Տնտեսություն

Տնտեսությունը Հայաստանում 2022թ. բարձր տեմպերով աճեր է արձանագրում։ Կառավարությունն առնվազն 13 տոկոս աճի ակնկալիք ունի։ Բայց դրանից սոցիալական իրավիճակը մեր երկրում չի լավանում։ Բևեռացումն է խորացել՝ եկամուտների անհամաչափ բաշխման հետևանքով։ 

Միջազգային համակարգի տվյալներով՝ 2022 թ. դեկտեմբերին յուանի բաժինը միջազգային հաշվարկներում կազմել է 2,15%:

Վրաստանի նավթամթերք ներկրողների միության փոխանցմամբ, 2022 թվականին ավելացել է նավթամթերքի և հեղուկ գազի (LPG) ներմուծումը:

2022 թ. Վրաստանի և Ռուսաստանի միջև առևտրաշրջանառությունը գերազանցել է 2,4 միլիարդ դոլարը, ինչը 52 %-ով ավելի է, քան 2021թ.։ Այս մասին հաղորդում է ТАСС գործակալությունը՝ վկայակոչելով Վրաստանի «Սաքստատ» ազգային վիճակագրական ծառայության՝ այսօր հրապարակած տվյալները։

Դեսպանը նաև նշեց, որ Հայաստանի, Իրանի և Ռուսաստանի միջև համատեղ համագործակցությունները կարող են օրինակ լինել տարբեր ուղղություններով տարածաշրջանում եռակողմ համագործակցությունների համար:

39 օր Ադրբեջանի կողմից շրջափակման մեջ գտնվող Արցախում տնտեսական կյանքը կանգ է առել. դա բացասական հետևանք է ունենալու նաև Հայաստանի տնտեսության վրա, որովհետև Արցախի տնտեսությունը լիարժեք ինտեգրված է Հայաստանի տնտեսությանը, իսկ, եթե հիշենք նաև, որ 2020 թվականին Արցախում գտնվող տնտեսական տարածքներն անցան Արդբեջանին, որի ՀՀ տնտեսության վրա բացասական հետևանքների մասին բազմաթիվ մասնագետներ բարձրաձայնեցին, ապա պարզ է դառնում, որ այս շրջափակումը ևս հերթական հարվածն է հասցնելու նաև Հայաստանի տնտեսությանը։

Հիմնավորման համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետությունում դեռևս դիմում չի ստացվել։ ԵԱՏՄ անդամ այլ պետություններում դիմումները շատ քիչ են՝ յուրաքանչյուր պետությունում մինչև 10 դիմում։

Կառավարությունն ընդունել է ՀՀ-ից մի շարք ապրանքների արտահանման ժամանակավոր արգելք կիրառելու վերաբերյալ որոշում:

ՀՀ պետական պարտքը, նախորդ տարեվերջի տվյալներով, վաղուց հատել է 10 մլրդ-ի սահմանը:

Դրա համար պարզապես պետք է կցել Visa քարտը Google Pay-ին և սկսել կատարել անհպում վճարումներ հեռախոսով»,- նշեց Յունիբանկի պրոցեսինգի սպասարկման և վճարային համակարգերի վարչության պետ Գայանե Մինասյանը:

Հայկական ընկերություններն այժմ առաջարկները քննարկելու, ուսումնասիրելու փուլում են: Ոմանք մտադիր են կրկնակի այց կատարել ԱՄՆ՝ շեշտը դնելով առավել անհատական հանդիպումների վրա:

Վրաստանի ազգային բանկի (ԱԲ) տվյալներով, 2022 թվականի դեկտեմբերին Վրաստան է փոխանցվել 535,3 մլն դոլարի տրանսֆերտ, ինչը ամսական ռեկորդային ցուցանիշ է. մեկ ամսում այսքան գումար երբեք Վրաստան չի փոխանցվել։ Այս մասին տեղեկացնում է ermenihaber.am-ը։

Պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել առաջիկայում կազմակերպել Գերմանիայի հյուրանոցային ասոցիացիայի ներկայացուցիչների այցը Հայաստան:

Անցած տարին առանձնահատուկ էր ազգային արժույթի համար։ Տարբեր արժույթների նկատմամբ դրամն էապես ամրապնդվեց՝ խնդիրներ ստեղծելով տնտեսության հատկապես արտահանելի հատվածի ու բնակչության այն խմբերի համար, որոնց եկամուտները ձևավորվում են տարադրամով։

Ներկայում նավթի արտահանման մաքսատուրքը կազմում է մեկ տոննայի դիմաց 16,7 դոլար։ Բացի այդ, բաց գույնի նավթամթերքների և յուղերի մաքսատուրքը մեկ տոննայի դիմաց 5 դոլարից կնվազի մինչև 3,8 դոլար, իսկ մուգ գույնի համար՝ 16,7 դոլարից մինչև 12,8 դոլար։

Եթե դրան գումարվի տեխնոլոգիական կապերի խախտումը, ապա ՀՆԱ-ի կորուստը որոշ երկրներում կարող է կազմել 8%-ից մինչև 12%», – ընդգծել են հոդվածի հեղինակները։ Նշվում է, որ փաստաթուղթն արտացոլում է դրա պատրաստմանը մասնակցած ԱՄՀ-ի փորձագետների ընթացիկ գնահատումները։ Ընդ որում, դրանք ԱՄՀ-ի վերջնական կանխատեսումները չեն:

Ի՞նչ եղավ Ryanair-ի հետ, որը դադարեցրեց Հայաստանից էժան թռիչքները. փոխնախարարը տեղյակ չէ

Թուրք պրոֆեսոր Իսհաք Թուրանը հայտարարել է, որ եթե Թուրքիան շարունակի իր ներկայիս ազգային էներգետիկ քաղաքականությունը, ապա առաջիկա տարիներին էապես կնվազեցնի իր արտաքին կախվածությունը բնական գազի և նավթի առումով։ Այս մասին տեղեկացնում է ermenihaber.am-ը։

Արցախում և Հայաստանի շուրջ ստեղծված իրավիճակը նոր ռիսկեր է ստեղծել տնտեսության անվտանգության համար։ Որքան էլ իշխանությունները դա չնկատելու տան ու ինքնամոռաց փառաբանեն անցած տարի պատահական գործոնների արդյունքում արձանագրված աճերն ու տնտեսական միջավայրի բարելավման առումով իրենց ձեռքբերումները, դրանք դատարկ խոսակցություններ են լինելու, առանց անվտանգային միջավայրի։

Այնպես որ, հիմնական դրսևորումներն արտահայտվել են Հայաստանի ու Ռուսաստանի քաղաքացիների տեղաշարժերի պարագայում։ Եթե Հայաստանից ավելի շատ գնացել են, ապա Ռուսաստանից եկել են, գուցե նաև այլ երկրներ տեղափոխվելու ակնկալիքով։  

Հայաստանի արտաքին առևտուրն 2022թ. մեծ տեմպերով ավելացել է։ Շատ ավելի մեծ, քան տնտեսությունն է աճել։ Ստացվում է՝ տնտեսությունն այդքան չի արտադրել, բայց արտահանվել է։ Այլ հարց է, թե ինչպե՞ս։ 

2022թ. Թուրքիայից Բուլղարիա կատարված արտահանումը 2021-ի հետ համեմատությամբ աճել է 21.4%-ով՝ հասնելով 4 մլրդ 420 մլն դոլարի: Այս ցուցանիշը ամենաբարձրն է մինչ այս Թուրքիայից Բուլղարիա կատարված արտահանման ծավալների համար:

Ինչ է թե՝ ՏՏ ոլորտի ընկերությունները, դոլարի արժեզրկման հետևանքները մեղմելու համար, հակված չէին նվազեցնել իրենց առանց այն էլ չափազանց բարձր աշխատավարձերն ու ճոխ ծախսերը, կառավարությունը որոշեց պետական բյուջեից 10 մլրդ դրամի օգնություն տրամադրել նրանց։

Կառավարությունը հայտարարում է, որ 2022թ. հսկայական գումարներ է հատկացրել կապիտալ շինարարության իրականացման համար։ Անհամեմատ ավելի շատ, քան 2021թ.։

Այս մասին հայտնում է kommersant.ru-ն՝ վրացական լրատվամիջոցների հղումով։

Թե ինչքանո՞վ էին Գյումրիում ազատ տնտեսական գոտի ստեղծելու ծրագրի վերաբերյալ Տիգրան Խաչատրյանի հիմնավորումներն արդարացված, վկայում է այն, ինչ ունենք կառավարության որոշման ընդունումից 3 տարի անց։ Այն ժամանակ Տիգրան Խաչատրյանը սա մեծ խթան էր համարում արտահանման, ներդրումների, երկրի ներդրումային գրավչության բարձրացման, կայուն տնտեսական զարգացումների և հատկապես նոր աշխատատեղերի ստեղծման համար։

ՊԵԿ տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի բաժնից տեղեկացնում են, որ որոշումն ուժի մեջ է մտել 2023 թվականի հունվարի 1-ից:

Սակայն, եթե 90-ականներին ամեն ինչ շատ ավելի պարզ էր ու ընկալելի, ապա այն, ինչ հիմա է կատարվում Արցախում, ոչ մի արդարացում չունի։ Պետական բարձր պաշտոնները զավթած նորօրյա իշխանավորներն ամեն ինչ բերեցին հասցրեցին այս վիճակին ու հիմա ձեռքերը լվացել, մի կողմ են քաշվել։ Ասում են՝ Արցախն ու արցախցին ինքնուրույն պիտի որոշեն իրենց ճակատագիրը։

Որքանո՞վ են օբյեկտիվ այս գնաճային միտումները և ինչո՞ւ Կենտրոնական բանկին չի հաջողվում ճնշել գնաճը՝ 168.am-ն այս հարցադրումների պատասխանները լսել է «Հայացք» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ, տնտեսագետ Լիլյա Ամիրխանյանից:

«Համաշխարհային տնտեսական աճը մեծապես կդանդաղի 2023 թ. երկրորդ կեսին, հնարավոր է՝ մինչև 2023 թ. վերջը, իսկ 2024 թ.-ին մենք կտեսնենք ավելի բարձր աճ, քան 2023 թ.-ին», – ասել է Գեորգիևան։