«Խայտառակություն է մարդուն իր առողջության դիմաց կաշառք առաջարկել». Լամարա Մանուկյանը՝ պատվաստված մարդկանց միջև տոմսերի խաղարկության մասին
Առողջապահության նախարարի պաշտոնակատար Անահիտ Ավանեսյանը երեկ լրագրողների հետ ճեպազրույցի ժամանակ անդրադարձավ կորոնավիրուսով պայմանավորված նախատեսվող սահմանափակումներին՝ նշելով, թե առաջարկ կա, որ եթե հանրային ծառայությունների և պետական կառավարման ոլորտի աշխատակիցները չեն ներկայացնում պատվաստման սերտիֆիկատ, ապա ժամանակ առ ժամանակ պետք է ներկայացնեն թեստավորման բացասական պատասխան:
Բժիշկ-թերապևտ, «Ներքին հիվանդությունների բժշկության հայկական ասոցիացիա»-ի նախագահ Լամարա Մանուկյանը 168.am-ի հետ զրույցում անիմաստ որակեց այս սահմանափակումները:
«Ես կարծում եմ, որ նման սահմանափակումները բացարձակ իմաստ չունեն, որովհետև նույն ձևով արեց Ռուսաստանը, պետք էր ցանկացած հասարակական վայր մտնելիս QR կոդ ցույց տալ, նոր մտնել, հետո շատ կարճ ժամանակում դա հանեց: Բնականաբար, պատվաստումը (ասել եմ և էլի եմ ասում` միջազգային տվյալ է) ուղղակի նվազեցնում է ծանր ընթացքը և հոսպիտալիզացիան, չի կանխարգելում վարակումը, հատկապես պատվաստվելուց հետո առաջին 42 օրը, երբ մենք դեռ չունենք պաշտպանիչ և չեզոքացնող հակամարմիններ, չի պաշտպանում վարակելիությունից: Այսինքն` կարող ենք վարակվել, բայց այդ սահմանափակումը բացարձակապես անիմաստ է, առավել ևս՝ եթե դրա դիմաց առաջարկվում է ուղղակի թեստավորվել»,- ասաց բժիշկը:
Լամարա Մանուկյանի պնդմամբ՝ թեստավորումը միայն հաստատում է վարակված լինելու փաստը, սակայն թեստի բացասական պատասխանը չի բացառում, որ մարդը կարող է վարակված լինել:
«Մենք շատ լավ գիտենք, որ 30-40 % կորոնավիրուսով վարակված հիվանդների մոտ թեստը կարող է լինել բացասական, բայց մարդն ունենա տիպիկ կորոնավիրուսային ախտանիշներ՝ թոքերի ախտահարում, ջերմություն, համակարգչային շերտագրումով հաստատված կովիդ թոքաբորբ: Եթե անգամ մարդը թեստավորվեց և այդ պահին թեստի միջոցով վերին շնչուղիներում կամ կոկորդի լորձաթաղանթում չհայտնաբերվեց կորոնավիրուսի գենոմը, դա չի նշանակում, որ ինքը չի կարող վարակված լինել և անախտանիշ տանել։ Կարող է՝ վերին շնչուղիներում չէ այդ վիրուսը և շատ վաղուց իջել է ավելի ներքև: Թեստավորումն առաջին հերթին չի կարող փոխարինել վակցինացիային վերահսկման առումով, եթե մարդը վակցինացված է, այդ դեպքում գոնե գիտենք, որ եթե ինքը վարակվի էլ՝ ավելի թեթև կտանի, կամ՝ մի փոքր ավելի նվազ տոկոսով կվարակի շրջապատին։ Տվյալներ կան, որ 50 %-ով ավելի քիչ է վարակում, քանի որ, երբ վիրուսը մտնում է մարդու օրգանիզմ, ավելի թուլացած տեսքով է մտնում, որոշակի պաշտպանված օրգանիզմ է մտնում, երբ հակամարմինները լիարժեք չեն արտադրվել, իսկ 42 օր հետո լրիվ պաշտպանված է մարդը:
Պատվաստումից 14 օր հետո սկսում են արտադրվել հակամարմինները, և գործընթացն ավարտվում է 42 օր հետո: Եթե անգամ այդ ընթացքում ինքը վարակվի, որոշակի հակամարմիններ կլինեն, և վիրուսն ավելի թուլացած կլինի, և եթե անգամ վարակված մարդը մեկ ուրիշին վարակի, վարակելու է արդեն թուլացած վիրուսով: Ավելի լավ տարբերակ է պարտադրել վակցինացիան, քան վերահսկել ՊՇՌ թեստով, որը բացարձակ չի կարող հաստատել կովիդի չլինելը: Սակայն, միևնույն է՝ սահմանափակումներն անիմաստ են:
Ես հիմա մեծ քանակությամբ հակամարմինների թեստեր եմ անում այն մարդկանց համար, որոնք հիվանդացել են կորոնավիրուսով, համարյա բոլորը պաշտպանված են, հակամարմինների բարձր շեմ ունեն, միայն մի քանի հոգի կան, որոնք համարյա հակամարմին չունեն: Բնականաբար, բարձր հակամարմիններ ունեցող մարդկանց մոտ առաջանում է ըմբոստություն, թե ինչո՞ւ պետք է մենք վակցինացվենք: Մենք մոռանում ենք այն փաստը, որ մեր իմուն համակարգը ցանկացած վիրուսի հանդեպ ունի շատ լավ հիշողություն, և կրկին նրան հանդիպելիս՝ արդեն ուղարկում է պաշտպանիչ հակամարմիններ: Ապացուցված է, որ հիվանդությունը տանելուց հետո ավելի կայուն իմունիտետ է ձևավորվում, քան վակցինացիայից հետո, քանի որ համարվում է բնական իմունիտետ»,- ասաց Մանուկյանը:
Ավելի վաղ Անահիտ Ավանեսյանն ասել էր, որ մարդկանց պատվաստվել շահագրգռելու համար որոշել են պատվաստված մարդկանց շրջանում թատրոնի, օպերայի, մշակութային միջոցառումների մասնակցության տոմսեր խաղարկել:
Բժշկի կարծիքով՝ չի կարելի մարդկանց, ինչ-որ բան խաղարկելով՝ ոգևորել:
«Դա խայտառակություն էր: Չի՛ կարելի նման ձևով մարդուն ոգևորել, դա ինձ համար անհեթեթություն է, աննորմալ բան է, ավելի ճիշտ է՝ անընդհատ գրագետ ինֆորմացիա տանք վակցինացիայի մասին և համոզենք մարդուն պահպանել իր առողջությունը, քան թե նման բաներ անենք։ Ես կատեգորիկ դեմ եմ: Ի՞նչ է նշանակում՝ տոմս խաղարկել, նշանակում է՝ մեկին կարող է հասնե՞լ, մեկին՝ ո՞չ, եթե տալիս ենք, բոլորին պետք է տանք: Ենթադրենք՝ մեկին տոմս չհասավ, ի՞նչ, պետք է մտածի՝ վայ, ինչո՞ւ պատվաստվեցի, փաստորեն դրա համար էի պատվաստվում, այն էլ չշահեցի՞, սա՝ առաջին:
Երկրորդ՝ ընդհանրապես այդ միտքը, որ մարդուն կարելի է իր առողջության դիմաց կաշառք առաջարկել, իսկ ես դա համարում եմ կաշառք, կապ չունի՝ տո՞մս ես տալիս, թե՞ մեկ այլ բան, սա ուղղակի խայտառակություն է: Եթե այս կերպ մարդկանց հոգևոր կրթությամբ են ցանկանում զբաղվել, դա ևս այսպես չի արվում, ի հաշիվ առողջության չի արվում, մարդկանց այլ ձևերով են մտերմացնում արվեստին, ի հաշիվ առողջության չպետք է լինի՝ «այ, որ դու պատվաստվես, ես քեզ տոմս կտամ», դրանք համեմատելու բաներ չեն ոչ մի տեսանկյունից՝ ո՛չ բարոյական, ո՛չ մարդկային, ո՛չ բժշկական, ընդհանրապես առողջությունը չպետք է ծախվի, ես համարում եմ, որ սա կաշառք է՝ առողջ լինելու դիմաց, այդպես չի ստացվո՞ւմ»:
Լամարա Մանուկյանի պնդմամբ՝ եթե գումար է ծախսվում մարդկանց շահագրգռելու համար, ապա դա կարելի է այլ կերպ անել: Բժիշկն ունի իր առաջարկը:
«Եթե ուզում ենք խրախուսել, ապա պետք է խրախուսել բոլորին, ես այսպես կանեի՝ բոլոր վակցինացվածներին կխոստանայի անվճար հետազոտություններ՝ գնահատելու համար հետկովիդային համախտանիշը, կամ վակցինացիայից առաջ։ Այսինքն՝ մի քանի անալիզներ կանեի, թող լինի այդ տոմսի արժեքին՝ 4000-5000 դրամ, ես կհետազոտեի այդ մարդկանց՝ առողջական վիճակը գնահատելու համար, կամ՝ տեսնելու, թե ի՞նչ վիճակում է մինչև պատվաստվելը՝ անկախ նրանից՝ կովիդ տարե՞լ է, թե՞ ոչ: Սա կլիներ պիտանի բան, որովհետև անմիջապես վակցինացիայից հետո երկու մահ եղել է Սանկտ Պետերբուրգում, մեկը՝ Շվեյցարիայում, կան գրանցված մահեր անմիջապես վակցինացիայից հետո, դրա համար սա նորից վախ է առաջացնում ժողովրդի մոտ։ Հավանաբար դա կապված չէ վակցինացիայի հետ, բայց բժշկությունից հեռու մարդու մոտ առաջացնում է վախ: Ես այդ գումարի չափով մինիմալ, ամենակարևոր հետազոտությունները կանեի, որ ավելի վստահ այդ մարդուն ուղղորդեի վակցինացիայի: Արդեն շատ երկրներում դա արվում է»,- ասաց Մանուկյանը:
Նա նշեց, որ մինչև այժմ էլ սա մտածել է, սակայն չի արտահայտվել, քանի որ հասկացել է՝ սա լրացուցիչ ծախս է, որի հնարավորությունն այս պահին մեր պետությունը չունի:
«Բայց եթե կա ուրիշ խրախուսական տարբերակ, որտեղ էլի գումար է ծախսվում, ավելի լավ չէ՞ գումարն ուղղենք հետազոտություններին: Ավելի լավ չէ՞, որ եթե, օրինակ, 3000 դրամ է տոմսը, մարդն այդ 3000 դրամի արյան ընդհանուր քննություն հանձնի պատվաստումից առաջ և տեսնի, որ միգուցե այդ պահին ունի շեղում, որից ինքն էլ տեղյակ չէ, կամ ինչ-որ հիվանդության սրացում, որի ժամանակ պատվաստումը խստիվ հակացուցված է»,- ասաց Մանուկյանը՝ վստահեցնելով, որ այդ պարագայում, բացի ոգևորվելը, մարդիկ իրենց ավելի ապահով կզգային:
