«Աբու Դաբիի խոշորագույն ընկերություններից մեկը պատրաստվում է մեծածավալ ներդրումներ անել Հայաստանում». Գեղամ Ղարիբջանյան

Աբու Դաբիի խոշորագույն ընկերություններից մեկը պատրաստվում է մեծածավալ ներդրումներ անել Հայաստանում: Այս մասին «Արմենպրես»–ի հետ զրույցում նշեց Արաբական Միացյալ Էմիրություններում և Կատարի Պետությունում Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Գեղամ Ղարիբջանյանը` անդրադառնալով երկու երկրների հարաբերություններին, առաջիկա անելիքներին, հայ համայնքի դերին:

-Պարոն Ղարիբջանյան, ինչպե՞ս կբնութագրեք Հայաստան-ԱՄԷ հարաբերությունների ներկա մակարդակը:

-Հայաստան-ԱՄԷ երկկողմ հարաբերությունները գտնվում են բարձր մակարդակի վրա: Վերջին մի քանի տարվա մեջ տեղի են ունեցել քաղաքական, տնտեսական և ճանաչողական բնույթի փոխայցեր: Կողմերի միջև պարբերաբար տեղի են ունենում հանդիպումներ, խորհրդակցություններ ինչպես երկկողմ, այնպես էլ տարածաշրջանային հարցեր քննարկելու առումներով: Երկկողմ հարաբերություններում կարևորագույն իրադարձությունը 2016 թ. նոյեմբերի 9-10-ը  ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանի ԱՄԷ կատարած պաշտոնական այցն էր: Իսկ այս տարվա մարտի 21-22-ին ՀՀ Նախագահը ժամանեց ԱՄԷ աշխատանքային այցով և ելույթով հանդես եկավ ԱՄԷ-Հայաստան բիզնես ֆորումի բացման ժամանակ:

-Ի՞նչ ձեռք բերումներ կառանձնացնեք հայ-էմիրաթական դիվանագիտական հարաբերություններում վերջին շրջանում:

-Ինչպես արդեն նշեցի նախորդ տարվա նոյեմբերին և ս.թ. մարտին ՀՀ Նախագահն այցելեց ԱՄԷ: Կարծում եմ, որ նշված այցերի ժամանակ տեղի ունեցած հանդիպումները, քննարկումները և ձեռքբերված պայմանավորվածություններ, ինչպես նաև դրանց իրականացման համար ներկայումս տարվող աշխատանքները հանդիսանում են մեծ առաջընթաց հայ-էմիրաթյան երկկողմ հարաբերություններում:

Կցանկանայի նշել, որ ՀՀ Նախագահի հրամանագրով այս տարի որոշում կայացվեց ԱՄԷ-ի  Դուբայ քաղաքում ՀՀ գլխավոր հյուպատոսություն բացելու վերաբերյալ: ՀՀ դեսպանությունն ակտիվորեն ներգրավված է էմիրություններում ևս մեկ դիվանագիտական ներկայացուցչություն բացելու շուրջ էմիրաթական կողմի հետ տարվող աշխատանքներին: Կարծում եմ, որ առաջիկայում դեսպանության և գլխավոր հյուպատոսության համատեղ աշխատանքի շնորհիվ հնարավորություն կունենանք նոր լիցք հաղորդել հայ-էմիրաթյան քաղաքական և, իհարկե, տնտեսական հարաբերություններին:

Հայկական ապրանքատեսակների մշտական ցուցահանդես կառուցելու նպատակով, 2016 թ. ԱՄԷ Շարժայի կառավարիչը 1300քմ տարածք է նվիրաբերել Հայաստանին: Շարժա էմիրությունում ՀՀ առևտրաարդյունաբերական կենտրոն հիմնելու վերաբերյալ նախապես ձեռքբերված պայմանավորվածության համաձայն, Շարժայի էմիրի աշխատակազմի ներկայացուցիչների հետ հանդիպման ընթացքում ՀՀ դեսպանին փոխանցվել է հողատարածքի գծագիրն ու անհրաժեշտ փաստաթղթերը: Կենտրոնի կառուցման հետ կապված նախագծային աշխատանքները Հայաստանում ավարտելուց հետո, սահմանված կարգով պետք է հաստատվի Շարժայի էմիրի կողմից:

-ԱՄԷ-ն  Հայաստանի համար կարևոր գործընկերներից է, երկու երկրների միջեւ տնտեսական համագործակցության ընդլայնման ի՞նչ հեռանկարներ եք տեսնում:

-2017 թ. մարտի 22-ին Աբու Դաբիում տեղի ունեցավ Հայաստան-ԱՄԷ գործարար համաժողով, որին մասնակցում էին 350 ներդրողներ, որոնցից 250-ը ԱՄԷ-ից, իսկ 100-ը Հայաստանից: Համաժողովը կազմակերպվել էր ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանի և Աբու Դաբիի էմիրության թագաժառանգ, ԱՄԷ զինված ուժերի գլխավոր հրամանատարի տեղակալ Շեյխ Մոհամմեդ բին Զայեդ Ալ Նահյանի բարձր հովանավորությամբ: Համաժողովը նախաձեռնվել էր Հայաստանի զարգացման հիմնադրամի, Հայաստանի արդյունաբերողների և գործարարների միության, Աբու Դաբիի Առևտրի պալատի, ԱՄԷ-ում ՀՀ դեսպանության կողմից:

Համաժողովի նպատակն էր խթանել Հայաստանի և արաբական երկրների տնտեսական կապերի ակտիվացումը, գործարարների միջև շփումները, ներկայացնել Հայաստանի ներդրումային միջավայրը և տարբեր ոլորտներում փոխշահավետ ներդրումային նախագծերը:

Մասնակիցների թվում էին պետական պաշտոնյաներ, հիմնադրամների ղեկավարներ, միջազգային ընկերությունների և կազմակերպությունների, Հայաստանում օտարերկրյա ներդրումների հաջող փորձ ունեցող ընկերությունների ներկայացուցիչներ:

-Ձեր ունեցած վերջին տվյալներով որքա՞ն է առևտրաշրջանառության ծավալը և արդյոք գոհացուցի՞չ  են առկա թվերը:

-2017թ. հունվար -հունիսին ՀՀ և ԱՄԷ միջև ապրանքաշրջանառության ծավալը կազմել է՝ արտահանում 27 միլիոն 237.1 հազար դոլար, ներմուծում 101 միլիոն 437.8 հազար դոլար, ըստ ծագման երկրի $31 միլիոն 998 հազար, ըստ առևտուր անող երկրի 69 միլիոն 439.8 հազար դոլար: Ասեմ, որ ներկայացված թվերը գոհացուցիչ չեն, քանի որ չեն արտահայտում երկկողմ տնտեսական հարաբերություններում առկա ներուժը:

-Ինչպե՞ս եք գնահատում երկու երկրների ներդրումային հնարավորությունները: Նախագահ Սերժ Սարգսյանի` ԱՄԷ կատարած այցելության ժամանակ նախանշվեցին մի քանի ուղղություններ` գյուղատնտեսություն, հյուրանոցաշինություն: Ի՞նչ արդյունքներ կան այս տեսանկյունից:

-2017 թ. մարտի 22-ին Աբու Դաբիում կայացած Հայաստանին նվիրված ներդրումային համաժողովի ընթացքում էմիրաթական Օշըն Հոլդինգ ընկերության և ՀՀ էներգետիկայի նախարարության միջև ստորագրված փաստաթղթի համաձայն՝ Օշըն Հոլդինգը 100 մլն դոլարի ներդրում կկատարի արևային էներգիայի ոլորտում: Նույն համաժողովի շրջանակներում ևս երկու փաստաթուղթ ստորագրվեց, որոնցից մեկը նույնպես վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտին է վերաբերվում: Աբու Դաբիի խոշորագույն ընկերություններից մեկը պատրաստվում է մեծածավալ ներդրումներ անել Հայաստանում:

-Հայաստանի եւ ԱՄԷ-ի  զբոսաշրջության զարգացման տեսանկյունից ի ՞նչ հնարավորություններ կան: Արդյո ՞ք նախանշված են կոնկրետ ուղղություններ:

-Կարծում եմ, որ զբոսաշրջության զարգացման տեսանկյունից այս տարի արվել են մի շարք կարևոր քայլեր, որոնցից կցանկանայի առանձնացնել Հայաստանի կողմից Արաբական Միացյալ Էմիրությունների քաղաքացիներին միակողմանի մուտքի արտոնագրից ազատելու որոշումը: Այսուհետ ԱՄԷ քաղաքացիներն առանց մուտքի արտոնագրի կարող են այցելել Հայաստան: Սա ոչ միայն մեծ ձեռքբերում է զբոսաշրջության ընդլայնման համար, այլ նաև կարող է նպաստել այլ բնագավառներում հայ-էմիրաթյան համագործակցության խորացմանը:

-Անդրադառնանք ԱՄԷ-ում հայ համայնքին, երկրի հասարակական-քաղաքական կյանքում նրա ունեցած դերին: Որքա՞ն է կազմում ԱՄԷ-ում հայերի թիվը, որ ոլորտներում են նրանք հիմնականում ներկայացված:

-Այսօր ԱՄԷ-ում բնակվող հայերի թիվը մոտավոր հաշվարկներով կազմում է 8000-10000 մարդ։ 1980թ. կազմավորվել են Դուբայի եւ Հյուսիսային էմիրությունների եւ Աբու Դաբիի Ազգային վարչությունները։ Նույն թվականին սկսել է գործել Շարժայի «Հարութ Օհաննեսյան» մեկօրյա հայկական վարժարանը։ Ազգային կյանքը ղեկավարվում է թեմական ժողովի միջոցով, որը ղեկավարում է թեմի առաջնորդը։

1998թ. նոյեմբերի 15-ին Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Արամ Ա Կաթողիկոսի ձեռամբ տեղի ունեցավ Շարժայի Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցու օծման, ինչպես նաեւ կից համալիրի, դպրոցի եւ հանդիսասրահի բացման արարողությունները։

Հայերեն պարբերականներ ԱՄԷ-ում լույս չեն տեսնում։ Գործող կայքէջերն են «emahay.com»-ը եւ «azad-hay.net»-ը։

ԱՄԷ-ում բնակվող հայերի 90 տոկոսը տարբեր պետական եւ մասնավոր հիմնարկ ֊ձեռնարկությունների պաշտոնյաներ են եւ ներգրավված են հիմնականում ինժեներա֊շինարարական, ճարտարագիտական եւ տնտեսագիտական ոլորտներում։ Եկեղեցու եւ մեկօրյա վարժարանների ծախսերը հոգալու համար պարբերաբար կազմակերպվում են հանդեսներ, ազգային-կրոնական հանդիսություններ, մշակութային եւ ընկերային ձեռնարկներ, պարահանդեսներ։

2006թ. ԱՄԷ թագաժառանգ Մուհամմադ Բին Զայեդ ալ Նահայանը հատուկ հրամանագրով Աբու Դաբիի այն ժամանակ 500 հոգանոց հայ համայնքին հողատարածք նվիրեց՝ եկեղեցի եւ համայնքային կենտրոն կառուցելու համար։

2014թ. դեկտեմբերի 12-ին Արամ Ա Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոսի մասնակցությամբ տեղի ունեցավ Աբու Դաբիի Սրբոց Նահատակաց եկեղեցու օծումը։ Գործում է նաեւ Արա Խանոյան կիրակնօրյա հայկական դպրոցը:

ԱՄԷ գործարար շրջանակներում կան հաջողությունների հասած բավարար թվով հայ բարերարներ, որոնք իրենց մշտական աջակցությամբ եւ օժանդակությամբ մեծապես նպաստում են համայնքային կյանքն առավել ակտիվ դարձնելուն։

–Արդյո՞ք բարձրաստիճան փոխ այցեր այս տարի ծրագրված են:

-Մարտի 21-22-ին տեղի է ունեցել ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանի աշխատանքային այցը ԱՄԷ: Հուլիսի 18-ին տեղի ունեցավ ԱՄԷ արտաքին գործերի և միջազգային համագործակցության նախարար Շեյխ Աբդալլահ բին Զայեդ Ալ Նահյանի այցը Հայաստան: Նախատեսվում է ՀՀ արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանի այցը Էմիրություններ:

–Պարոն դեսպան, ի՞նչ է նախատեսված դեսպանության օրակարգում 2017 թվականի համար: Հատկապես ո՞ր ուղղությամբ է այժմ ԱՄԷ-ում Հայաստանի դեսպանությունն ակտիվ աշխատանքներ տանում:

-Ինչպես արդեն նշեցի, նախորդ տարվա նոյեմբերին և մարտին ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանը երկու անգամ այցելեց Արաբական Միացյալ Էմիրություններ: ՀՀ Նախագահի և ԱՄԷ վերնախավի միջև տեղի ունեցած հանդիպումների ընթացքում ձեռքբերված պայմանավորվածությունների իրականացումը եղել է և մնում է ԱՄԷ-ում ՀՀ  դեսպանության ուշադրության կենտրոնում և հենց այս պայմանավորվածությունների համար տարվում են ակտիվ աշխատանքներ, որոնք հուսով եմ շուտով կբերեն դրական արդյունքների:

Հարցազրույցը՝ Աննա Գզիրյանի