քննարկվել է ԱԺ արտահերթ նիստի անցկացման հարցը: Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք արտահերթ նիստ անցկացնելու պահանջը:
– «Ժառանգության» մեր գործընկերները կոնկրետ օրակարգը ճիշտ չեն ներկայացրել, և ես օրակարգին ծանոթ չեմ: Երբ բովանդակությանը ծանոթ լինեմ՝ կասեմ: Ինչպես դահլիճում լիագումար նիստի ժամանակ ամբիոնից հայտարարեցի, այնպես էլ հիմա պետք է ասեմ, որ ամեն ինչ պետք է լինի օրենսդրության, սահմանադրության շրջանակներում: Եթե պետք է քննարկենք օրենքներ՝ խնդիր չկա, բայց եթե իրենք մտածում են, որ պետք է քննարկենք ընտրությունների արդյունքները, դա ուտոպիայից մի բան էլ էն կողմ է, որովհետև ամեն ինչ պետք է լինի հիմքով, և այստեղ ոչ թե մենք ուզում ենք կամ չենք ուզում, այլ սա պետք է սահմանադրությամբ լինի: Եվ ԿԸՀ-ն արդեն հրապարակել է վերջնական արդյունքները. 58,64%` Սերժ Սարգսյան, 36,74%` Րաֆֆի Հովհաննիսյան: Այսինքն` 22% ձայնի առավելությամբ Ս. Սարգսյանը վերընտրվել է ՀՀ նախագահ: Ավելին, առաջին անգամ ՀՀ նախագահական ընտրություններից հետո, առանց խտրականության, բոլոր միջազգային դիտորդները շատ բարձր գնահատական են տալիս: Չինաստանից մինչև Մոսկվա, Փարիզ` շնորհավորանքների տարափ է գալիս, և երկրորդը, որը շատ եմ կարևորում` իշխանությունները բոլոր պայմանները ստեղծել են, մեր նախընտրական շտաբն ընտրությունից մեկ օր առաջ 2 հանձնաժողովի անդամների մեջտեղի նստելու տեղը, այսինքն` վերահսկողական ֆունկցիան, տվեց թե՛ Հովհաննիսյանին, թե՛ Բագրատյանին: Եվ երրորդը` 1988 ընտրատեղամասերում որևէ ընտրատեղամաս չի եղել, որտեղ «Ժառանգության» ներկայացուցիչը չստորագրի կամ առարկի, այսինքն` բոլորը ստորագրված են և ընդունվել են: Ավելին, ընդամենը 3 տեղում է եղել դիմում-բողոք, վերահաշվարկը տեղի է ունեցել հենց «Ժառանգության» ներկայացուցչի ներկայությամբ, նույն youtube-ում, հեռուստատեսությունում կադրերը կան. ընդամենը 3 ձայն Ր. Հովհաննիսյանին է ավելացել, մեկ ձայն` Ս. Սարգսյանին, այսինքն` ամեն ինչ պետք է լինի հիմքով: Եթե մենք խոսում ենք ժողովրդավարության մասին, ապա պետք է հասկանանք մի բան` կապրիզների քաղաքականությունն անցյալում է: Ես բերեցի Չեխիայի օրինակը, որտեղ պարոն Զեյմանը հավաքեց 54%, պարոն Շվարցենբերգը հավաքեց 46%: Ընդամենը 8%, այլ ոչ թե` 22%, բայց դա հիմք չհանդիսացավ պարոն Շվարցենբերգի համար, որը շատ հարգված քաղաքական գործիչ և Չեխիայի արտգործնախարարն էր, որպեսզի նա ասի` եթե իրեն ձայն չեն տվել, ուրեմն` ինքը պիտի փողոց դուրս գա: Ավելին, իսկ ո՞վ է ասել, որ Հայաստանում բոլորը պետք է միանման մտածեն կամ բոլորը հիացած լինեն մեկ քաղաքական ուժի քաղաքականությամբ:
– Այսինքն՝ հավանական է, որ արտահերթ նիստ անցկացնելու որոշում չի՞ կայացվի: 
– Արտահերթ նիստի օրակարգից է կախված:
– Օրակարգային հարցը նախագահի ընտրություններից հետո երկրում ստեղծված իրավիճակի քննարկումն է, որը պետք է օնլայն հեռարձակվի: 
– Ի՞նչը պետք է օնլայն հեռարձակում ունենա:
– ԱԺ արտահերթ նիստը:
– Արտահերթ նիստն ինչի՞ մասին է:
– ԱԺ «Ժառանգություն» խմբակցության ղեկավար Ռուբեն Հակոբյանի խոսքով` արտահերթ նիստի գումարումը բխում է նախագահական ընտրություններից հետո երկրում ստեղծված իրավիճակից:
– Իսկ ի՞նչ իրավիճակ է ստեղծվել: Ի՞նչ է եղել նախագահական ընտրություններից հետո:
– Ընտրակեղծիքներ, ընտրախախտումներ։
