«Լուրջ ավտորիտարիզմի վտանգ չկա. ունենք թույլ իշխանություն և թույլ ոստիկանություն». քաղաքագետ
ՀՀ ներքաղաքական կյանքում նշանակալի իրադարձություններ տեղի չեն ունենում, դեռ շարունակվում է պայքարը նախկին իշխանությունների դեմ: Այլ կերպ՝ ներկա ներքաղաքական իրավիճակը հիշեցնում է փոթորիկ մեկ բաժակ ջրում։ Այս մասին լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը:
Նրա կարծիքով՝ այսօր չկա լուրջ ընդդիմադիր ուժ, կան տարբեր ընդդիմադիր ոչ մեծ խմբեր, որոնք հիմնականում գործում են դիսկուրսային հարթությունում և փաստացի չեն կարող միավորվել, թեպետ անգամ այս դեպքում լուրջ ուժ չեն կարող լինել:
«Այսինքն՝ գործ ունենք նախկինում եղած քաղաքական համակարգի հետ, երբ մի քաղաքական ուժը հնարավորություն ունի կայացնելու բոլոր որոշումները, իսկ մնացածը՝ ինչպես խորհրդարանում, այնպես էլ՝ դրանից դուրս, կարող են միայն քննադատել, բայց ոչ երբեք՝ ազդել որոշումների ընդունման վրա»,- նշեց քաղաքագետը:
168.am-ի հարցին՝ ԱԱԾ նախկին պետ Արթուր Վանեցյանը կարո՞ղ է քաղաքական լուրջ հայտ ներկայացնել կամ լինել հակադիր լուրջ ուժ, Ալեքսանդր Իսկանդարյանը պատասխանեց, որ քաղաքական հայտ ներկայացնել բոլորն էլ կարող են, բայց այսօր իշխանություններին հակադիր լուրջ ուժ չի տեսնում: Մյուս կողմից՝ ՀՀ-ում գրեթե միշտ էլ այդպես է եղել:
«Ընդդիմադիր ուժեր եղել են, բայց ասել, որ նրանք ունեցել են հնարավորություն լրջորեն ազդելու իշխանական ուժի վրա՝ 2008-2009-ից հետո, չի եղել, և այսօր էլ չկա: Ավելին, եթե նախորդ խորհրդարանում ունեինք ընդդիմություն, որը որոշակիորեն ուժեղ էր, դա «Ելք»-ն էր, գուցե լրջորեն չէր կարողանում ազդել քաղաքականության վրա, բայց այն կար: Հիմա այդպես չէ։ Այսօր այն ընդդիմադիր ուժերը, որոնք կան խորհրդարանում, նրանք աջակցել են հեղափոխությանը, ինչ-որ չափով գործող իշխանության դաշնակիցն են եղել, բնականաբար, հակասություններ կարող են լինել, այդպիսին են խաղի կանոնները, բայց չեմ կարող ասել, որ գործող ռեժիմին լրջորեն հակադրվող ուժ կա: Այսօրվա ընդդիմադիր դիսկուրսները կրիտիկական բնույթի չեն, այլ «թերթային»: Հիմա անդրադառնալով ձեր հարցին, Վանեցյանը, ինչպես նաև Միքայել Մինասյանը գործող իշխանությանը հակադրվում են տեքստերի միջոցով, իսկ քաղաքական լուրջ հակադրման համար բավարար չէ լինել այն մարդը, որը հոդվածներ է գրում, դրա համար պետք է տիրապետել քաղաքական ուժի՝ մարդկային, ֆինանսական ռեսուրսներ, հիերարխիա պիտի լինի: Այսօրինակ քաղաքական ուժ ես չեմ տեսնում: Կարո՞ղ է այսօրինակ ուժ ստեղծել Վանեցյանը, կամ Միքայել Մինասյանը, թեորետիկ կարող են, ինչպես յուրաքանչյուր մարդ: Ավելին, վաղ թե ուշ դա տեղի կունենա»,- շեշտեց Իսկանդարյանը:
Մեր հակադարձմանը՝ կա՞ մի գործոն, որից իշխանությունը վախենում է, զգուշանում է՝ չկորցնելու այն, ինչին հասել է իշխանափոխությունից հետո, քաղաքագետն ասաց՝ նրանց պահվածքից երևում է՝ որոշ արտահայտություններ նրանց նյարդայնացնում են, և նրանք դրանց արձագանքում են:
168.am-ի մյուս հարցադրմանը՝ կա՞ն այսօր տարաձայնություններ իշխանության ներսում, «Իմ քայլում», ավելին՝ կա՞ն թևեր, Ալեքսանդր Իսկանդարյանը դրական պատասխան տվեց:
«Իհարկե կա, այլ կերպ չի էլ լինում: Ըստ էության, Վանեցյանի ազատումն իշխանության ներսում հակասությունների օրինակ է: Եվ սա բնական է, քանի որ հեղափոխությունից հետո պետք էր արագ էլիտա ձևավորել, իսկ այն չի ենթադրում մի քանի տասնյակ մարդ, այլ մի քանի հազար, ուստի պետք էր ինչ-որ տեղից հավաքել, քանի որ չկար նախնական ցուցակ, ստվերային կառավարություն: Որտեղի՞ց պիտի այդ քանակով մարդ հավաքեին, ուստի այնտեղ հավաքվեցին տարաբնույթ մարդիկ. ով ճիշտ ժամանակին ճիշտ տեղում հայտնվեց, ով ինչ-որ մեկով եկավ, ով արդեն ՔՊ-ին աջակցում էր, ով ժամանակին կողմնորոշվեց և նրանց կողմն անցավ: Այսինքն՝ հապճեպ մարդկանց հավաքելու արդյունքում հայտնվեցին պատահական և տարաբնույթ մարդիկ, հնարավո՞ր է, որ այս դեպքում չլինեն հակասություններ, բնականաբար՝ ոչ:
Ի վերջո, այդ մարդիկ տարբեր համակարգերից են եկել, կան մարդիկ, որոնք մասնագետ են, և երբ նրանք ինչ-որ բան են անում, վերևից ազդանշաններ են ստացվում, և նրանք սկսում են հակադարձել՝ մենք այդպես չենք կարող: Մենք գիտենք, որ կան պատգամավորներ, որոնց թույլատրված է ինչ-որ թեմաներով խոսել, ինչ-որ թեմաներով էլ չխոսել: Սա սահմանափակում է, ինչը կար նաև ՀՀԿ-ում, ուղղակի այնտեղ մեկ շաբաթում հավաքված մարդիկ չէին, մեծ հաշվով»,- մանրամասնեց Իսկանդարյանը:
Ըստ նրա՝ ՀՀ-ում լուրջ ավտորիտար ռեժիմի վտանգ չկա, քանի որ այն հատուկ կազմակերպվածություն է պահանջում. պետք են հիերարխիա, գաղափարախոսություն, կոնկրետ պայմաններ, ինչն այսօր չկա:
«Քրեական ոչ մի գործ ավարտին չի հասցվել: Գրեթե բոլոր քրեական գործերը, որոնք հարուցվել են, մնացել են օդում կախված: Այսինքն՝ ագրեսիվ մեթոդների համար էլ է որոշակի ուժ պետք: Իսկ մեզ մոտ այսպիսի կառուցվածք է՝ թույլ իշխանություն, թույլ ոստիկանություն: Նման համադրության դեպքում այս իրավիճակը կարող է շատ երկար տևել, բայց լուրջ ավտորիտարիզմի լուրջ վտանգ չկա, ինչպիսին Ադրբեջանում է, Թուրքմենստանում»,- վստահեցրեց քաղաքագետը:
Անդրադառնալով ՍԴ-ի շուրջ ստեղծված իրավիճակին, Իսկանդարյանն այն տեղավորեց հեղափոխության տրամաբանության մեջ՝ պետք է փոխել բոլորին, իսկ դատական իշխանությունը 4 կարևոր ճյուղերից մեկն է՝ երրորդը: Այլ հարց է, թե դա ինչ մեթոդով է արվում:
«Հիմա կամ պետք է ինչ-որ ձևով պայմանավորվեն և հին իշխանությունից մնացած մարդիկ խոնարհվեն ու հնազանդվեն, ինչը Հրայր Թովմասյանի դեպքում, ակնհայտ է՝ չի հաջողվել մի շարք պատճառներով: Կամ պետք է նրանց փոխել: Ես չեմ ասում՝ սա վատ է կամ լավ, ասում եմ՝ հասկանալի է, թե ինչ է կատարվում: Եթե դու փոխում ես էլիտան, դատական իշխանությունը ևս պետք է վերցնես»,- եզրափակեց քաղաքագետը:
