Հունվարին Հայաստանում 20.000 աշխատատեղ է փակվել

Այս տարվա հունվարին Հայաստանում ավելի քան 20 հազար աշխատատեղ է փակվել։

Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն՝ անցած տարվա դեկտեմբերին եղել է 708 հազար 906 աշխատատեղ։ Այս տարվա հունվարին մնացել է 688 հազար 825-ը։

Այսինքն՝ 20 հազար 81-ով պակաս, քան անցած տարվա դեկտեմբերին։

Աշխատատեղերի կրճատումը, անշուշտ, ունի սեզոնային բնույթ, բայց փաստն այն է, որ հազարավոր մարդիկ կորցրել են աշխատանքը և զրկվել եկամուտներ ստանալու հնարավորությունից։։

Աշխատատեղերը կրճատվել են տնտեսության տարբեր ոլորտներում։ Այդ թվում՝ այնպիսի ոլորտներում, որտեղ նախորդ տարի աշխատատեղերի, ինչպես նաև՝ աշխատավարձերի կտրուկ աճեր գրանցվեցին։

Խոսքը, մասնավորապես, ՏՏ մասին է։

Անցած տարի տնտեսության այս հատվածում, պաշտոնական տվյալներով, աշխատատեղերն ավելացան գրեթե 43 տոկոսով կամ 10 հազարով՝ 23 հազարից հասնելով 33 հազարի։

Չնայած ֆինանսական շուկայից թելադրված անհարմարություններին, կտրուկ աճեցին նաև աշխատավարձերը։ Անցած տարվա վերջին ՏՏ ոլորտում միջին աշխատավարձը կազմեց 1,115 մլն դրամ՝ նախորդ տարվա համեմատ ավելանալով 31 տոկոսով։

Անվանական արտահայտությամբ աշխատավարձերն ավելացան գրեթե 262 հազար դրամով։

Ինչպես աշխատավարձերի, այնպես էլ աշխատատեղերի այս աճերը կապված էին հայտնի գործոնների հետ. ռուս-ուկրաինական հակամարտությունից հետո՝ կիրառված պատժամիջոցների պատճառով, ՏՏ ոլորտի մի քանի հազար մասնագետ Ռուսաստանից տեղափոխվեց Հայաստան և սկսեց իր գործունեությունն իրականացնել այստեղից։ Դա էլ մեծապես ազդեց ոլորտում հաշվառված աշխատողների թվաքանակի վրա։

Ռուսաստանից որակավորված մասնագետների տեղափոխումը հանգեցրեց նաև ոլորտում միջին աշխատավարձի ցուցանիշների կտրուկ բարելավմանը։

Սակայն այս տարվա սկզբին նվազել են՝ ինչպես աշխատավարձերը, այնպես էլ՝ աշխատատեղերը։

Եթե անցած տարվա դեկտեմբերին ՏՏ ոլորտում միջին աշխատավարձը կազմել էր 1 մլն 115 հազար դրամ, ապա հունվարին կազմել է 1 մլն 27 հազար դրամ։

Ավելի քան 2,6 հազարով կրճատվել են նաև աշխատատեղերը։ Անցած տարվա դեկտեմբերին 33 հազար 140 էին, հունվարին դարձել են 30 հազար 513։

Աշխատատեղերի ամենամեծ կրճատումը, իհարկե, տեղի է ունեցել առևտրի ոլորտում։

Հունվարին մանրածախ ու մեծածախ առևտրում զբաղվածների քանակը միանգամից նվազել է 11,6 հազարով։ Մեկ ամսում 128 հազարից իջել է 116,6 հազարի։

Սա մեր տնտեսության այն ճյուղն է, որն ապահովում է ամենամեծ զբաղվածությունը։

Առևտրի հատվածում աշխատատեղերի կրճատումն ուղղակի կապ ունի սեզոնայնության հետ։ Տարեվերջի ակտիվ առևտրից հետո սովորաբար տարեսկզբին առևտրի ծավալները նույնքան կտրուկ կրճատվում են՝ հանգեցնելով նաև բազմաթիվ աշխատատեղերի փակման։ 11,6 հազար մարդ, ովքեր անցած տարվա վերջին զբաղված են եղել առևտրի ոլորտում և եկամուտ ստացել, կորցրել են իրենց աշխատանքը։

Նախորդ տարվա վերջի համեմատ՝ աշխատատեղերը կրճատվել են նաև ֆինանսական ու ապահովագրական համակարգում՝ գրեթե 1,1 հազարով։ Փոխադրումներում զբաղվածների թիվը պակասել է շուրջ 1,7 հազարով, կրթության ոլորտում՝ 1,4 հազարով, առողջապահության մեջ՝ 1,2 հազարով։

Այս կամ այն չափով աշխատատեղերը նվազել են նաև այլ ոլորտներում՝ հանքարդյունաբերություն, էներգետիկա, ջրամատակարարում, շինարարություն, անշարժ գույքի շուկա և այլն։ Բայց կան նաև այնպիսի ոլորտներ, որտեղ տարեսկզբին աշխատատեղերն ավելացել են։

Այդպիսի ոլորտներից են գյուղատնտեսությունն ու մշակող արդյունաբերությունը։

Հունվարին գյուղատնտեսության մեջ զբաղվածներն ավելացել են գրեթե հազարով։ Անցած տարվա վերջին Վիճակագրական կոմիտեն այստեղ գրանցել էր շուրջ 8,4 հազար աշխատատեղ, հունվարին այն դարձել է շուրջ 9,4 հազար։

Մշակող արդյունաբերության մեջ ևս աշխատատեղերի ավելացում է տեղի ունեցել։ Հունվարին այստեղ գրանցված աշխատատեղերի քանակը կազմել է 83,6 հազար, ինչն ավելի քան 3 հազարով գերազանցել է նախորդ տարվա վերջի ցուցանիշը։

Կացության և հանրային սննդի հատվածում ևս գրանցվել է աշխատատեղերի ավելացում։ Անցած տարվա դեկտեմբերին այստեղ զբաղված է եղել 32,6 հազար մարդ։ Այս տարվա հունվարին զբաղվածների քանակը հասել է 34,8 հազարի։ Աշխատատեղերը 2,2 հազարով ավելացել են։

Հունվարին, պաշտոնական վիճակագրության համաձայն, աշխատատեղերն ավելացել են նաև մշակույթի, զվարճությունների ու հանգստի հատվածում։ Անցած տարվա վերջին 18,4 հազար էր, այս տարվա հունվարին դարձել է շուրջ 21,9 հազար։ Մեկ ամսում ավելացել է 3,5 հազարով։

Թեև այս ցուցանիշի մեջ ներառված է նաև մշակույթը, այնուհանդերձ աշխատատեղերի ավելացումը մշակույթին և արվեստին չի վերաբերում։ Այստեղ տարեսկզբին աշխատատեղերը նույնիսկ պակասել են։ Դա նշանակում է, որ հունվարին արձանագրված 3,5 հազար ավել աշխատատեղերը վերաբերել են բացառապես զվարճություններին ու հանգստին։

Աշխատաշուկայում նախորդ տարվա վերջի համեմատ տեղի ունեցած այս փոփոխություններն ինչ-որ տեղ գուցե և օրինաչափ են։ Տարեսկիզբը սովորաբար տնտեսապես ավելի պասիվ շրջան է, քան տարեվերջը։ Դրա հետ ուղղակիորեն կապված են նաև աշխատաշուկայի փոփոխությունները։ Բայց խնդիրը ոչ թե սեզոնայնությունն է կամ օրինաչափությունը, այլ այն, որ հազարավոր մարդիկ տարեսկզբին կորցրել են իրենց աշխատանքը, զրկվել եկամուտներից, թեկուզ որ դրանք հաճախ շատ քիչ են լինում։

Վերջին տարիների, նաև այս տարվա սկզբին պահպանվող բարձր գնաճի ու թանկացումների պայմաններում սա մեծացնում է սոցիալական լարվածությունը, որն առանց դրա էլ մեծ է։ Որքան էլ իշխանությունները փորձում են տպավորություն ստեղծել, որ աշխատավարձերը Հայաստանում ավելի արագ են աճում, քան գնաճն է, դա իրականությունից շատ հեռու է։ Շատ դեպքերում աշխատավարձերի իրական աճն անհամեմատ ավելի ցածր է, քան իրական գնաճը, որը մարդիկ զգում են իրենց վրա։

ՀԱԿՈԲ ՔՈՉԱՐՅԱՆ