– Չկան, թող ցույց տան, թող օդում չխոսեն: Մի ժամ է` դա եմ ասում: Մենք պատրաստ ենք ցանկացած քաղաքական ուժի հետ, Ազգային ժողովը հենց դրա համար է, որպեսզի օրենսդրական նախաձեռնություններ լինեն, մարդիկ քննարկեն: Իսկ մենք մինչև այս ընթացքն ի՞նչ ենք արել` նույն բանն ենք արել: Ի՞նչ է նշանակում` ընտրախախտում` փաստ, որևէ մեկս հեռու ենք այն մտքից, որ մեր երկրում կամ որևէ երկրում կա իդեալական ընտրություն, բայց այս ձևի բարձր որակի ընտրություն չի եղել, և երկրորդը` իրենք իրենց մտցրել են փակուղի: Առաջին օրը Հովհաննիսյանը հայտարարեց, որ ինքը հավաքել է 80%, հետո մինչև հասավ նախագահական նստավայր` այդ 80%-ը դարձավ երկրորդ փուլ, հետո տեսավ` դա չի լինում, հիմա էլ ասաց` պառլամենտի ցրում:
– Այս օրերին Երևանի Ազատության հրապարակում մարդիկ իրենց դժգոհությունն են հայտնում: Ըստ Ձեզ` ինչի՞ց են դժգոհում: 
– Բայց նորմալ է, որ դժգոհում են, իսկ որտե՞ղ չեն դժգոհում` Ամերիկայում չկա՞ն հավաքներ, Ֆրանսիայում չկա՞ն հավաքներ, բայց չեմ կարծում, որ եթե այնտեղ, որտեղ մարդն իր թիմով չի հաղթում և ասում է, որ ինքը նախագահ է, դա է ճիշտ ճանապարհը: Իսկ ո՞վ է ասել, որ մեր երկրում կամ որևէ այլ երկրում դժգոհ քաղաքացիներ չկան: Մենք խոսում ենք քաղաքական բազմակարծության մասին: Եթե Ձեզ թվում է, որ գալու է Պլատոնի ներկայացրած իդեալականը, որ բոլորն էլ գոհ լինեն այս կամ այն իշխանությունից, չկա այդպիսի բան:
– Ազատության հրապարակում հավաքված համաքաղաքացիների պահանջը հստակ է՝ Սերժ Սարգսյանի իշխանության հանձնումը, քանի որ ժողովրդի ձայնով ընտրվել է Րաֆֆի Հովհաննիսյանը:
– Իրենք թյուրիմացության մեջ են, որովհետև ցանկություններով չի` ո՛չ Շարմազանովի ցանկությամբ է, ո՛չ էլ Ազատության հրապարակում կանգնած Րաֆֆի Հովհաննիսյանի կամ Արմեն Մարտիրոսյանի ցանկությամբ: Կա պետություն, կա Սահմանադրություն, փաստեր: Ես փաստերով եմ խոսում, ասում եմ, որ 1988 ընտրատեղամասերում որևէ մեկը դիմում-բողոք չի ներկայացրել, բոլորն արձանագրել են, որ նախագահը վերընտրվել է: Երկրորդը` 3 ընտրատեղամասերը բացել են և 3 ձայն Րաֆֆիին է ավելացել, 1 ձայն` պարոն նախագահինը: Այդ ամեն ինչը թաքուն չի արվել, այդ ամեն ինչը հրապարակային է եղել: Մեր շտաբն իր տեղերը տվել է Բագրատյանին ու Րաֆֆի Հովհաննիսյանին: Դրանով հանդերձ, այդ մարդիկ, բացի օդում խոսելուց, որևէ փաստ չեն ներկայացնում, երկրորդը` այդ ողջ պրոցեսին հետևել են միջազգային առաքելության դիտորդները, որոնք ընդունում են, որ սրանք լեգիտիմ ընտրություններ են: Եվ միայն նրա համար, որ ինչ-որ մի թեկնածուի կամ այդ թեկնածուի թիմի քիմքին կամ իրենց դուր չի եկել, որ իրենց թեկնածուն չի ընտրվել, դա ճանապարհ չէ, դա քաղաքական տուպիկ տանող ճանապարհ է, և այդպես չէ, որ Ր. Հովհաննիսյանը պատվերով համերգ պետք է տա, և իր ցանկությամբ Ազգային ժողովը պետք է կա՛մ ցրվի, կա՛մ չցրվի: Ո՛չ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, ո՛չ գործող նախագահը, ո՛չ Հանրապետականը, ո՛չ «Բարգավաճը», ո՛չ ՕԵԿ-ն իրեն վեր չի կարող դասել Սահմանադրությունից, իսկ դրա լավագույն ճանապարհն իրավական լուծումն է, ինչպես անում են՝ ժողովրդավարական երկրներում` դիմեք դատարան, չնայած փաստ չունեն, ինչո՞վ պիտի դիմեն, օդում խոսելով չի: Ինձ թվում է, ես մի անգամ էլ եմ ասել, իրենք էյֆորիայի մեջ են ընկել իրենց ձայներից: Ճանապարհը մեկն է` սահմանադրական քաղաքական պայքարը: Ցույցերը, միտինգները նորմալ են` ամբողջ աշխարհում ընդունված են, բայց ընտրությունների արդյունքները վիճարկելը ծիծաղելի է: Եթե շատ է ուզում, որ իր դերը բարձրանա, ամբողջ աշխարհում կա մի ձև` ընտրություններին պայքարում են, մի ամիս հետո Երևանի ավագանու ընտրություններ են, թող առաջադրվի` տեսնենք` ինչքա՞ն ձայն ունի: Որևէ մեկը 21 տարվա ընթացքում Հանրապետականից ու նախագահից ավելի որակյալ ընտրություն չի ապահովել, և մենք պետք է, այո՛, շնորհավորենք. սա մեր քաղաքացու պայքարն է, մեր քաղաքացու հաղթանակն է, սա մեր բոլորիս հաղթանակն է: Եվ այդպես որ բարձր խոսում են, եթե իշխանությունը մտածեր 90-ականների սկզբի նման, Րաֆֆի Հովհաննիսյանը ո՛չ Վանաձորում կարող էր հաղթել, ո՛չ այստեղ, ո՛չ այնտեղ:
– Այսինքն` նա հաղթել է իշխանությունների՞ թույլտվությամբ:
– Եթե 90-ականներին կարևոր չէր, թե ոնց են ընտրում, այլ կարևոր էր` ինչպե՞ս են հաշվում:
– Ինչո՞ւ, այս անգամ այդպե՞ս չէր:
– Ախր, ասելով չէ` փաստ, ես խոսում եմ փաստերով: Ես շատ հարգում եմ 530.000 մարդկանց, ինձ համար ավելի զարմանալի է, որ մարդիկ մտածում էին, թե ինչքա՞ն պիտի հավաքեր, այսինքն` 90% ձա՞յն: Նորմալ ընտրություն է եղել, ժողովուրդը բաժանել է իր կարծիքները` 58,64%-ը տվել է Ս. Սարգսյանին, 36,74%-ը` Ր. Հովհաննիսյանին: Որևէ մեկը չի կարող ասել, թե` ինչո՞ւ ես ընտրել Պողոսին, քանի որ ինքն ընտրել է Պետրոսին: Բայց այն մարդիկ, ովքեր գտնվում են Ազատության հրապարակում, որ ինչքան իրենք իրավունք ունեն պաշտպանելու իրենց քվեն, այդքան էլ այդ իրավունքն ունի յուրաքանչյուր քաղաքացի, որ ընտրել է Ս. Սարգսյանին կամ այլ թեկնածուին: Դրա համար միակ ճանապարհը քաղաքակիրթ ճանապարհն է: Սահմանադրությունն այսօր հնարավորություն չի տալիս ՀՀ նախագահին ցրել Ազգային ժողովը: Միայն նրա համար, որ Ր. Հովհաննիսյանը ցանկանում է դա, եթե այդպես լիներ, ապա ամեն ընտրությունից հետո առաջին-երկրորդ տեղերը կպայմանավորվեն, ինչ կուզեն` կանեն: Այդպես չի լինում: Սա պետություն է, ես դրա համար բերեցի Չեխիայի օրինակը:
– Բացառո՞ւմ եք նոր կոալիցիա ձևավորելու հանգամանքը:
– Հայաստանում, ինչպես նաև ցանկացած երկրում, քաղաքականությունը հնարավորինի արվեստն է: Քաղաքականության մեջ ոչինչ չի կարելի բացառել, բայց ես Ձեր հարցին կոնկրետ չեմ կարող պատասխանել, որովհետև՝ կոալիցիա կլինի թե չի լինի, ովքե՞ր կլինեն ներգրավված, ի՞նչ կլինի` դա արդեն հետընտրական քննարկումների առարկա է: Հանրապետականն այդ հարցերին դեռ չի անդրադառնում, և դրանց կանդրադառնա ապրիլից հետո, երբ կլինի ՀՀ նախագահի ինագուրացիան, և դրանից հետո օրենքով սահմանված կարգով` նախագահը կցրի կառավարությունը և նոր կառավարության ձևավորման խնդրում քաղաքական ուժերը կարող են կոնսուլտացիաներ կազմակերպել: Դա արդեն նորմալ քաղաքական պրոցես է: Մենք չենք ասում, որ Հանրապետականի ասածը վերջին ճշմարտությունն է, քավ լիցի, մենք նման բան չենք ասում, բայց թող մեր ընկերներն էլ չասեն, որ «Ժառանգության», «Բարգավաճ Հայաստանի» կամ թե իրենց ասածը վերջին ճշմարտությունն է: Ինձ համար վերջին ճշմարտությունը ժողովրդի քվեն է: Որևէ մեկն ինձ և ՀՀ քաղաքացուն չի կարող համոզել, որ ընտրություններում 861.000 ձայն, որ ստացել է Սերժ Սարգսյանը, իրական չեն: Համոզելու մի տեղ կա` իրավական ճանապարհ` դա-տա-րան, մնացած բոլորը` քամի են: