Ո՞ւմ կընտրի Մոսկվան
Հայ-ադրբեջանական սահմանին ռուս սահմանապահներ և ՀԱՊԿ դիտորդներ տեղակայելու առաջարկների մերժումից հետո Նիկոլ Փաշինյանը հերթական անգամ դիմեց միջազգային հանրությանը և ՀՀ գործընկեր երկրներին:
Նախօրեի Կառավարության նիստում նա ներկայացրեց Հայաստանի կառավարության պատկերացումը՝ տարածաշրջանում իրավիճակի դեէսկալացիայի, երկարատև կայունություն և խաղաղություն հաստատելու քայլերի շուրջ:
Փաշինյանը հիշեցրեց, որ հուլիսի 29-ին կառավարության նիստում ուրվագծել էր ՀՀ կառավարության պատկերացումը, ինչպես նաև ընդգծել էր միջազգային գործընկերների հետ այդ ուղղությամբ աշխատելու Հայաստանի Հանրապետության պատրաստակամությունը:
Այս կոնտեքստում նա կարևորեց հուլիսի 29-ին ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների տարածած հայտարարությունը, որի առանցքային ուղերձը, նրա խոսքով, հայ-ադրբեջանական սահմանի երկայնքով լարվածության նվազմանն ուղղված քայլերի ձեռնարկումն էր, սադրիչ քայլերից և հայտարարություններից զերծ մնալու՝ Ադրբեջանին և Հայաստանին ուղղված կոչը, ինչպես նաև հակամարտության համընդգրկուն և տևական կարգավորման շուրջ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության հովանու ներքո բանակցային գործընթացը վերսկսելը՝ զուգահեռաբար կարևորելով ՀՀ ԱԳՆ հուլիսի 30-ի հայտարարությունը, որով հայկական կողմը ողջունեց համանախագահողների հայտարարությունը:
«Նախկինում ասել եմ, հիմա էլ կարծում եմ, որ հրադադարի խախտումների նախաձեռնող կողմի նույնականացումը և այդ սադրիչ գործողության հասցեական դատապարտումը էական նշանակություն ունի իրադրության հետագա դեէսկալացիայի և կայունացման համար: Այսուհանդերձ, նման գործառույթը դժվար է պատկերացնել առանց միջազգային մոնիտորինգի մեխանիզմի գործարկման: Հուլիսի 29-ի ելույթում այս հարցին նույնպես անդրադարձել եմ՝ ասելով, որ կարծում եմ՝ դա պիտի լինի Հավաքական անվտանգության պայմանագրի դիտորդական առաքելություն, իսկ եթե ՀԱՊԿ-ի համար դա ընդունելի չէ, այլընտրանքը մնում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության դիտորդական առաքելությունը»,- ասաց Փաշինյանը: Նա նաև նշեց, որ վերադառնալով Ադրբեջանի հետ խաղաղ բանակցությունները վերսկսելու ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության կոչին՝ ուզում է ընդգծել, որ «Հայաստանը պատրաստ է բանակցային գործընթացում ներգրավվել թե՛ բարձր, թե՛ բարձրագույն մակարդակում, և մենք սպասում ենք կոնկրետ առաջարկների»:
Ըստ նրա, իհարկե, կան հարցեր, որոնք հնարավոր է լուծել ավելի արագ, հարցեր կան, որոնց լուծումն ավելի երկար ժամանակ է պահանջում, բայց մեր տրամադրվածությունը պիտի լինի հետևյալը՝ գնալ լուծումների: «Նման հարցերից մեկը, որը, կարծում եմ, հնարավոր է բավական արագ լուծել՝ տարածաշրջանային կոմունիկացիաների բացումն է, տարածաշրջանային ապաշրջափակման օրակարգը: Եվ կարծում եմ՝ պետք է օր առաջ վերսկսենք աշխատանքները փոխվարչապետների եռակողմ ձևաչափում և լինենք առավել ակտիվ և նախաձեռնող՝ տարածաշրջանում նոր կոմունիկացիոն և տնտեսական հնարավորությունների իրագործման տեսանկյունից:
Հայ-ադրբեջանական սահմանի դեմարկացիայի և դելիմիտացիայի վերաբերյալ մեր դիրքորոշումն անփոփոխ է, և մենք կարծում ենք, որ այս ուղղությամբ նույնպես աշխատանքները պետք է ակտիվանան»,- ասաց Փաշինյանը:
Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը մեզ հետ զրույցում նշեց, որ թվում է, թե Մոսկվայի համար բարդ իրավիճակ է ուրվագծվում հակամարտության գոտում, քանի որ հետպատերազմյան իրավիճակը չմնաց նոյեմբերի 9-ի հայտարարության շրջանակում, և Ադրբեջանը սկսեց կրկին ուժի լեզվով խոսել, որի պայմաններում հնարավոր չէ բարիդրացիություն, առավել ևս՝ երկխոսություն Հայաստանի հետ ապաշրջափակման և դեմարկացիա-դելիմիտացիայի շուրջ, սակայն այդ ուժի կիրառման հետևանքով ՌԴ ներկայությունն էլ ավելի ընդլայնվեց ռեգիոնում՝ հայկական կողմի դիմումի համաձայն:
«Ես կարծում եմ՝ Ալիևին ձեռնտու է այս դասավորությունը, քան, եթե արևմտյան որևէ երկրի կամ կազմակերպության ներկայացուցիչ ամրապնդվեր տարածաշրջանում: Հարցերը չափազանց շատ են: Այս ամենին զուգահեռ՝ հայկական կողմի նոր առաջարկներում շեշտը դրվում է ԵԱՀԿ ՄԽ գործունեության վրա և, ըստ էության, առաջարկ է արվում բարձրաստիճան բանակցություններ սկսել այդ ձևաչափի շրջանակում։ Այսինքն՝ Երևանը դիմում է բոլոր կողմերին, զարգացնում է իր բազմավեկտորությունը՝ փորձելով նաև նախաձեռնողականություն դրսևորել գործընթացում, ապա անդրադարձ է կատարվում նաև եռակողմ աշխատանքին։ Այսինքն՝ հայկական կողմն ամեն կերպ փորձում է զուգահեռ բանակցային հարթակ պահել եռակողմի հետ, իսկ Ադրբեջանը ցանկանում է մնալ եռակողմ հարթակի շրջանակում: Մոսկվան դեռ զգուշանում է, և առաջարկների չի արձագանքում, որոնք կհստակեցնեն իր դերը»,- ասաց Տարասովը:
Ըստ նրա, եթե Մինսկի խումբը սկսի աշխատել ինչ-ինչ տարբերակով, ապա ճգնաժամային իրավիճակ է լինելու, քանի որ Մոսկվան նշել է, որ առաջնահերթություն է համարում Ղարաբաղում հումանիտար խնդիրների լուծումը, իսկ Ֆրանսիան ու Միացյալ Նահանգները Հայաստանի հետ համարում են, որ հակամարտությունը կարգավորված չէ և պետք է բանակցություններ վարել այդ հարցի շուրջ:
Նրա որակմամբ, անընդհատ ստեղծվում են իրավիճակներ, երբ Մոսկվան պետք է ընտրություն կատարի Երևանի և Բաքվի միջև, ու այստեղ բարդ է ասել հնարավոր ելքը:
«Կան շատ հարցեր ու ինտրիգներ և դեռ պարզորոշ հասկանալի չէ, թե վերջնարդյունքն ինչպիսին է լինելու»,- ասաց նա:
