Ուզածներս ո՞րն ա. մամուլ

«Զգուշացում. այս հոդվածի մեջ կրկին ոչինչ չկա Ծառուկյանի և ԲՀԿ-ի մասին, բայց, ցանկության դեպքում, կարող եք թեման գտնել ենթատեքստում»,- «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթում գրում է հրապարակախոս Հրանտ Տեր-Աբրահամյանը և շարունակում.

Մեկ մեկ ինձ թվում է, որ մենք մեզ ընդդիմադիր համարող Հայաս­տանի քաղաքացիներս, ու դրա առավել ակտիվ միջուկն այդքան էլ լավ չենք հասկանում` ի՞նչ ենք ու­զում ու ինչի՞ համար ենք պայքարում: Ոչ այն է` իշխանափոխությունն է մեր նպատակը, ոչ այն է` ինչ-որ բարի ու լավ բան ընդհան­րապես, ոչ այն է` հրաշք, ոչ այն է… Մի մասն էլ, կարծես, իրականում ոչինչ էլ չի ուզում, բացի Ֆեյսբուքում ինքնարտահայտվելուց ու վի­ճակը վատ է, սարսափելի է, երկի­րը կործանվում է երգը երգելուց:

Պատկերացումները զարգացում­ների մասին, կարծես, փոխառում ենք ոչ թե սեփական կամ այլ երկրների փորձից, ոչ էլ նույնիսկ անտեր եղած պատմությունից, այլ դպրոցում անցած բանաստեղծու­թյուններից ու վեպերից էլ չէ` դրանցից մնացած մշուշոտ կիսահուշերից: Օրվա քաղաքական կոնյուկտուրան չեմ ուզում խառնել գրա­ծիս` հավես չկա. առանց դրա էլ ցանկացած` նույնիսկ տեսական ասելիք շատերն ի զորու են ընկա­լել միայն օրվա քաղաքական ան­ցուդարձի լույսի ներքո: Չեմ բողո­քում, բայց ավելի լավ է արդեն ինչ- որ տեղ պատմական փորձ դար­ձածից խոսեմ:

2008-ին Հրապա­րակում հավաքվածներս կարծես հստակ գիտեինք, որ իշխանափոխություն ենք ուզում, իհարկե` ոչ թե ինքնանպատակ, այլ` որպես երկրում իրական փոփոխության հասնելու միջոց: Ինքս քաղաքականացված մարդ չեմ եղել, չնա­յած միշտ էլ հետաքրքրվել եմ քա­ղաքականությամբ: Ես եղել եմ մե­կը հարյուր հազարներից, ով եկել էր Հրապարակ որպես քաղաքա­ցի ավելի արդար ու երջանիկ եր­կիր տեսնելու երազանքով: Բայց միաժամանակ մարդը չի կարող չիմաստավորել իր հետ տեղի ունեցածը, փորձը գիտելիքի վերա­ծել: Շուրջօրյա հանրահավաք էինք անում, և ի՞նչն էր մեր հույսը: Որ Քոչարյանն ու Սարգսյանը կա­մովին կհանձնե՞ն իշխանությունը:

Իհարկե, զանգվածային ճնշումն ուժեղ գործոն է, բայց ինքնանպատակ չէ, ինքնին հարց լուծող չէ: Որպեսզի այդ ճնշումը նպատա­կին հասնի, պետք է հավելվեն այլ ուժային գործոններ երկրի ներսում կամ դրսից: Դրսից մենք որևէ օգ­նություն չունեինք, և դա հրաշալի գիտեն նախևառաջ նրանք, ովքեր մեզ մեղադրել են այդպիսի աջակ­ցություն ունենալու համար: Մնում էր ներսը: Հաջողության հասնելու միակ տարբերակը ընդդիմության համար` նման դեպքերում իշխա­նության մեջ եղած մարդկանց և խմբերի կամ բացահայտ անցնելն է ընդդիմության կողմը, կամ էլ չե­զոք դիրք գրավելը, մանավանդ, եթե խոսքը ուժայինների մասին է, որովհետեւ վերջին հաշվով իշխա­նության հարցն ուժի հարց է:

Մի պահ ունեցանք այդ գործընթացի սկիզբը մեր կողմն անցան իշխանամետ մի քանի պատգամավոր­ներ (հաստատ` ոչ մեր կողմից շատ սիրելի դեմքերից), նաև Գագիկ Ջհանգիրյանը: Ուրախանում էինք: Հետո սկսվեցին ցայսօր շա­րունակվող անվերջ խոսակցու­թյունները, թե` բա Ջհանգիրյանն այսպիսին է, այնպիսին է, իշխա­նության մաս է եղել: Բայց, եթե մենք իրապես իշխանափոխություն էինք ուզում, այլ ոչ թե միայն 10 օր երգ ու պար Հրապարակում, ապա հաջողության հասնելու հա­մար ոչ թե Ջհանգիրյանի, այլ նրա­նից 100 անգամ ավելի ոչ դուրե­կան դեմքերի պետք է պատրաստ լինեինք ընդունել մեր շարքերը` ընդհուպ մինչեւ ՊՆ եւ ՆԳՆ բարձ­րաստիճան պաշտոնյաներ: Բա այդ ժամանակ ի՞նչ էինք «երգե­լու»:

Ծիծաղելի է, եթե ոչ զարհուրե­լի` կարծել, թե խաղաղ հեղափո­խություններն այլ կերպ են լինում: Բայց չստացվեց այդ սցենարը, տվյալ դեպքում կարևոր չէ, թե ին­չու: Եղավ Մարտի մեկ: Մինչև հի­մա ասում են` այ, եթե մարտի մե­կին ժողովուրդը գնար վճռական գործողությունների… Անկեղծ եմ ասում, որևէ նախապաշարմունք չունեմ և ընդունում եմ ժողովրդի` որպես երկրի գերագույն իշխանու­թյան ապստամբելու իրավունքը, բայց որքան փորձել եմ պատկե­րացնել, թե ինչպե ս է անզեն ժողո­վուրդը հաջողության հասնում ընդդեմ զինված բանակի, ոստի­կանության և բանդաների, այդ­պես էլ չեմ հասկացել: Ախր, զին­ված հեղաշրջումները չեն լինում զանգվածային, իսկ զինված ապստամբությունը կամ ֆիդայական պայքարը լրիվ այլ պատմու­թյուն է, որի պատմական օրինակ­ներին եթե մի օր չալարենք ծանո­թանալ, կհասկանանք, որ քաղա­քի կենտրոնում միտինգ չեն անում նման գործ կազմակերպելու հա­մար, և որ առանց ռեսուրսի և կազմակերպության` չի լինում նման բան:

Միայն պոեզիայում են ամբոխները խելագարված իրենք իրենցով իշխանություն գրավում, ու միայն Հայոց պատմության սո­վետական դասագրքերում են, որ ֆիդայիներն իրենք իրենցով հայտնվում են լեռներում: Սեփա­կան օրինակից բան չհասկա­ցանք: Շատ լավ: Մեր աչքի առաջ մի քանի իշխանափոխություն տե­ղի ունեցավ մեր մեծ տարածաշր­ջանում: Վրաստանում ու Ուկրաի­նայում 2003-04-ին ուժայինները չենթարկվեցին իշխանության հրամանին` արտաքին հզոր աջա­կցության պայմաններում: 2011-ին Եգիպտոսում բանակը չեզոք դիրք գրավեց, իսկ հետո Մուբարաքին «դավայ-դասվիդանիա» ասեց: 2011-12 Լիբիայում և Սիրիայում իշխանության հարցը քաղաքա­ցիական պատերազմի արտա­քին աջակցության գործոններով լուծվեց և լուծվում է: Բայց այս ամենն իզուր եմ գրում:

Մարդկանց թվում է, որ իրենք «մաքուրով» պետք է լուծեն իշխանության հար­ցը: Կամ էլ ընդհանրապես իրակա­նում չեն ուզում այդպիսի հարց դնել և լուծել: Չի լինում զանգվածային շարժում, հասարակական լայն մոբիլիզացիա առանց «ան­դուր դեմքերի», եթե միայն ընկեր­ներով ենք ուզում մնալ, ապա ըն­կերներով էլ կմնանք:

Հասկանում եք, չէ՞, ինչի մասին է խոսքը: Ես վաղուց եմ ենթադրում, որ Հայաս­տանի գլխավոր խնդիրը ոչ թե անգրագետներն են, այլ յանիմ գրագետները: Գնալով միայն հա­մոզվում եմ, որ ճիշտ եմ»: