Մոլդովայի նախագահը կոչ է արել դուրս բերել ռուսական զորքերը Մերձդնեստրից
Մոլդովայի նախագահ Մայա Սանդուն հայտարարել է, որ հանրապետության իշխանությունները միշտ հանդես են եկել չճանաչված Մերձդնեստրից ռուսական զորքերի դուրսբերման օգտին։
«Մենք միշտ ասել եւ պահանջել ենք, որպեսզի ռուսական զորքերը դուրս բերվեն Մերձդնեստրից, մենք պահանջել եւ պահանջում ենք զինամթերքի ոչնչացում։ Մենք շարունակում ենք կոչ անել այս կոնֆլիկտը լուծել խաղաղ ճանապարհով։ Մենք ամեն ինչ կանենք դիվանագիտական, քաղաքական, խաղաղ լուծում գտնելու եւ իրականացնելու համար»,- ասել է Մոլդովայի ղեկավարը չորեքշաբթի աշխատանքային այցով Քիշնեւ ժամանած Ռումինիայի նախագահ Կլաուս Յոհանիսի հետ համատեղ մամուլի ասուլիսին։ Այդպես է նա մեկնաբանել Եվրախորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի (ԵԽԽՎ) հռչակագիրը, որում Մերձդնեստրը որպես «ռուսական օկուպացիայի գոտի» է որակվում:
Ռումինիայի ղեկավարն իր հերթին հայտարարել է, որ մերձդնեստրյան հակամարտության լուծումը չպետք է վնաս հասցնի Մոլդովայի եվրոպական ուղուն։ «ԵԽԽՎ բանաձեւը քաղաքական հայտարարություն է։ Սակայն Մերձդնեստրի խնդիրը Մոլդովայի խնդիրն է, եւ այն պետք է լուծվի այստեղ՝ ճանաչված միջազգային ձեւաչափերի շրջանակներում։ Ինքնիշխանության եւ տարածքային ամբողջականության պահպանմամբ եւ չհակասելով Մոլդովայի եվրոպամետ կուրսին»,- ընդգծել է Յոհանիսը։
Ավելի վաղ Մոլդովայի արտաքին գործերի նախարար Նիկոլայ Պոպեսկուն հայտարարել էր, որ ԵԽԽՎ հռչակագիրը խորհրդատվական բնույթ է կրում եւ չի ազդի Քիշնեւի դիրքորոշման վրա Մերձդնեստրի կարգավորման բանակցություններում, եւ Մոլդովան կշարունակի չեզոք դիրքորոշում պահպանել ուկրաինական կոնֆլիկտում՝ Սահմանադրությամբ ամրագրված չեզոքության կարգավիճակի համաձայն: Իր հերթին, Մոլդովայի խորհրդարանի փոխխոսնակ Վլադ Բատրինչան ԵԽԽՎ հռչակագիրը հանրապետությունն Ուկրաինայի հակամարտության մեջ ներքաշելու փորձ է անվանել՝ նշելով, որ այն ընդունվել է առանց Քիշնեւի կարծիքը հաշվի առնելու։
Չճանաչված հանրապետությունը ձեւավորվել է 1990 թ. սեպտեմբերի 2-ին Դնեստրի ձախ ափին գտնվող մոլդովական տարածքներում, որտեղ հիմնականում ռուսալեզու բնակչություն է ապրում։ Տարածաշրջանի բնակիչները դեմ էին Մոլդովայի արմատական քաղաքական գործիչների գործողություններին, որոնք այն ժամանակ ձգտում էին հանրապետության դուրս գալուն ԽՍՀՄ-ից եւ միավորվելուն Ռումինիայի հետ։ Մոլդովայի իշխանությունները փորձեցին խնդիրն ուժով կարգավորել, Դնեստրի ափին զինված հակամարտություն սկսվեց, որի ընթացքում զոհվեց ավելի քան 1 հազար մարդ, տասնյակ հազարավոր մարդիկ վիրավորվեցին կամ փախստական դարձան։
Դադարեցնել պատերազմը հնարավոր եղավ այն բանից հետո, երբ 1992 թվականի հուլիսին Մոսկվայում ստորագրվեց խաղաղ կարգավորման համաձայնագիրը, իսկ ռուս խաղաղապահները մտան հակամարտության գոտի։ Այդ ժամանակից ի վեր նրանք խաղաղություն են պահպանում տարածաշրջանում Մոլդովայի եւ Մերձդնեստրի գործընկերների հետ միասին՝ հնարավորություն տալով Քիշնեւին եւ Տիրասպոլին բանակցել հակամարտության կարգավորման շուրջ: ԵԱՀԿ-ն, Ռուսաստանը եւ Ուկրաինան այս բանակցություններում որպես միջնորդ եւ երաշխավոր են հանդես գալիս:
Մերձդնեստրում է տեղակայված նաեւ Ռուսական զորքերի օպերատիվ խումբը (ՕԳՀ), որի կազմում ընդգրկված է թեթեւ հրաձգային զենքով զինված մոտ 1.5 հազար զինվոր եւ սպա։ Նրանք աջակցում են խաղաղապահ օպերացիայի անցկացմանը եւ ռազմական պահեստների պաշտպանությանը Կոլբասնայում, որտեղ եվրոպական երկրներից խորհրդային զորքերի դուրսբերումից հետո բերված ավելի քան 20.000 տոննա զինամթերք է պահվում: Ավելի վաղ դրանց դուրս բերումն արգելափակվել էր Մերձդնեստրի իշխանությունների կողմից՝ Քիշնեւի հետ սրված հարաբերությունների ֆոնին:
Մոլդովայի կառավարությունը պնդում է ՌԶՕԽ-ի դուրսբերումը եւ առաջարկում գոյություն ունեցող խաղաղապահ ձեւաչափը փոխարինել քաղաքացիական դիտորդների առաքելությամբ։ Տիրասպոլում կտրականապես դեմ են դրան, քանի որ ռուս զինվորականներին խաղաղության երաշխավոր են համարում։
