Տնտեսություն գլխավոր

Պաշտոնյաներին սպասարկող ծառայողական ավտոմեքենաների պարկը թարմացնելու համար կառավարությունը նախատեսում է միանգամից 200 էլեկտրամոբիլ ձեռք բերել։ Դա պատրաստվում է անել մի կառավարություն, որի ղեկավարը ժամանակին հայտարարում էր, թե Հայաստանում պետք է ընդամենը 30-35 ծառայողական ավտոմեքենա լինի` հատուկ պահպանության ենթակա պաշտոնյաներին սպասարկելու համար։

Հայ-ռուսական քաղաքական հարաբերություններում վերջին շրջանում խորացող անդունդը, որոշ դրսևորումներով հանդերձ, առայժմ այնքան էլ նկատելի չէ տնտեսական հարաբերություններում։ Բայց այսպես շարունակվելու դեպքում, անհնարին կլինի խուսափել քաղաքական լարվածության տնտեսական հետևանքներից։ Այդ հետևանքները կարող են ի հայտ գալ ցանկացած պահի։ Ու այդ պարագայում մեր տնտեսությունը կարող է կանգնել փլուզման վտանգի առաջ։

Հայաստանի բանկային համակարգն այս տարի ահռելի շահույթներ է ստացել։ Ինն ամսում դրանք կազմել են 188 մլրդ դրամ, ինչը համարժեք է գրեթե 460 մլն դոլարի։

Եթե հավատանք խոսակցություններին, որ մինչև տարվա վերջ խայտառակ կապիտուլյացիայի ինչ-որ փաստաթուղթ են ստորագրելու (ու անկախ հանգամանքից՝ դա կլինի ռուսական, թե արևմտյան տարբերակ, միևնույն է, դրանից խաղաղություն չի հաստատվի), ապա կարելի է ասել, որ ադրբեջանական կողմը վստահ է, որովհետև կան ինչ-որ բանավոր պայմանավորվածություններ, որոնց մասին կիմանանք միայն վերջում»,- 168.am-ի հետ զրույցում մանրամասնեց Էներգետիկ և անվտանգության հարցերով փորձագետը:

Վարչապետի աշխատակազմի վարչական շենքի՝ ք. Երևան, Հանրապետության հրապարակ, Կառավարական տուն 1, գլխավոր մուտքի նախասրահի կահավորման համար կառավարությունը որոշում է կայացրել ձեռք բերել գույք և սարքավորումներ, իսկ նիստերի դահլիճի համար՝ տեսակոնֆերանսի համակարգ։

Լավ կլիներ, որ Նիկոլ Փաշինյանը նաև ասեր, թե ինչպիսի ռեկորդային տեմպերով է ավելացրել պետական պարտքը. 4 տարում շուրջ 3,3 մլրդ դոլարով։ Նման կարճ ժամանակահատվածում նախկինում երբևէ պարտքի այսպիսի աճ չենք ունեցել։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ Պետեկամուտների կոմիտեի (ՊԵԿ) նախկին նախագահ,  «DSA խորհրդատվական խումբ» ընկերության գլխավոր տնօրեն, տնտեսագիտության թեկնածու Դավիթ Անանյանն է:

Այսօր խորհրդարանում Նիկոլ Փաշինյանը, 2023 թվականի բյուջեն ներկայացնելիս, անդրադարձել է նաև ավիացիայի ոլորտին` նշելով, թե խոստացել էին, որ պայմաններ են ստեղծելու ոլորտի «վերածնվելու» համար։

Փաշինյանի իշխանության օրոք ՔՊ-ականներին տրվում են պարգևավճարներ աշխատավարձի չափ, մի բան էլ՝ ավելի (դա արվում է, որովհետև եթե աշխատավարձը բարձրացնեին, ապա ստիպված կլինեին ամբողջ տնտեսության մեջ աշխատավարձ բարձրացնել), իսկ թոշակառուների կենսաթոշակի բարձրացումը զգալիորեն ավելի ցածր է եղել, քան գների բարձրացումը, իսկ պետական սեկտորի աշխատողների աշխատավարձը համահունչ է գների բարձրացմանը (ոչ մի տոկոս էլ իրական աշխատավարձի բարձրացում չկա): Արդյունքում՝ ունենք աղքատության շեշտակի աճ:

«Այդ տվյալները չունենք, դրա համար նրանք կարող են հիմա այդ մասին բարձրաձայնել։ Ես ձեզ վստահեցնում եմ, որ այդ աշխատողների մի մասը Հայաստանում չեն ապրում, այս 8000-ը, որ նշում են, չի՛ բացառվում, որ նրանցից 6000-ը հիմա Ռուսաստանում են։ Որպեսզի ավելի թափանցիկ լինի, իրենք պետք է անուն-ազգանուններով, նրանց բնակության վայրերով  հրապարակեն»։

Աշխարհում դոլարը թանկանում է, իսկ Հայաստանում շարունակում է արժեզրկվել։ Թե դրանից ինչպիսին են տնտեսության օգուտներն ու վնասները, շատ է խոսվել։ Բայց բոլորը մոռացել են այն հազարավոր քաղաքացիներին, որոնք մեծ վնասներ են կրում դոլարի ու ընդհանրապես տարադրամի արժեզրկումից։

Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանն այսօր ԱԺ-ում լրագրողների հետ ճեպազրույցում անդրադարձել էր մասնավորապես Ջերմուկ տուրիստական քաղաքի ուղղությամբ ադրբեջանական վերջին ագրեսիային և դրա ազդեցությանը տուրիզմի ոլորտի վրա։ Նախարարն ասել է, որ պետք է ապրել՝ հաշվի առնելով այս նոր, իր ձևակերպմամբ՝ նորմալ իրավիճակը․

Մեկ անգամ չէ, որ Նիկոլ Փաշինյանը խեղաթյուրել ու կեղծել է փաստերը։ Բայց այն, ինչ հայտարարեց ՔՊ համագումարում, ուղղակի զավեշտ է։

7 տոկոս տնտեսական աճ, 2 տրիլիոնը գերազանցող հարկային եկամուտներ, ավելացող կապիտալ ծախսեր. ԱԺ մշտական հանձնաժողովների համատեղ նիստում 2023 թ. ֆինանսական գլխավոր փաստաթղթի նախագծի քննարկման ժամանակ այս ցուցանիշները ներկայացրեց Ֆինանսների նախարար Տիգրան Խաչատրյանը:

Հաջորդ շաբաթ Ազգային ժողովի հանձնաժողովները կսկսեն քննարկել կառավարության ներկայացրած 2023թ. պետական բյուջեի նախագիծը։ Սպասվում է, որ քննարկումներից առաջ ելույթ կունենա Նիկոլ Փաշինյանը և կներկայացնի այն ձեռքբերումներն ու հաջողությունները, որոնք «արձանագրել» է իր գլխավորած կառավարությունը։

Նույնիսկ Ադրբեջանի սեպտեմբերյան լայնածավալ ագրեսիան չի կանգնեցրել Հայաստանի տնտեսության սրընթաց աճը։ Այն շարունակել է հաղթարշավը։ Թեև թվում էր, թե հակառակը պիտի լիներ։

Հայաստանի տնտեսությունն այս տարի բարձր տեմպերով աճում է։ Նույնիսկ երկնիշ աճ ունենք։ Տնտեսական ակտիվությունը, 8 ամիսների տվյալներով, հասել է ընդհուպ 13,9 տոկոսի։ Բոլոր ոլորտներում բարձր աճեր են։

Պարզվում է, միկրոձեռնարկատիրական գործունեություն իրականացնողների քանակը Հայաստանում շատ ավելին է, քան կառավարությունը կանխատեսել էր։ Այդ պատճառով որոշել են այնպես անել, որ միկրոձեռնարկատերերի թիվը կրճատվի։

Վիճակագրական կոմիտեն հրապարակել է 9 ամսվա սոցիալ-տնտեսական վիճակը բնութագրող նախնական հիմնական մակրոտնտեսական ցուցանիշները: Ըստ այդմ՝ աճ է արձանագրվել բոլոր ոլորտներում՝ բացի գյուղատնտեսությունից. այս ոլորտը, ինչպես վերջին տարիների բոլոր վիճակագրությունների դեպքում, գրանցել է անկում:

Հանձնաժողովի նախագահի հայտարարությունն արդեն իսկ որոշակի կասկածների տեղիք է տալիս։ Եթե պարզվի, որ իսկապես գործ ունենք արհեստական դեֆիցիտի հետ, ապա դա նշանակում է, որ շուկայի մասնակիցները չարաշահելով իրենց դիրքը՝ փորձել են այդ ճանապարհով բարձրացնել գները և սպառողների հաշվին լրացուցիչ շահույթներ ստանալ։

Մինչ Հայաստանում հակառուսական տրամադրություններն ակտիվանում են, ռուսական շուկայից Հայաստանի տնտեսական կախվածությունը գնալով մեծանում է։ Դա ակնհայտորեն երևում է հատկապես արտաքին առևտրի, մասնավորապես՝ արտահանման ցուցանիշներում։

Կառավարության բախտն այս տարի ակնհայտորեն բերեց. ի տարբերություն շատ երկրների, ռուս-ուկրաինական հակամարտությունն ու Ռուսաստանի նկատմամբ կիրառված պատժամիջոցները Հայաստանի տնտեսության օգտին էին։ Դրանք մեծապես նպաստեցին տնտեսական աճի բարձր ցուցանիշների ապահովմանը։

Պետեկամուտների կոմիտեն հրապարակել է այս տարվա առաջին 9 ամիսների խոշոր հարկատուների ցանկը։ Խոշորների վճարած հարկերն ավելացել են, բայց երբեմն այդ ավելացումները զավեշտի են հասնում. կառավարությունը բյուջեի փողը մի գրպանից հանել, դրել է մյուս գրպանն ու համարել, որ հարկային եկամուտ է ստացել։ Փաստացի հարկային եկամուտ չի ստացել, բայց այնպես է ստացվել, որ ստացել է ու արտացոլել խոշորների վճարած հարկերի մեջ։

Հայաստան եկած քաղաքացիների հոսքն այս տարի ավելացել է։ Ավելի շատ մարդ է եկել, քան գնացել։ Արձանագրվել է մուտքերի ու ելքերի դրական հաշվեկշիռ։ Բայց դա Հայաստանի քաղաքացիներին չի վերաբերում։

Մասնագետները մեկ անգամ չէ, որ նշել են՝ ստեղծված իրավիճակը չեն կարող մեղմել նպաստների կամ բազային կենսաթոշակների բարձրացումը, քանի որ գնաճն առաջանցիկ է:
Տնտեսագետ Վարդան Բոստանջյանը 168.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ գնաճն ու աղքատությունը փոխկապակցված են, իսկ իշխանությունները, փոխարենն ընդունելու ձախողումները, հաճախ զբաղված են տրամագծորեն հակառակ իրավիճակներ ներկայացնելով:

Հասարակության տարբեր խմբերի վրա գնաճի սոցիալական ազդեցությունը բացահայտելու համար Կենտրոնական բանկն իրականացրել է այդ խմբերի եկամուտների ու ծախսերի փոփոխության գնահատում՝ վերջին 2 տարվա կտրվածքով։ Արդյունքները, իհարկե, անակնկալ չեն, բայց պատասխան են նաև պետական որոշ պաշտոնյաների այն հայտարարություններին, թե մարդիկ սկսել են ավելի լավ ապրել, որովհետև աշխատավարձերը գնաճից առաջանցիկ տեմպով են ավելանում։

Գնաճը Հայաստանում կրկին սկսել է արագանալ։ Մի պահ թվում էր, թե տեմպն ընկնում է, մեկ-երկու ամիս նույնիսկ դանդաղեց, բայց հիմա վերստին ավելանում է։

Վահան Քերոբյանն իր նախարարական գործունեության ընթացքում այնքան հակասական ու իրականությունից կտրված հայտարարություններ է արել, որ շատերը սկսել են նրա ասածներին լուրջ չվերաբերել։ Բայց միևնույն է՝ դա չի խանգարում, որ նա շարունակի նույն ոգով։

Հոկտեմբերի 16-ը Պարենի միջազգային օրն է. մասնագետներն արձանագրում են՝ պարենային անվտանգության առկա խնդիրներն առավել են սրվել համաշխարհային մարտահրավերների պայմաններում:

Հայտնի պատճառներով՝ հարկային եկամուտների կատարողականն այս տարի բարձր է։ Բյուջեի եռամսյակային համամասնություններով տարեսկզբի 9 ամիսների համար ի սկզբանե նախատեսված շուրջ 1 տրիլիոն 335 մլրդ դրամի փոխարեն՝ հավաքվել է 1 տրիլիոն 412 մլրդ դրամ։