Փաշինյանի իշխանության «աշունը» վրա հասավ

Ընդհանրապես «քաղաքական սեզոնային» կտրուկ շրջադարձերի մասին ավելի հաճախ բարձրաձայնվում է, քան դրանք իրականանում են․ ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ քաղաքական կտրուկ իրադարձությունների հիմնական գործընթացները, որպես կանոն, տեղի են ունենում գարնանը և աշնանը (քաղաքական սրացումներ)։ Այս երկու սեզոնները կարելի է համարել «հեղափոխական», իսկ հայաստանյան այս տարվա «հեղափոխական աշունը» բոլոր շանսերն ունի կոնկրետ շրջադարձային լինելու։ Շրջադարձային՝ ոչ միայն հանրության, այլ այս անգամ արդեն՝ իշխանության, ավելի կոնկրետ՝ Նիկոլ Փաշինյանի համար։

Ներհայաստանյան իրադարձությունները թույլ են տալիս եզրահանգելու, որ առաջիկայում բավականին կտրուկ շրջադարձերը սարերի հետևում չեն, և իրականում հնարավոր է՝ լինեն, քանի որ այն հավիտենական տեղապտույտը, որը տեղի է ունենում այսօր Հայաստանում, հանգեցնում է կտրուկ գործողությունների։

Համաձայնեք՝ ներկայում իշխանության մոտ մի տեսակ վակուում է, որից դուրս գալու ճանապարհը, գոնե այս պահին, տեսանելի չէ, և դա Նիկոլ Փաշինյանի նման խորամանկ անձնավորության համար տեսանելի է միանգամից, ուստի նա փայլուն գիտակցում է, որ արտակարգ դրությունը, որն արդեն շարունակվում է շուրջ հինգ ամիս և, ըստ ամենայնի, սեպտեմբերի 11-ին ավարտվելու է, դրա հետ միասին նվազելու է նաև ոստիկանության արհեստական ներկայացվածությունը տարբեր միջոցառումներին։ Սա ինքնին, Նիկոլի նման կասկածամիտ գործչին լուրջ խորհելու և հերթական սցենարներն ու տեսարանները մատուցելու առիթ է հանդիսանալու։

Ընդհանրապես քաղաքագիտական տեսության մեջ ընդունված մի բանաձև կա, որի մասին քչերը գիտեն, ասում են՝ եթե հանրության մեջ ավելանում են «համազգեստավոր» անձինք (ոստիկաններ, զինվորականներ, հատուկ ծառայության ներկայացուցիչներ), նշանակում է՝ տվյալ իշխանության մոտ խնդիրներ կան, և, որ իշխանությունն ինչ-ինչ վախեր ունի, նաև անվստահություն։

Դիտարկենք, թե հատկապես որ գործընթացներից է զգուշանում (ինչ-որ տեղ՝ նաև վախենում) Փաշինյանը։

Որպես ստարտային տարբերակ՝ առանձնացնենք Արցախի հիմնահարցը, որի մասին, ինչքան էլ հրապարակավ ամենատարբեր ու բարձր ամբիոններից ամպագոռգոռ հայտարարություններ հնչեցնի Նիկոլը, պարզ է մի հստակ ճշմարտություն՝ նա չունի Արցախի հարցի լուծման բանաձևն ու բանալին, ավելին, նա երկուսուկես տարվա ընթացքում քամուն տվեց արցախյան բանակցային գործընթացի բոլոր պաշարները  և հայտնվեց փակուղու առաջ։ Փաշինյանն ուղղակի մսխեց այն բանակցային կապիտալը, որն առկա էր սեղանին մինչև իր իշխանության գալը։ Որքան էլ իշխանական տարբեր ներկայացուցիչներն ու հենց անձամբ Փաշինյանը փորձեն շահարկել, որ «Սերժը պատրաստվում էր զիջել հինգ (հաճախ նաև յոթ) շրջանները», կամ, «եթե հրապարակեմ, թե ինչ փաթեթ էր քննարկվում 2018-ին» ձևակերպումներն ընդամենը մանիպուլյացիոն հնարքներ են, որոնք ոչ մի բովանդակային հիմք չունեն։ Փաշինյանը հասկացել է, որ Ղարաբաղի հարցում և ներքաղաքական և միջազգային հարթակներում մնացել է միայնակ, չունի ոչ հենարան․ և, ցավոք, դա փաստ է, քանի որ մարդ, որ չունի լուծման տարբերակ, չունի նաև հնարավորություն որևէ մեկից խորհուրդ հարցնելու, նա այրել է բոլոր կամուրջները։ Նիկոլը հասկանում է, որ դեռևս երկու տարի առաջ Արցախի հարցում թույլ է տվել լուրջ սխալներ, որոնք ներկա դրությամբ և տեսականորեն, առավել ևս՝ գործնականում, հետ բերելն անհնար է։

Հաջորդ ուղղությունը, որը կարող է հանդիսանալ փաշինյանական «ցավոտ» աշուն, արտաքին քաղաքական ոլորտն է, որն արդեն Հայաստանում երկու տարի է, ինչ ընդհանրապես գոյություն չունի, քանզի Փաշինյանը հնարավոր բոլոր տարբերակներով ավերում է գոյություն ունեցող բազմամյա կապերը։ Իշխանության գալուց հետո նա մի քանի անգամ հեգնական ու ջղաձիգ նշել է «ծուռ վզով արտաքին քաղաքականություն» վարելու մասին՝ շեշտելով, որ «Հայաստանը բոլորի հետ պետք է համագործակցի՝ ինչպես հավասարը հավասարի հետ», սակայն երկուսուկես տարի անց տեսնում ենք, որ ՀՀ-ն ոչ միայն չի համագործակցում, այլև ամենուր բացահայտ ռեգրես է գրանցում։ Ասվածի դասական ապացույց կարող է հանդիսանալ ՀՀ արտաքին քաղաքական բոլոր վեկտորների ամբողջական ու հիմնովին ձախողումը՝ լինի դա հայ-ռուսական հարաբերություններում, հայ-ամերիկյան, հայ-իրանական, թե հայ-չինական կամ Եվրոպայի հետ համագործակցության հարցերում։ Ամենուր ձևական ողջույններից ու մեծապետական հայտարարություններից այն կողմ ոչ մի էական տենդենց չկա։

Պետք է արձանագրենք, որ ներիշխանական «արշալույսները» նույնպես խաղաղ չեն, ինչը լրջորեն կարող է ազդակ հանդիսանալ Փաշինյանի իշխանության ամբողջական և վերջնական մասնատման, ապա նաև՝ մարման։ Ներկայումս Փաշինյանն անձամբ, ըստ տարբեր փորձագիտական հարցումների, ունի 35-40  տոկոսանոց վարկանիշ, իսկ ողջ իշխանությանը վստահում է հասարակության մոտավորապես 25 տոկոսը։ Միանշանակ, այս թվերի մասին Նիկոլը տեղյակ է, և բնական է, որ դա չի կարող չանհանգստացնել Փաշինյանի նման ամբիցիոզ ու իշխանատենչ անհատին, որը հնարավոր ու անհնար բոլոր քայլերն անում է՝ սեփական իշխանության կյանքը մի քանի ամսով ևս երկարացնելու համար։

Իշխանության նկատմամբ գոյություն ունեցող նման ցածր վստահությունը ևս տրամաբանական է, քանի որ, բոլոր ոլորտային ձախողումներից բացի, ըստ էության շոշափելի ոչինչ գոյություն չունի․ իշխանության տնտեսական պատասխանատուներն ամբողջությամբ ավերել են համակարգը, բյուջետային հավաքագրումները, ըստ օդում կախված լուրերի՝ նկատելի քիչ են, կորոնավիրուսով պայմանավորված՝ մի շարք բիզնեսներ կամ փակվել են, կամ ուղղակի 5-6 ամիս չեն աշխատում, չնայած աղքատության դեմ «պայքարի» ֆետիշացվող քաղաքականութանը, հանրության շրջանում նկատելիորեն աճել են սոցիալական խնդիրներ ունեցող անձինք։  Սակայն այս իրավիճակում ևս Նիկոլ Փաշինյանը գտել է իր իշխանության հիմնական՝ «հաց և տեսարաններ» բանաձևի լուծումը․ ՀՀ-ում ամենուր տոտալ ասֆալտապատում է ընթանում, մարդիկ տեսնում են, որ ամենուր ասֆալտապատ ճանապարհ է՝ չիմանալով, որ դա ընդամենը թերթի մի կողմն է, մյուս կողում՝ ամբողջությամբ դատարկություն է։

Արմեն Հովասափյան