Գագիկ Ջհանգիրյան. «Նիկոլը հենց իրենից պետք է սկսի»

Հարցազրույց ԱԺ ՀԱԿ խմբակցության պատգամավոր Գագիկ Ջհանգիրյանի հետ

– Նոյեմբերի 14-ին «Ժառանգություն» խմբակցության ղեկավար Զարուհի Փոստանջյանին և ՀԱԿ խմբակցության պատգամավոր Նիկոլ Փաշինյանին կրկին չեն թույլատրել տեսակցել «Նուբարաշեն» քրեակատարողական հիմնարկի կալանավորներին, թեև օրենքով պատգամավորներն ունեն նման հնարավորություն: Սակայն արդարադատության նախարարը հակառակի մասին է պնդում: Որպես իրավաբան` ի՞նչ եք կարծում` պատգամավորների պահանջն իրավաչա՞փ է եղել:

– Ես կարծում եմ, որ` այո, պատգամավորների պահանջն իրավաչափ է եղել: Գործող օրենսդրությունը պատգամավորին լիարժեք հնարավորություն է տալիս ոչ միայն ազատ մուտք ու ելք ունենալ ՔԿՀ-ներ և ձերբակալվածներին պահելու վայրեր, այլ նաև խցեր, բուժկետեր, ճաշարաններ, պահեստներ և այլն, այդ թվում` ազատ տեսակցություն ունենալ: «Ձերբակալված և կալանավորված անձանց պահելու մասին» ՀՀ օրենքի 48 հոդվածի համաձայն` պատգամավորները մտնում են այն վեց խումբ պաշտոնատար անձանց թվարկման մեջ, որոնք իրավունք ունեն տեսակցելու, և այդ իրավունքը հայեցողական չէ ու կախված չէ ՔԿՀ պետի կամ գործի վարույթն իրականացնող քննիչի որոշումից:

Դա բացարձակ նորմ է, և այդ հիմնարկները պարտավոր էին ապահովել այդ իրավունքը: Իշխանություններում երկու տեսակետ կա այս հարցի շուրջ. մի տեսակետը նա է, որ հիմնարկի պետը ճիշտ է վարվել, մյուսը, որ պատգամավորի իրավունքները ոտնահարվել են, և լավ է, որ ընդդիմության կարծիքի հետ համակարծիք է նաև իշխանության ներկայացուցիչը: Դա շատ կարևոր է, որ այդ խնդրի վերաբերյալ կառավարող կոալիցիայում միատարր չեն:

– Դուք համաձա՞յն եք այն գնահատականների հետ, որ արդարադատության նախարարի որոշումը կամայական է:

– Լիովին համամիտ եմ:

– Պարոն Ջհանգիրյան, եթե նախարարը շարունակում է պնդել, որ օրենքը չի ներառում կալանավորի հետ տեսակցությունը, ապա ինչպե՞ս, ըստ Ձեզ, կարելի է լուծել այս խնդիրը:

– Կա երկու լուծում` մեկը դատական կարգով գործողությունների արգելքի վիճարկումն է, որը պետք է ընտրի, տվյալ դեպքում, Փաշինյանը, և երկրորդը` գործող օրենսդրությունն էլ ավելի հստակեցնելն է, որ որևէ տեղ չմնա «կամայական» մեկնաբանության համար:

– Ի՞նչ գնահատական ունեք նոյեմբերի 5-ի իրադարձությունների վերաբերյալ: Որքանո՞վ էին դրանք Ձեզ համար իրավաչափ:

– Այդ իրադարձությունները ցույց են տալիս կամ ապացուցում են մի շատ կարևոր հանգամանք` հասարակության մեջ կուտակվել են խնդիրներ, որոնք անտեսել, արհամարհել, չնկատել չի կարելի:

Իհարկե, նման մեթոդների ես ինքս դեմ եմ, թե ինչ մեթոդներով այդ օրն այդ բողոքն արտահայտվեց, բայց դա չի նշանակում, որ մեթոդների դեմ պայքարելով կամ կողմ չլինելով դրանց, մենք պետք է աչք փակենք այդ խնդիրների առաջ: Սա էր այդ իրադարձությունների հիմնական մեսիջը, որ, կարծում եմ, ուղղվել է իշխանություններին, և իշխանությունները պետք է լուրջ մտածեն դրանց մասին:

– Պարոն Ջհանգիրյան, Դուք ճանաչում եք Շանթ Հարությունյանին: Սպասո՞ւմ էիք նրանից նման քայլ, և արդյոք, ըստ Ձեզ` այն` ինչ կատարվեց Մաշտոցի պողոտայում, հեղափոխությո՞ւն էր:

– Նախ` 15 հոգով հեղափոխություն չեն անում, հետո էլ ես ասացի, որ կողմ չլինելով կամ համակարծիք չլինելով այդ մեթոդներին` ես կարծում եմ` մենք պետք է դրա պատճառները տեսնենք, ոչ թե արտաքին դրսևորումը: Իշխանությունն էլ պետք է պատճառների վերաբերյալ լուրջ դիրքորոշում հայտնի, որովհետև անտեսելով, չնկատելու տալով` հնարավոր չէ երկար շարունակել. ի վերջո համբերության բաժակը կարող է լցվել և շատ վատ հետևանքներ ունենալ: Ճանաչելով հանդերձ Շանթ Հարությունյանին` չէի ցանկանա այլ մեկնաբանություններ տալ:

– Մամուլում խոսվում է այն մասին, որ Շանթ Հարությունյանին անձամբ ՀՀ ոստիկանապետ Վլադիմիր Գասպարյանն է ծեծել: Հավատո՞ւմ եք այս հայտարարություններին:

– Տարբեր կարծիքներ են հնչել մամուլում այս առնչությամբ, բայց ես ուզում եմ հավատալ ամենաառաջին հավաստի տեղեկատվության աղբյուրին` Շ. Հարությունյանի փաստաբանին: Եվ մենք, ուզենք թե չուզենք, պետք է հավատանք նրա կողմից արված հայտարարություններին: Եթե նման դեպք եղել է, ապա այն պետք է լուրջ ուսումնասիրման առիթ հանդիսանա, և մեղավորները ենթարկվեն պատասխանատվության: Եթե նման փաստը համապատասխան ապացույցների հիման վրա հաստատվի, ապա պետք է մեղավորները պատիժ կրեն: Բայց այս պահին, որքան տեղեկացված եմ, փաստաբանը հերքում է:

– Շատերի կարծիքով` հենց բռնության հետքերի առկայության պատճառով է, որ պատգամավորներին այսօր չեն թողնում տեսակցել Շ. Հարությունյանին:

– Չեմ բացառում: Նման մեկնաբանություններն էլ կարող են լինել: Եվ հնարավոր է, որ արգելքի որոշումն ընդունելու` թե քննիչի, թե ՔԿՀ պետի որոշումների հիմքում դա դրվել է: Բայց հաստատապես չեմ կարող ասել, թե դա տիրապետողն է: Գուցե օրենքով սահմանված այլ հիմքե՞ր էլ կան. չէ՞ որ մենք քրեական գործին ծանոթ չենք:

– Դուք Շանթ Հարությունյանին քաղբանտարկյալ համարո՞ւմ եք:

– Շանթ Հարությունյանը «7-ի գործով» եղել է քաղբանտարկյալ, երբ ներգրավված էր որպես մեղադրյալ: Ես ասացի, որ չեմ արդարացնում, չեմ կիսում այդ մեթոդները… Քանի որ «7-ի գործով» քրեական վարույթը Շանթ Հարությունյանի մասով կարճվեց այլ հիմքով, չանդրադառնամ այդ հիմքին, այս պահին չեմ ուզում վերջնական գնահատական տալ: Համապատասխան փորձաքննություններ են նշանակվել, տեսնենք` ի՞նչ եզրակացություններ կստացվի, ու հետո կարելի կլինի անդրադառնալ նաև այս հարցին: Կարծում եմ` նման գնահատական տալը վաղաժամ է:

– ՀԱԿ բազմաթիվ անդամներ այդ հոդվածով դատապարտվել են, այդ թվում` նաև վերջերս ազատ արձակված ՀԱԿ ակտիվիստ Տիգրան Առաքելյանը: ՀԱԿ-ին մեղադրում են, որ հենց այս օրինակները հաշվի առնելով` դուք առաջինը պետք է ընդունեիք Շանթ Հարությունյանին` որպես քաղբանտարկյալ, բայց դա չեք անում: Ինչո՞ւ:

– Բայց գիտե՞ք ինչ կա… Ես չեմ կարծում, որ Տիգրան Առաքելյանի գործողությունները և Շանթ Հարությունյանի գործողությունները, թեև օրենսգրքի նույն հոդվածներով են որակված, նույնաբնույթ գործողություններ են. ռեալ իրականության մեջ դրանք տարբեր բնույթի գործողություններ են, տարբեր իրավիճակներում, տարբեր նպատակներով: Հիմա համադրել իրար` չեմ կարծում, թե ճիշտ է: Մենք տասնյակ միտինգներ ենք արել, երթեր ենք արել, բայց երբեք մահակներով կամ այլ գործիքներով նման գործողություններ չենք արել, ինչ արեց Շանթ Հարությունյանը:

– Ընդդիմությանը մեղադրում են, որ, եթե ուժեղ լիներ, իր ընդդիմադիր կեցվածքը չկորցներ, Շանթ Հարությունյանը չէր գնա նման քայլի:

– Այ քեզ բան… չեմ հասկանում, թե այդ միջադեպն ինչպես է ասոցիացվում ուժեղ ընդդիմության հետ: Այսինքն` պետք է ընդդիմությո՞ւնն էլ մահակներով միանար, գնային գլուխներ ջարդեին հա՞: Անհեթեթ մեղադրանքներ են, լուրջ պատասխաններ գտնելը դժվար է: Գալիս ասում են` ընդդիմությունը հանրահավաք չի անում` թուլացել է: Բայց առավոտից երեկո, քառօրյա նիստերում, չե՞ք տեսնում ինչպես է ընդդիմությունը քննադատում, բացահայտում սխալները, մատնանշում թերությունները: Հիմա միշտ չէ, որ անպայման պետք է հանրահավաքներ անել, կամ հանրահավաքն է, որ քաղաքական պայքարի ամենակարևոր միջոցն է:

Հիմա Ազատության հրապարակում ամեն շաբաթ հանրահավաքներ են գնում, բայց չեմ կարծում, թե դրանից բնակչությունը շատ ոգևորված է: Քաղաքական պայքարի որևէ միջոց ինքնանպատակ չի կարելի դիտարկել: Ամեն ինչ որոշակի նպատակներ պետք է ունենա:

– Ձեր խմբակցության պատգամավոր Նիկոլ Փաշինյանն էլ խոսելով Շանթ Հարությունյանի մասին` ԱԺ ամբիոնից ասել էր, թե նրա գործունեությունը հանրության որոշակի շրջանում դրական արձագանքի է արժանանում, որովհետև մարդիկ տեսնում են, որ այս իշխանությունը փոփոխության բոլոր ճանապարհները փակել է. «Ես ուզում եմ ասել, որ սա հատուկ պարտավորություն է դնում ընդդիմության վրա, որովհետև ընդդիմությունը պարտավոր է ժողովրդին առաջնորդել ոչ թե հուսահատ քայլերի, այլ ընդդիմությունը պարտավոր է ժողովրդին առաջնորդել հաշվարկված քայլերով և բերել քաղաքացիական, տնտեսական քաղաքական հաղթանակների»,- ասել էր նա: Համաձայն չե՞ք նրա հետ:

– Պիտի խնդրեմ էդ կոչով իրենք իրենց դիմեն: Ես խնդիր չունեմ համախմբվելու. 2008-ին ես եկել եմ, միացել եմ ժողովրդին, Ազատության հրապարակում, իմ աշխատասենյակից, ընդմիջման ժամին, դուռը փակել եկել եմ և մինչև հիմա ամուր կանգնած եմ իմ տեսակետների դիրքերում: Ում հետ համախմբվել եմ` մինչև հիմա էլ էդ խմբի մեջ եմ: Ովքեր այս կամ այն պատճառներով դուրս են մնացել, կամ իրենց են դուրս դրել, չգիտեմ ինչ են արել` իրենք խնդիր ունեն: Ես լիովին համամիտ եմ` Նիկոլը հենց իրենից պետք է սկսի:

– ԱԺ փոխնախագահն էլ բյուջեի քննարկումների ժամանակ ընդդիմությանը որակեց` որպես «նյարդայնացած»` պատճառաբանելով, թե ոչ իշխանական ուժերը հայտնվել են քաղաքական ու քաղաքացիական պրոցեսների լուսանցքում: Այդպե՞ս է:

– Ես բացարձակ նման տպավորություն չունեմ: Ինչո՞ւ է նյարդայնացած ընդդիմությունը, ինչի՞ց է երևում դա: Բյուջեի քննարկումների ժամանակ շատ մասնագիտական, հիմնավոր, փաստարկված քննադատություններ էին հնչում: Եվ ես չեմ կարող ասել, թե իշխանության ներկայացուցիչների գնահատականներն ավելի համոզիչ էին, քան ընդդիմադիրների ելույթները:

Եվ անհնար է հերքել ընդդիմության ներկայացրած թվերը, փաստերը, որքան էլ բանախոսը ճարտար լինի, լեզվին տա կամ խորամանկ լինի: Ավելին` այդ ելույթների ճշմարտացիությունն ապացուցում է մեր կյանքը. մի՞թե մենք հիմա ավելի վատ չենք ապրում, քան հինգ տարի առաջ: Երկրի նման վիճակում խոսել ընդդիմության… հա, իհարկե, կային ելույթներ, որտեղ պաթոսը գերակշռում էր վիճակագրական նյութերին, բայց… Ես նույնիսկ վիրավորական եմ համարում պատասխանել` քաղաքական լուսանցքո՞ւմ ենք, թե՞ ոչ, պրովոկացիա կա հարցի մեջ:
«168 ԺԱՄ»