«Ցավոք, ԵԱՀԿ ԽՎ-ն իր ամբողջ ուշադրությունը սևեռել է կոնկրետ Ուկրաինայի վրա․ Սա մեզ համար անընդունելի գործելակերպ է, դատապարտելի է»․ Աղաջանյան
ԵԱՀԿ խորհրդարանական վեհաժողովի ամառային նստաշրջանում ներկայացված զեկույցներում հայկական պատվիրակությունը 3 փոփոխություն է նախաձեռնել, որոնք վերաբերել են նաև գերիների առկախված խնդրին, մշակութային ժառանգության պահպանմանը, սակայն դրանք չեն ընդունվել: Այս մասին ասաց ԵԱՀԿ ԽՎ-ում ՀՀ ԱԺ պատվիրակության ղեկավար Էդուարդ Աղաջանյանը պատվիրակության գործունեության տարեկան հաշվետվությանը նվիրված ասուլիսում:
Աղաջանյանը նշեց, որ ձմեռային նստաշրջանի նիստի հենց առաջին օրը համընկել է Ուկրաինայի իրադարձությունների հետ; «Այդ պահից սկսած՝ ԵԱՀԿ խորհրդարանական վեհաժողովի ամբողջ ուշադրությունը սևեռված էր այս կոնֆլիկտի վրա: Գործնականում, անկեղծ ասած, շատ դժվար էր որևէ այլ հարցի վրա սևեռել խորհրդարանական վեհաժողովի ուշադրությունը՝ այդ թվում, բնականաբար, նաև մեր տարածաշրջանում տեղի ունեցող գործընթացների վրա»,-ասաց պատվիրակության ղեկավարը՝ վստահեցնելով, որ իրենք, այնուամենայնիվ, ելույթներ են ունեցել տարածաշրջանում տեղի ունեցող գործընթացների մասին, մանրամասն ներկայացրել այն խնդիրները, որոնք դեռևս առկա են և լուծման կարիք ունեն:
Նախքան ամառային նստաշրջանը հայկական պատվիրակությունից Էդուարդ Աղաջանյանն ու Մարիա Կարապետյանը նաև մեկնել են Լիտվա՝ հանդիպելու ԵԱՀԿ ԽՎ քաղաքական հարցերով հանձնաժողովի զեկուցողին՝ լիտվացի պատգամավորին, նրան ներկայացնելու, թե ինչ է տեղի ունենում տարածաշրջանում՝ կարևորելով, որ զեկույցի շրջանակում զեկուցողը մանրամասն տեղյակ լինի, թե տարածաշրջանում ինչ գործընթացներ են ընթանում, և, որ Հայաստանին վերաբերող հատվածը լինի առավել օբյեկտիվ:
«Մեր տպավորությամբ՝ հանդիպումը շատ կարևոր և բովանդակալից էր: Կարծում ենք, որ, եթե չլիներ այդ հանդիպումը, թերևս նրա մոտ շատ ավելի կիսատ կլինեին մեր տարածաշրջանում տեղի ունեցածի վերաբերյալ պատկերացումներն»,-ասաց Աղաջանյանը:
Ամառային, ամփոփիչ նստաշրջանում, որի շրջանակում հաստատվում է տարեկան զեկույցը, հայկական կողմը նախաձեռնել էր երեք փոփոխություն, որոնցից 2-ը պետք է տեղ գտնեին քաղաքական հարցերով զեկույցում, մեկը՝ մարդու իրավունքների հարցերով զեկույցում:
«Սրանք վերաբերում էին տարածաշրջանում տեղի ունեցող գործընթացներին, այն կոնֆլիկտին, որը 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից ի վեր գործնականում շարունակվում է, և կան առկախված հարցեր, որոնք չենք լուծվում: Այս փոփոխությունները նպատակ ունեին միջազգային հանրության և ԵԱՀԿ ԽՎ-ի ուշադրությունը սևեռելու այն առկախված խնդիրներին, որոնք մինչև հիմա լուծված չեն»,-ներկայացրեց Աղաջանյանը:
Նախքան օրակարգ մտնելը փոփոխությունները պետք է նվազագույն թվով ստորագրություններ հավաքեն տարբեր պատվիրակությունների անդամների կողմից: Պատվիրակության ղեկավարի վստահեցմամբ՝ իրենց փոփոխությունները սկզբնական շրջանում ունեցել են առավելագույն թվով աջակցություն տարբեր պատվիրակների կողմից:
«Դրանք վերաբերում էին հիմնավորապես գերիների առկախված խնդրին, որը 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից մինչև օրս լուծված չէ, չնայած դրան վերաբերող դրույթ կա հենց եռակողմ հայտարարության մեջ: Բազմիցս դրան անդրադարձել են միջազգային տարբեր կազմակերպություններ: Որևէ պատճառ, թե ինչու պետք է ԵԱՀԿ ԽՎ-ն հրաժարվեր այդ թեմային անդրադառնալ, մենք չենք տեսնում: Հաջորդ հարցը վերաբերել է մշակութային ժառանգության պահպանմանը, մյուսը՝ նաև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի գործունեությանը և դրա կարևորությանը»,-ասաց Աղաջանյանը:
Հայկական պատվիրակությունն ընդգծել է նաև Արցախի հիմնախնդիրը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության ձևաչափում լուծելու կարևորությունը: Պատվիրակության ղեկավարը վստահեցնում է, որ առաջարկած փոփոխություններում բոլոր հիմնավորումներն առկա էին: Սակայն երեք փոփոխություններից ոչ մեկը փոքր ձայների տարբերությամբ չեն ընդունվել:
Երկու հանձնաժողովների զեկուցողները քվեարկությունից առաջ հստակ դիրքորշում են հայտնել՝ անփոփոխ թողնելու տեքստը: Եվ տվյալ հարցերով զեկուցողի դիրքորոշումը որոշիչ է լինում:
«Մեր գնահատականը մենք հնչեցրել ենք հենց ԽՎ-ում, ես, մասնավորապես, ելույթ եմ ունեցել՝ դատապարտելով այդ որոշումը և բոլորի ուշադրությունը հրավիրելով այն փաստին, որ, ցավոք, ԵԱՀԿ ԽՎ-ն իր ամբողջ ուշադրությունը սևեռել է կոնկրետ մի կետի՝ Ուկրաինայում տեղի ունեցող գործընթացների վրա: Եվ, ըստ էության, գործնական կարելի է արձանագրել, որ որևէ այլ խնդիր, կոնֆլիկտ ԵԱՀԿ տարածաշրջանում այս պահին հետաքրքիր չէ մեր գործընկերներին: Սա մեզ համար անընդունելի գործելակերպ է, դատապարտելի է: Եվ սրա մասին բարձրաձայնել ենք մենք: Սա, իհարկե, հարցեր է բարձրացնում մեզ համար, մենք դեռ պետք է վերլուծենք, թե ինչն է պատճառ հանդիսացել այս ամենի՝ հաշվի առնելով այդ թվում նաև այն գործողությունները, որ իրականացվել էինք նախքան տարեկան նստաշրջանը»,- ասաց Աղաջանյանը:
Նա ընդգծեց նաև, որ ադրբեջանական պատվիրակությունն, ըստ էության, որդեգրել է նույնաբովանդակ մեղադրանքների մարտավարություն: Եվ, ըստ Աղաջանյանի, նման մեղադրանքների հորձանուտում ԵԱՀԿ ԽՎ գործընկերների ընկալումները կարող են փոքր-ինչ խեղվել, և իրականությունը նման պայմաններում դժվար է ի հայտ բերել:
