«Թուրքիան հիմա շատ ավելի հանգիստ է վերաբերվում Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող որոշումներին». Դավիթ Հովհաննիսյան
2020թ. արցախյան 44-օրյա պատերազմի ընթացքում և դրանից հետո ստեղծված իրողությունները հայ հանրության շրջանում Հայոց ցեղասպանության թեմայի շուրջ նոր քննարկումների հիմք են դարձել: Դրանք հետևանք են զուգահեռաբար ընթացող մի շարք գործընթացների, որոնք են Ադրբեջանի հայատյաց քաղաքականությունը, հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, ինչպես նաև դրանց համընթաց շարունակվող Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչումը:
Վերոնշյալի համատեքստում Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման կարևորության, հայկական հանրության շրջանում թուրք-ադրբեջանական քաղաքականությունից բխող մտահոգությունների վերաբերյալ Ermenihaber.am-ը զրուցել է Հայ-թուրքական հաշտեցման հանձնաժողովի (Turkish-Armenian reconciliation commission- TARC) անդամ, արևելագետ պրոֆեսոր Դավիթ Հովհաննիսյանի հետ:
Պրոֆեսորի կարծիքով՝ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման գործընթացն այլևս քաղաքական իմաստով գործոն չէ: Նա նշել է, որ ճանաչման գործընթացի համար որևէ հեռանկար չի տեսնում հատկապես 100-ամյա տարելիցից հետո, քանի որ այն դադարել է քաղաքական գործոն լինելուց: Հովհաննիսյանն ընդգծել է, որ շարունակվող ճանաչման գործընթացը պետք է դիտարկել միայն բարոյական հարթության մեջ:
Հովհաննիսյանը, որպես ասվածի օրինակ նշելով, թե Բրիտանիայում Հայոց ցեղասպանության ճանաչմամբ բրիտանա-թուրքական կամ բրիտանա-ադրբեջանական հարաբերությունները չեն վատանա, հավելել է. «Հիմա Թուրքիան շատ ավելի հանգիստ է վերաբերվում ու արձագանքում Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող որոշումներին, քան նախկինում, քանի որ քաղաքական հետևանք չկա»:
Նա, գնահատելով նաև հայ-թուրքական գործընթացի հնարավոր ազդեցությունը Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի վրա, նշել է, որ հայկական կողմն այս առումով որևէ նախապայման չի դնում, հետևաբար որևէ ազդեցություն չի կարող լինել: Նրա դիտարկմամբ՝ հայկական կողմը կարող է շատ ռոմանտիկ և մարդասիրական պատկերացումներ ունենալ, որ Թուրքիայի հասարակությունը մի օր կգիտակցի և ինքնուրույն կհասնի ցեղասպանության ճանաչմանը:
Իսկ ինչ վերաբերում է հայ-թուրքական գործընթացում թեմայի հնարավոր արծարծմանը, Հովհաննիսյանը համոզված է՝ եթե բանակցությունները Թուրքիայի կողմից իմիտացիոն չեն, ապա վերջինի համար առանձնապես իմաստ չունի պատմական թեմաներն օրակարգ բերել: Նման իմաստ կարող է լինել, եթե Թուրքիան ցանկանում է ճնշումներ բանեցնել:
Անդրադառնալով արցախյան 44-օրյա պատերազմի հետևանքով Արցախում թուրք-ադրբեջանական տանդեմի կողմից ցեղասպան քաղաքականության շարունակման վերաբերյալ հայկական հանրային դաշտում առկա մտահոգություններին՝ Հովհաննիսյանը դրանք լիովին արդարցված է համարել:
Պրոֆեսորի դիտարկմամբ՝ Ադրբեջանի համար հայերով բնակեցված Արցախը գլխացավանք է: Հետևաբար, ցեղասպանության, էթնիկ զտումների վերաբերյալ մտահոգություններն արդարացված են, և դա մի վտանգ է, որ կախված է հայերի գլխին:
