Ինձ համար այս աշխարհում շատ ավելի հետաքրքիր զբաղմունքներ կան. Ռուբեն Բաբայան. «Հրապարակ»

Ռեժիսոր Ռուբեն Բաբայանը, ով մշտապես հայտարարել է, որ դեմ է ատելության խոսքին, գռեհկաբանությանն ու հայհոյախոսությանը, երեկ մի միջոցառման էր մասնակցում, որի ավարտից հետո խմբակային լուսանկար էին տարածել, որտեղ ոչ միայն Բաբայանն էր, այլեւ Հովսեփ Խուրշուդյանը, Լեւոն Շիրինյանը, Ռուբեն Մեհրաբյանը եւ եթերից ատելություն ու հայհոյանք տարածող Գնել Սարգսյանը:

Ռուբեն Բաբայանը «Հրապարակի» հարցին, թե ինչպես է հայտնվել ատելության խոսք տարածող Գնել Սարգսյանի կողքին, արդարացավ, թե նրա հաղորդումներին չի հետեւում, սակայն եթե դրանցում կան հայհոյախոսություն ու ատելության քարոզ, ապա լավ չէ: Բաբայանի կարծիքով` աշխարհում քաղաքական հաղորդումներ դիտելուց բացի կան ավելի հետաքրքիր զբաղմունքներ` օրինակ, գրականություն, կինո, թատրոն:

– Իսկ ինչպե՞ս ստացվեց, որ քաղաքականությամբ հետաքրքրված չլինելով՝ հայտնվեցիք իշխանական Լեւոն Շիրինյանի, Ռուբեն Մեհրաբյանի ու Գնել Սարգսյանի մեջտեղում:

– Եվրոպայի օրվան նվիրված միջոցառմանն է արվել այդ լուսանկարը: ԵՄ օրն էր, այնտեղ շատ մարդիկ կային, այդ թվում՝ Գնելը:

– Չփորձեցի՞ք գոնե նրան խորհուրդներ տալ, բացատրել, որ չի կարելի եթերից աղբ տարածել, լուսանկարվելիս այնպես էիք ժպտում, տպավորություն էր, թե իր գաղափարակիցն եք:

– Եթե մարդիկ խնդրում են լուսանկարվել իրենց հետ, ի՞նչ պետք է անեի` մերժեի՞: Ես նրա եթերները չեմ նայում, գուցե լավ եմ անում, գուցե վատ եմ անում: Եթե հայհոյում է, վատ է անում: Ես հիմա էլ եմ ատելության խոսքի տարածմանը դեմ, ի՞նչ պրոբլեմ կա, ի՞նչ կապ ունի նկարը: Ես բազմաթիվ հաղորդումների չեմ հետեւում: Ունեմ ներվային համակարգ, որը փորձում եմ լավ վիճակում պահել, առավել եւս, երբ ինձ համար այս աշխարհում շատ ավելի հետաքրքիր զբաղմունքներ կան. գրքեր, ֆիլմեր, ներկայացումներ: Ժամանակ ծախսել քաղաքականության վրա՝ տրամադրված չեմ:

– Բայց այն միջոցառումը, որին մասնակցում էիք, քաղաքական էր, այսինքն, հետաքրքրված եք քաղաքականությամբ` որոշ չափով:

– Եվրոպայի օրն էր: Հյուրերը քաղաքական էին ու քաղաքացիական:

– Ինչպե՞ս անցավ միջոցառումը:

– Շատ լավ անցավ, խոսվեց դրա կարեւորության մասին, խոսվեց այն մասին, թե ինչպես է Եվրոպան հաղթել թշնամիներին, մշտապես պատերազմների մեջ է եղել…. բայց համաշխարհային պատերազմից հետո որոշվեց ստեղծել եվրոպական երկրների ընտանիք, այսօր էլ օրինակ են ծառայում աշխարհին: Անցյալը, որը լի է արյունով ու ատելությամբ, չի կարող ուղեցույց լինել որեւիցե մեկի համար: Բայց Հայաստանում կան մարդիկ, ովքեր դա վատ օրինակ են համարում, իրենց համար լավ օրինակը Ռուսական կայսրությունն է, որ հայի ճակատագիրն է սա, որ վատ տեղ ենք ապրում եւ այլն, եւ այլն, որ ստիպված են գոյատեւելու համար Ռուսաստանի հետ լինել, իսկ մեր լավ երիտասարդները թողնում գնում են Հայաստանից:

– Կարծում եք՝ Ռուսաստա՞նն է պատճառը, որ մարդիկ արտագաղթում են Հայաստանից: Այս իշխանությունները թատրոններ են փակում, բուհեր են միավորում, օրինակ, եթե «Գոյ» թատրոնի դերասանները որոշեն արտագաղթել, Ռուսաստա՞նն է մեղավոր:

– «Գոյ» թատրոնը չի փակվում:

– Բա ի՞նչ է լինում, ինչի՞ համար էին դերասանները նստացույց անում:

– Սա շատ լուրջ թեմա է, պետությունը ո՛չ թատրոն կարող է բացել, ո՛չ էլ կարող է թատրոն փակել: Պետությունը կարող է աջակցել կամ չաջակցել:

– Փաստ է, որ չի աջակցում:

– Դե, ես չեմ ուզում հիմա այդ թատրոնի գործերին խառնվել: Այդ թատրոնի գեղարվեստական ղեկավարը ժամանակին խախտեց էթիկական բոլոր նորմերը` իմ հասցեին, բայց ինձնից մի վատ խոսք չեք լսի որեւէ մեկի մասին: Ինչո՞ւ, կարծում եք` ես չե՞մ կարող քննադատել, չկա՞ քննադատելու բան` կա, պարզապես ես ինձ թույլ չեմ տալիս:

– Բայց նորմա՞լ է, որ պետությունը մշակույթին, արվեստին չի աջակցում:

– Դա այդպես չէ: Ես համամիտ չեմ:

– Նշեք՝ որտե՞ղ, ե՞րբ ու ի՞նչ քայլերով է արվեստը կարեւորվել` վերջին տարիներին:

– Նա, ով լավ արվեստագետ է, կարողանում է ստեղծագործել, ինչպես կարողանում էր ստեղծագործել Փարաջանովը` բանտարկվելով, իսկ նա, ով չի կարողանում ստեղծագործել, այդպես է արդարանում:

– Ուզում եք ասել` արվեստի ոլորտում բոլոր գործազուրկ երիտասարդներն անտաղա՞նդ են:

– Ո՞վ ասաց: Քանի՞ նոր անուն կա, երբեք այսքան նոր ռեժիսորների անուններ չեն եղել: Նարինե Գրիգորյան, Վահան Բադալյան, Գրիգոր Խաչատրյան, Տաթեւիկ Մելքոնյան, Սուրեն Շահվերդյան:

– 50 տարեկան մարդկանց մասին եք խոսում, ես երիտասարդների մասին եմ հարցնում: Եվ այնպես չէ, որ Ձեր նշած անունները Հայաստանից դուրս ճանաչում ունեն:

– Դե 20 տարեկան ռեժիսոր չի լինում: Այդ մասնագիտությունը որոշակի կյանքի փորձ է պահանջում:

– Չե՞ք ուզում ընդունել, որ մեր թատրոնները Ձեր նշած եվրոպական թատրոնների նման զարգացած չեն:

– Իսկ ինչո՞ւ, ես ասեմ: Մեզ մոտ չկա հովանավորչության համապատասխան համակարգ, չկան օրենքներ: Նույն Ֆրանսիան ունի ընդամենը 5 պետական թատրոն, բայց Փարիզում կա 500 թատրոն: Թատրոնները ծնվում ու մահանում են, եւ դա բնական է: Անգլիայում ընդամենը մի քանի պետական թատրոն կա:

– Իսկ Ձեզ չի՞ մտահոգում, որ այս իշխանությունները միլիարդավոր պարգեւավճարներ են ստանում, բայց թատրոն են փակում:

– Ո՞վ ասաց՝ գումար չկա արվեստի համար: Նոր համակարգ է թատրոնների համար գործում: Այդ համակարգով է գործում Տիկնիկային թատրոնը, ինչպես նաեւ Օպերայի եւ բալետի թատրոնը:

– Ի՞նչ համակարգ:

– Այն գումարը, որը թատրոնն աշխատում է արտաբյուջե` մի ամբողջ տարվա ընթացքում, հաջորդ տարի պետությունն այդ գումարը կրկնապատկում է:

– Ինչո՞ւ հենց Ձեր ղեկավարած թատրոնն ու Օպերան:

– Որովհետեւ կա «պիլոտային» հասկացողություն, բոլորի համար չէ այն, որ պետք է գործի, պետք է անցնել պիլոտային վիճակի: Միանգամից նոր համակարգը չի կարող տարածվել բոլորի վրա:

– Իսկ գուցե Ձեր քաղաքական հայացքնե՞րն են նպաստել այդ որոշմանը:

– Բացարձակապես:

– Ի՞նչ կարծիքի եք Բագրատ սրբազանի կազմակերպած «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման մասին:

– Ես կարծում եմ, որ դա վատ բեմադրություն է: Յուրաքանչյուր հանրահավաք բեմադրություն է, դա վատ տեսանկյունից չեմ ասում: Պետք է նոր բան լինի, նոր դերակատարներ են պետք: Այստեղ նոր գաղափարներ չկան, չկան նաեւ տաղանդավոր կատարողներ:

– 2018-ի դագաղների հեղափոխությանը կայի՞ն հետաքրքիր դերակատարներ:

– Կային: Դագաղները շատ վատ էին: