ԱԷՄԳ-ն և Թեհրանը համաձայնության են եկել իրանական միջուկային օբյեկտներում մոնիթորինգի անցկացման շուրջ

Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության (ԱԷՄԳ) գլխավոր տնօրեն Ռաֆայել Գրոսին կառավարիչների խորհրդի նիստում հայտարարել է, որ Կահիրեում համաձայնագիր է ստորագրել Իրանի արտաքին գործերի նախարար Աբբաս Արաղչիի հետ՝ Իրանում ԱԷՄԳ-ի տեսչական գործունեությունը վերսկսելու գործնական եղանակների շուրջ։ Այս մասին նշված է ԱԷՄԳ-ի տարածած հայտարարության մեջ։

«Տեխնիկական փաստաթուղթը հստակ պատկերացում է տալիս ստուգումներ անցկացնելու, ծանուցումներ փոխանցելու և դրանց գործնական կիրառման ընթացակարգերի մասին՝ լիովին համապատասխանելով Համապարփակ անվտանգության համաձայնագրի դրույթներին։ Դրանք (ստուգումները) վերաբերում են Իրանի բոլոր միջուկային օբյեկտներին և կայանքներին, այդ թվում՝ հարձակման ենթարկված օբյեկտներին և այնտեղ գտնվող միջուկային նյութերին», – նշել է նա։

Գրոսին պարզաբանել է, որ Սպահանի, Նաթանզի և Ֆորդոյի օբյեկտների մասով Իրանը կհետևի իր սեփական ընթացակարգերին՝ համաձայն վերջերս ընդունված օրենսդրության, որը «կհարթի ճանապարհը համապատասխան ստուգումների և օբյեկտներ մուտք գործելու համար»։

Այս օբյեկտներում, նրա խոսքով, մոնիթորինգի հատուկ ընթացակարգերը «կվերանայվեն տեխնիկական մակարդակով», սակայն «միշտ կհամապատասխանեն Իրանի և ԱԷՄԳ-ի իրավունքներին և պարտավորություններին»՝ համաձայն Միջուկային զենքի չտարածման մասին պայմանագրի։Գրոսին նաև բարձր է գնահատել Միջուկային զենքի չտարածման մասին պայմանագրից (ՄԶՉՊ) դուրս չգալու՝ Թեհրանի պատրաստակամությունը։Միևնույն ժամանակ, ըստ նրա, Իսլամական Հանրապետությունը նաև նշել է մի շարք հարցեր, որոնք իրեն մտահոգություն են պատճառում։ 

«ՄԶՉՊ-ի պարտականությունն է լսել այս հարցերը և գտնել դրանց պատասխանելու ուղիներ, որոնք թույլ կտան փոխզիջման հասնել Իրանի նոր օրենսդրության և նրա միջազգային պարտավորությունների միջև», – նշել է նա։

X-ում գրառման մեջ Գրոսին նաև շնորհակալություն է հայտնել Եգիպտոսի նախագահին՝ համաձայնագրի կնքմանը նպաստելու համար։Իր հերթին Իրանի արտաքին գործերի նախարար Աբբաս Արաղչին հայտարարել է, որ այս զարգացումը կարևոր քայլ է Իսլամական Հանրապետության բարի կամքի և խաղաղ միջուկային ծրագրի հետ կապված բոլոր հարցերը դիվանագիտության և երկխոսության միջոցով լուծելու նրա հանձնառությունը ցույց տալու գործում։Նա նաև նշել է, որ Իրանը անսասան է մնացել Միջուկային զենքի չտարածման մասին պայմանագրի շրջանակներում խաղաղ միջուկային էներգիայի նկատմամբ իր իրավունքների պաշտպանության հարցում։

Հուլիսի 2-ին Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանը ստորագրել էր օրենք, որով դադարեցվում էին Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության հետ համագործակցությունը և երկրի միջուկային օբյեկտներում բոլոր ստուգումները։ Սակայն ավելի ուշ կողմերը խորհրդակցություններ են սկսել համագործակցության նոր պայմանները որոշելու համար։