Արմեն Գրիգորյանի նշանակման հարցը քննարկվե՞լ է Պուտինի հետ. ո՞րն է լինելու ԱԳ նոր նախարարի դերը
Շուրջ մեկուկես ամիս թափուր մնացած ԱԳ նախարարի պաշտոնում առաջիկայում կնշանակվի Անվտանգության խորհրդի նախկին քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը: Այսօր հայտնի դարձավ, որ Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ՝ Արմեն Գրիգորյանն ազատվել է Անվտանգության խորհրդի քարտուղարի պաշտոնից և մեկ այլ որոշմամբ նշանակվել է Արտաքին գործերի նախարարի առաջին տեղակալ։ Մինչ ՍԴ որոշումը և ՀՀ Կառավարության ձևավորումը Արմեն Գրիգորյանը կպաշտոնավարի՝ որպես ՀՀ ԱԳ փոխնախարար, որից հետո կնշանակվի նախարար:
Մամուլում մի շարք թեկնածուների անուններ էին շրջանառվում ՀՀ ԱԳ նախարարի պաշտոնի համար, որոնցից մեկը բացահայտված գործակալ էր՝ հակառուսական անցյալով, մյուսը ցանկություն չուներ նման քաղաքական պատասխանատվության ներքո աշխատել, և այլն: Եվ, փաստորեն, Փաշինյանի փնտրտուքը կանգ առավ Արմեն Գրիգորյանի վրա:
Գրիգորյանը, մեղմ ասած, ՀՀ ԱԳ նախարարի ամենալավ թեկնածուն չէ, եթե չասենք՝ ամենաանհաջողն է՝ հաշվի առնելով իր ակնհայտ արևմտամետ և հակառուսական հայացքները, ինչպես նաև անարդյունավետ ԱԽ քարտուղարությունը:
Ինչպես հայտնի է, մինչ պաշտոնին նշանակվելը նախահեղափոխական Հայաստանում Արմեն Գրիգորյանն աշխատել է «Քաունթերփարթ Ինթերնեյշնլ Ինկ.»-ի հայաստանյան ներկայացուցչությունում՝ քաղաքացիական հասարակության գծով պատասխանատուի, ապա՝ «Թրանսփարենսի Ինթերնեյշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն» հասարակական կազմակերպությունում՝ ընտրական ծրագրերի համակարգողի պաշտոններում։
2013 թվականին եղել է ՀՀ նախագահի թեկնածու Անդրիաս Ղուկասյանի նախընտրական շտաբի պետ։
2018 թվականի ապրիլ-մայիս ամիսներին մասնակցել է հեղափոխական իրադարձություններին, եղել է «Մերժիր Սերժին» նախաձեռնության անդամ: Արմեն Գրիգորյանը կրկին մինչհեղափոխական Հայաստանում առավելապես իրեն դրսևորել է՝ որպես ակտիվիստ, քաղաքագետ և համացանցային հարթակում նախկինում բազմիցս քննադատական գրառումներով է հանդես եկել Ռուսաստանի և ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հասցեին:
Խնդիրն այստեղ, իհարկե, ոչ թե քննադատությունն է, այլ այն, որ երկար տարիներ ակտիվիստին բնորոշ բառապաշարով գրառումներ անող, ակնհայտ արտաքին քաղաքական նախապատվություններ ունեցող անձը նշանակվում է ԱԳ նախարար, բարձրաստիճան դիվանագետ, որոնք սովորաբար փայլում են իրենց զսպվածությամբ և դիվանագիտական էթիկետով:
Արմեն Գրիգորյանն անխուսափելիորեն ստիպված է աշխատել ՌԴ ԱԳ նախարարության և ռուս այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ և, բնականաբար, որի և անցյալի դիրքորոշումները, գրառումները, ինչպես նաև ԱԽ քարտուղարի պաշտոնում բոլոր աղմկահարույց հարցազրույցներն ու քայլերը հայտնի են ռուսական կողմին, և դա լուրջ խնդիրներ կարող է առաջացնել: Սակայն այս հարցը կարծես այնքան էլ չի մտահոգում ՀՀ իշխանություններին:
Արմեն Գրիգորյանի դեպքում, թերևս, կարևոր է նրա վերաբերմունքը Ռուսաստանի և Թուրքիայի նկատմամբ: Մի կողմից՝ հարկ է ընդունել, որ Արմեն Գրիգորյան պաշտոնյան ուղիղ սուր հակառուսական դրսևորումներ ըստ էության չի ունեցել և ամեն կերպ փորձել է լղոզել իր անցյալի դիրքորոշումները՝ նշելով, թե հայ-ռուսական հարաբերություններում խնդիր չի տեսնում: Սա երևի թե այն պատճառով, որ շարունակել է պաշտոնավարել, ինչը ենթադրում է աշխատանք ռուսական կողմի հետ:
Բայց Արմեն Գրիգորյանն իր հրապարակային քայլերով և հարցազրույցներով բավական համարձակ է դիրքավորված Ռուսաստանի և ՀԱՊԿ-ի հանդեպ, նշելով, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության կողմ է նաև Ռուսաստանը, որով նախատեսվում էր գերիների վերադարձ, և այդ գործընթացը լիարժեք տեղի չի ունեցել, ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասի՝ հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակի վերաբերյալ ՀԱՊԿ գնահատականի հարցով Գրիգորյանը հեռախոսազրույց նախաձեռնեց և մտահոգություն հայտնեց ՀԱՊԿ դիրքորոշման վերաբերյալ այն դեպքում, երբ անձամբ ինքն ավելի վաղ հարցին, թե ինչպե՞ս է հակառակորդին հաջողվել առանց դիմադրության 3,5 կմ առաջ գալ Սև լճի հատվածում, ծիծաղելի պատասխան էր տվել՝ ասելով, որ նոյեմբերի 9-ից հետո մեծ փոփոխություններ են տեղի ունեցել, և նաև ձմռան պատճառով չեն հասցրել ամբողջ սահմանը կահավորել։
Հարկ է հիշեցնել նաև մեծ աղմուկ բարձրացրած հարցազրույցը, որում Արմեն Գրիգորյանն ասել էր, թե պետք է շտկումներ մտցնել Թուրքիայի նկատմամբ Երևանի մոտեցումներում։
Սա ևս մեծ խնդիր չէր դիտարկվի, եթե չլիներ Արմեն Գրիգորյանի մղումը՝ ամեն կերպ խուսափել Թուրքիային անվանել թշնամի, և հանրությանը հատկապես մտահոգել էր այդ հանգամանքը: Եվ մի շարք փորձագիտական գնահատականների համաձայն՝ ԱԳ նախարարի պաշտոնում Արմեն Գրիգորյանի դերն է լինելու՝ թուլացնել հայ-ռուսական հարաբերությունները և փորձել «բացել» ու հարաբերություններ կառուցել Թուրքիայի հետ, որն այս տարածաշրջանում Արևմուտքի, այսպես կոչված, ներկայացուցիչը կարելի է համարել:
168.am-ի հետ զրույցում ռուսական «Ռեգնում» լրատվական գործակալության գլխավոր խմբագիր, ՌԴ առաջին կարգի պետական խորհրդական Մոդեստ Կոլերովն ասաց, որ նախ՝ Փաշինյանի մոսկովյան այցի ժամանակ չի քննարկվել Արմեն Գրիգորյանի նշանակումը ՀՀ ԱԳ նախարարի պաշտոնում:
«Ընդհանրապես չեմ հավատում նրան, որ Փաշինյանը Մոսկվայում քննարկում է ինչ-ինչ նշանակումներ: Մեր հարաբերությունների մակարդակն այդքան վստահելի չէ, որպեսզի նման հարցեր քննարկվեն: Գուցե Փաշինյանի թիմից ինչ–որ մեկին պետք է, ձեռնտու է կիսել սեփական պատասխանատվությունը Մոսկվայի հետ այդպիսի նշանակման համար, բայց վստահեցնում եմ, որ Մոսկվայում Արմեն Գրիգորյանին գիտեն ոչ նրանով, որ նա նախկին սորոսական է, ինչպես շատերը իշխող թիմում, այլ՝ որպես ԱԽ քարտուղար: Ես ծանոթ եմ նրա հետ անձամբ, նա եկել է Մոսկվա, հանդիպել է փորձագետների հետ, երբ նոր էր նշանակվել, հետո ես նրան տեսել եմ Ղարաբաղում։
Ես ունեմ սեփական տպավորությունը նրա մասին, բայց պետության համար կարևոր է, որ նա ծանոթ է ՌԴ Անվտանգության խորհրդի քարտուղարի հետ, և այստեղ ինձ թվում է, որ կա ակնհայտ երևանյան սխալ: Դա կարող է Երևանից թվալ, թե մեզ մոտ բոլորը միանման են, բոլորը Պուտինի ներքո են քայլում, բոլորը լսում են, և բոլոր գերատեսչությունները մեկ դեմք ունեն: Դա այդպես չէ:
ԱԽ-ն դա առանձին, ուժեղ կազմակերպություն է, այդ թվում՝ ուժեղ փորձագիտական մակարդակով: Ավանդաբար ԱԽ-ն ձևավորվում է հատուկ ծառայությունների աշխատակիցներով, որոնք թեմային տիրապետում են, բայց ոչ ԱԳՆ-ից, դիվանագետներ այնտեղ մշտապես քիչ են լինում: Սա կարևոր է, դիվանագետներ այնտեղ քիչ են: Իսկ ՀՀ ԱԳ նախարարը պետք է աշխատի ՌԴ ԱԳՆ-ի հետ, իհարկե, նրանք իր հետ կաշխատեն, բայց նա այդ աշխատանքը չգիտի: Այսքան բան»,- ասաց Կոլերովը:
Նրա կարծիքով՝ Գրիգորյանը նշանակվեց, քանի որ Փաշինյանի «պահուստային խաղացողների պաշարն» ավարտվել է:
«Փաշինյանն այլևս չունի բարձրաստիճան կադրային ռեզերվ»,- ասաց նա:
Ինչ վերաբերում է Գրիգորյանի օրոք հայ-թուրքական հարաբերություններին և ընդհանրապես հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարներին՝ Կոլերովն ասաց, որ այն, որ Թուրքիայի հետ հարաբերությունները պետք է փոխել, պետք է ընդունել և ընդունել նաև այն, որ Հայաստանը պարտվել է նաև Թուրքիային:
«Իսկ Ռուսաստանին փոխել Թուրքիայով՝ Դուք պատկերացնո՞ւմ եք դրա արդյունքը: Եթե նույնիսկ մեկ վիլայեթ զբոսաշրջային այցով գա Հայաստան՝ դա խաղաղ իրանցիները չեն լինի, որոնք ներկայումս իրենց հերթերով շատերին վախեցրել են: Կգան թուրքական տուրիստներ ոչ փոքր քանակով: Եթե հարթել հարաբերությունները Թուրքիայի հետ, ապա պետք է անկեղծ ասել, որ թուրքական տնտեսության հզորությունը՝ արտադրականը, ոչ միայն տեքստիլ, բենզին և այլն, օրինակ՝ վարունգը, այդ հզորությունն այնքան է, որ ողջ փոքր միջին բիզնեսը կվերանա»,- ասաց Կոլերովը:
Նրա խոսքով, միգուցե դրանում ինչ-որ դիտավորություն կա:
«Բայց ես հույս ունեմ, որ միամիտ մտքեր են, հույս ունեմ, որովհետև եթե լինի Թուրքիայի հետ բաց սահման, ապա ՀՀ տնտեսությունը կմահանա: Սա՝ որպես առաջին արդյունք: Որպես երկրորդ արդյունք՝ երբ բացվի սահմանը, հիանալի, գեղեցիկ թուրք ուսանողների և տուրիստների ներքո կգան այնքան հատուկ ծառայությունների աշխատակիցներ, որ մի ողջ ԱԱԾ-ն չի բավականացնի նրանց բռնելու համար»,- ասաց Կոլերովը՝ խորհուրդ տալով ուսումնասիրել աշխատություններ Ադրբեջանում, Վրաստանում Թուրքիայի տնտեսական էքսպանսիայի մասին:
«Իսկ Հայաստանի դեպքում դա նույնիսկ չեմ կարող պատկերացնել, թե ինչպիսի հզորությամբ կարող է տեղի ունենալ»,- ասաց Կոլերովը:
