Անվտանգային ճգնաժամը քիչ էր, հիմա էլ Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստանը կանգնեցնում է էներգետիկ ճգնաժամի վտանգի առաջ։ Այն, ինչ տեղի է ունենում աշխարհաքաղաքական կողմնորոշումների վերանայման ու Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների վատթարացման կամ սրման շրջանակներում, անվերապահորեն տանում է դրան։
Արցախն Ադրբեջանին հանձնելով՝ կառավարությունն իրեն մի «գլխացավանքից» էլ ազատեց. այլևս փող չի տա Արցախին օգնելու համար։
Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը մեծագույն աղետներ է բերել Արցախի ու Հայաստանի գլխին։ Քիչ է՝ Արցախը կործանեցին, Հայաստանն էլ կանգնեցրել են գոյության վտանգի առաջ, այս ընթացքում հասցրել են պետության և հասարակության վրա մեծ պարտքեր բարձել ու շարունակում են բարձել։
Իշխանության համատարած ձախողումները, երկրին հասցրած ահռելի մարդկային ու նյութական կորուստները, ստեղծված անվտանգային լրջագույն խնդիրներն ու բացթողումները վերջին տարիներին Նիկոլ Փաշինյանը փորձել է մոռացության տալ մարդկանց ասֆալտով «կերակրելով»։ Ու ցավալին այն է, որ դա նրան հիմնականում հաջողվել է։
Հայաստանի տնտեսության դեֆորմացիան շարունակում է խորանալ։ Արձանագրվող աճերը գերազանցապես առևտրի, ծառայությունների, ինչպես նաև շինարարության հաշվին են։ Մինչդեռ արդյունաբերության մեջ նույնիսկ նախկինում եղած չնչին աճն է դադարել։
Մինչ Նիկոլ Փաշինյանն ու իր կեղծ քարոզչական թեզերը տիրաժավորող պաշտոնյաները հայտարարում են, թե իրենց քրտնաջան աշխատանքի շնորհիվ Հայաստանը դարձրել են ապրելու համար հրաշալի երկիր, պաշտոնական տվյալները բոլորովին այլ բան են ասում։ Դրանք փաստում են, որ իշխանությունների հայտարարությունները կեղծիք են ու կտրված իրականությունից։ Օտարերկրացիներն ամենևին էլ չեն պատրաստվում իրենց կյանքը կապել Հայաստանի հետ։ Դրա ամենացայտուն արտահայտությունը տեսնում ենք անշարժ գույքի շուկայում։
Հիմա հավանաբար պարզ է, թե ինչո՞ւ խոստանալով, այնուհանդերձ Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարվեց հանել տեսախցիկները։ Նույնիսկ ավելացրեց, որպեսզի ավելի շատ տուգանի ու տուգանքներ գանձի քաղաքացիներից։
Տարեկան գնաճը Հայաստանում նվազել է, ինչը հնարավորություն է տվել Կենտրոնական բանկին վերանայել տևական ժամանակ իրականացվող զսպող դրամավարկային քաղաքականությունը և էժանացնել փողը։
Ինչքան պիտի քաղաքականապես տհաս լինես, որ հետևողականորեն փչացնես հարաբերությունները մի երկրի հետ, որի հետ կապված ես հազար թելերով։ Մի բան, ինչը հինգ տարի շարունակ համառորեն արեց Նիկոլ Փաշինյանն ու իր քաղաքական թիմը։ Ոչնչացրեցին այն ամբողջ անվտանգային համակարգերը, որոնք ստեղծվել էին տարիների աշխատանքի արդյունքում և, որոնք լավ, թե՞ վատ, ծառայում էին իրենց նպատակին։
Խաղողագործներին համատարած սնանկացում է սպասվում։ Սա գուցե դեռ չի երևում, բայց ամեն ինչ տանում է դրան։
Հայ-ռուսական քաղաքական հարաբերությունները կրկին լարվել են։ Հնչում են փոխադարձ մեղադրանքներ, ընդհուպ՝ բարձր մակարդակով։ Այս իրավիճակը մինչև ո՞ւր կհասնի, դեռ վաղ է գնահատել, հատկապես, եթե հաշվի առնենք, որ վերջին տարիներին նման սրացումներ մեկ անգամ չէ, որ եղել են։ Բայց դրանք գնալով խորանում են և նոր երանգ ստանում։ Հայաստանի իշխանություններն անթաքույց գնում են աշխարհաքաղաքական կողմնորոշումները փոխելու ճանապարհով։
Թվում է, թե անշարժ գույքի շուկայում ակտիվ պրոցեսներ են տեղի ունենում։ Բայց որքան էլ տարօրինակ լինի, անշարժ գույքի առք ու վաճառքի գործարքներն այս տարի բավական կտրուկ նվազել են։ Առաջին կիսամյակում դրանք կրճատվել են 12,7 տոկոսով։ Նախորդ տարվա առաջին կեսին կատարվել էր՝ շուրջ 27,2 հազար, այս տարի՝ 23,7 հազար գործարք։
Կարևորն իշխանությունների համար այն է, որ սահմանը բացվի, և որոշ մարդիկ դրա վրա մեծ փողեր աշխատեն։ Նպատակին հասնելու համար պատրաստ են ամեն ինչի, բայց Թուրքիան չի շտապում, որովհետև առանց դրա էլ իրեն վատ չի զգում՝ կարողանում է լավ տեղավորվել Հայաստանի տնտեսության մեջ ու պահանջներ թելադրելով՝ շարունակել փակ պահել սահմանը։
Անցած տարվա երկրորդ կեսի և այս տարվա առաջին կեսի ակտիվ հոսքերից հետո, դրսից Հայաստան ուղարկվող գումարները գնալով պակասում են։ Երկրորդ ամիսն անընդմեջ ֆիզիկական անձանց փոխանցումները կրճատվում են։
Չգիտես՝ սրանով Քերոբյանն իրե՞ն է խաբում, թե՞ հասարակությանը։ Գոնե նա պետք է իմանար, որ մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ աճը, որը վերջին շրջանում արձանագրվում է, հիմնականում արհեստական աճ է։
Կրճատվել է նաև էլեկտրաէներգիայի արտահանումը։ Ոչ վաղ անցյալում, իրար հերթ չտալով, գլուխ էին գովում, թե անցած տարի Հայաստանից ավելի շատ էլեկտրաէներգիա է արտահանվել Վրաստան, քան նախորդ 10 տարիներին։ Հայտարարում էին, թե դա իրենց իրականացրած շուկայի ազատականացման արդյունքն է, արտահանողները հնարավորություն են ստացել ավելի պարզեցված մեխանիզմներով դա իրականացնել, ինչն էլ հանգեցրել է արտահանման ծավալների այդպիսի աճերի։
Պաշտոնական տվյալներով, դրսից եկածների աշխատավարձերը չորս անգամ գերազանցում են Հայաստանի միջինին։ Դա էլ իր ուղղակի և անուղղակի ազդեցությունն ունեցավ որոշ ոլորտների աշխատավարձերի կտրուկ փոփոխությունների վրա։
Վերջին շրջանում կրկին ակտիվացել են խոսակցություններն առաջիկայում կառավարությունում սպասվող փոփոխությունների վերաբերյալ։ Նախարարներից բացի, հեռացողների թվում շրջանառվում է նաև Պետեկամուտների կոմիտեի նախագահ Ռուստամ Բադասյանի անունը։
Լաչինի միջանցքը, անշուշտ, մի օր բացվելու է և վերականգնվելու է ոչ միայն քաղաքացիների, այլև բեռների տեղաշարժը։ Բայց այն բանից հետո, երբ Նիկոլ Փաշինյանն Արցախը ճանաչել է Ադրբեջանի կազմում և Ադրբեջանի մաս, ինչին հաջորդեց Հակարիի կամրջի երկկողմանի փակումն ու ադրբեջանական անցակետի տեղադրումը, այն գործելու է բոլորովին այլ ռեժիմով։
Երևանի ավագանու նախընտրական քարոզարշավը գնալով թափ է հավաքում։ Չնայած քաղաքապետի ՔՊ-ական թեկնածուն, ի դեմս փաստացի «քաղաքապետ» Տիգրան Ավինյանի, այն շատ վաղուց էր սկսել՝ պետական ու վարչական ամբողջ ռեսուրսը ծառայեցնելով դրան։ Այսօր էլ շարունակում է նույնը անել։ Գտնվելով արձակուրդում՝ այս ու այն կողմ հանձնարարականներ է իջեցնում, համատարած խոստումներ է շռայլում։ Նախկին խոստումները մոռացել են, նորերից են […]
Արցախում իրենց պատճառով մարդիկ սովամահ են լինում, իսկ Հայաստանի իշխանությունները քեֆ-ուրախության մեջ են, վայելում են կյանքն ու իշխանության բարիքները։ Եղածով չեն բավարարվում, պետության հաշվին միլիոնավոր դոլարներ են ծախսում, դրսից մարդիկ են բերում՝ քեֆ-ուրախությունները ճոխացնելու համար։
Որ Հայաստանը, մասնավորապես՝ Երևանը, առաջին անհրաժեշտության սննդամթերքի գներով դարձել է ԵԱՏՄ ամենաթանկ մայրաքաղաքը, ուղղակիորեն կապված է նաև դրսից եկած պահանջարկի հետ, որն առանձնանում է բարձր վճարունակությամբ։ Դրանով Հայաստանի քաղաքացիների կյանքն ավելի բարեկեցիկ չի դարձել։
Հայտնի գործոնների արդյունքում Հայաստանի տնտեսության մեջ անցած տարվանից արձանագրվող բարձր աճերի ժամանակաշրջանն ավարտվում է։ Երկրորդ եռամսյակում տնտեսական աճը դադարել է այլևս երկնիշ լինել։
Եթե արտառոց ոչինչ չլինի արտաքին միջավայրում, որը դարձել է Հայաստանի տնտեսության բարձր աճի հիմքը, այս միտումն առաջիկայում կշարունակվի։ Արդյունքում՝ կնվազի նաև տարեկան տնտեսական աճը։ Մինչև ո՞ւր կհասնի տարեվերջին, ցույց կտա ժամանակը։ Մասնագիտացված կառույցների կանխատեսումները 4,5-7,5 տոկոսի սահմաններում են։ Թեև այս պահին, ինչպես առաջին կիսամյակի տնտեսական աճը, այնպես էլ յոթ ամիսների տնտեսական ակտիվության աճը դրանից բավական բարձր է։
Որքան էլ Հայաստանի պարագայում իրավիճակը մի փոքր այլ է, այնուհանդերձ ոչինչ բացառված չէ մի իշխանության պարագայում, որը պատրաստ է հանուն շինծու խաղաղության ու իշխանությունը պահելու՝ գնալ ցանկացած զիջման։
Տնտեսական աճերի մասին խոսելիս՝ Հայաստանի իշխանությունները տարածաշրջանով չեն բավարարվում, «համաշխարհային մակարդակի» աճերից ու «վագրային թռիչքներից» են խոսում։ Բայց մինչ տնտեսությունը «համաշխարհային մակարդակի» աճերի ու «վագրային թռիչքների» մեջ է, պարզվում է՝ տնտեսության ամենաառանցքային ոլորտը, ի դեմս արդյունաբերության, խղճուկ վիճակում է։
Հայաստանի տնտեսության նախորդ մեկ-մեկուկես տարվա զարգացումների վերաբերյալ իշխանության ներկայացուցիչների հնչեցրած հայտարարությունները կառուցված էին կեղծիքի վրա։ Կեղծ հայտարարություններով փորձում էին աննախադեպության տպավորություն ստեղծել։ Բայց իրականությունը հնարավոր չէր երկար թաքցնել։
Իշխանությունը չափազանց մեծ հակում ունի փողի նկատմամբ։ Բոլոր հնարավոր միջոցներով բարձրացնում են հարկերն ու ծանրացնում տնտեսության և քաղաքացիների հարկային բեռը, նոր հարկեր ու վճարներ են դնում, տույժերն ու տուգանքներն են խստացնում։ Բայց դրանով էլ չեն բավարարվում։ Մեծ տեմպերով ավելացնում են նաև պետական պարտքը։
Երբ առաջին անգամ պետական պաշտոնյան չի կատարում իր վրա դրված պարտավորությունները, աշխատում են ներողամիտ լինել։ Երկրորդ անգամ չկատարելու դեպքում, սովորաբար նկատողություն են հայտարարում, երրորդ անգամ՝ խիստ նկատողություն։ Չորրորդ անգամ կրկնվելու դեպքում հեռացնում են աշխատանքից։
Ծրագրի շահավետությունը միանշանակ կնվազի։ Ու կարող է այնպես ստացվել, որ բարտերային սակագնի վերանայման հետևանքով, նույնիսկ գազի մատակարարման ծավալների ընդլայնման դեպքում, ծրագրի իրական օգուտներն ավելի քիչ լինեն, քան նախկինում էին։
