Երբ Նիկոլ Փաշինյանը ստանձնեց վարչապետի պաշտոնը՝ հավանաբար չէր էլ պատկերացնում, որ մի օր էլ իր իշխանությունը կարող է բախվել այնպիսի տնտեսական դժվարությունների հետ, որոնք տակն ու վրա կանեն ամեն ինչ՝ ևս մի քանի տարով հետ շպրտելով երկիրը։ Այն, որ այդ դժվարությունների հետևանքով տնտեսությունը կարող է այլևս դադարել նախկինը լինել և ոչ միայն աճ չունենալ, այլև նվազել, որ խոստացած լավ ապրելու փոխարեն՝ մարդիկ կհայտնվեն էլ ավելի ծանր սոցիալական դրության մեջ, որ երկրում գործազրկությունը կավելանա, իսկ աղքատությունը կխորանա, որ կառավարության նախկին խոստումներն ու ծրագրերն այլևս առոչինչ կդառնան։ Ու ստիպված պետք է լինել ամեն ինչ նորից սկսել, եթե, իհարկե, նման շանս կրկին տրվի։
2020թ. հունվարի 1-ից պրոգրեսիվ եկամտային հարկի դրույքաչափերի համահարթեցումը՝ իրականացված հակասոցիալական փոփոխությունը, փորձում են արդարացնել գույքահարկի այս փոփոխություններով: Հույս ունեն, որ այսպիսով կապահովեն պետության՝ վերաբաշխման գործառույթի արդար և արդյունավետ իրականացումը:
Ամերիաբանկը, կարևորելով մարզերում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի զարգացումը, ինչպես նաև երիտասարդների կրթությանն ու զբաղվածությանն ուղղված ծրագրերի իրականացումը, համագործակցում է Գյումրիի Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կենտրոնի հետ՝ հնարավորություն ընձեռելով ուսանողներին բանկում անցնել հեռավար գործնական ուսուցում։
Պետական եկամուտների կոմիտեն տեղեկացնում է, որ ուժեղացված հսկողություն է իրականացվում Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի և ՀՀ պարետի որոշումներով հաստատված ցանկերի ապրանքների արտահանման նկատմամբ:
Պետական բյուջեի այս տարվա հարկային եկամուտների կատարողականը հարցականի տակ է։ Մուտքերն արդեն իսկ սկսել են նվազել։ Կառավարության գնահատումներով՝ տնտեսական անկման հետևանքով՝ թերակատարումը տարվա կտրվածքով կգերազանցի 169 մլրդ դրամը։
Տնտեսությունը քանդվում է, անշարժ գույքի շուկան կանգնած է փլուզման եզրին, մարդիկ զրկվում են իրենց եկամուտներից, հացի փող աշխատելու հնարավորություն չունեն, աղքատությունը խորանում է, իսկ կառավարությունը պատրաստվում է գնալ հարկային բեռի ավելացման։ Էական չէ, թե խոսքն ինչ գումարի մասին է։ Ճգնաժամի պայմաններում յուրաքանչյուր դրամը կարևոր է մարդկանց համար։
Ընդունված է կարծել, որ համաշխարհային տնտեսությունը փորձում է դուրս գալ համավարակային կանգից: Բոլոր դեպքերում այդպիսի հայտարարություններ անում են շատ երկրներ: Նաև մենք ու մեր տարածաշրջանի երկրները:
Պաշտոնական վիճակագրության վերջին տվյալներով՝ ապրիլին` նախորդ տարվա ապրիլի համեմատ, տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը Հայաստանում աննախադեպ անկում է ապրել` 17.2 %:
2020թ․ ապրիլին Թուրքիայից կատարված արտահանման ծավալները նախորդ տարվա նույն ամսվա համեմատ նվազել են 41․4 տոկոսով՝ կազմելով 8 մլրդ 990 մլն դոլար։ Իսկ ներմուծման ծավալները նվազել են 25 տոկոսով՝ հասնելով 13 մլրդ 553 մլն դոլարի։
Նախավերջին երկու տարում գրանցվել էր ուղիղ 100 հրդեհ: Իսկ միայն 2019-ին՝ 106: Հիմա դառնանք անտառատունկի խոստումներին ու բուն տնկիների պաշտոնական քանակին: Հատկապես, որ անտառները վերականգնելու մասին վաղուց են խոսում: Մոտ երկու տարի: Իսկ պաշտոնական վիճակագրությունը երկրի տնտեսություններում աճեցրած տնկիների քանակը վիճակագրական հաշվառման տակ է վերցրել 2017 թվականից: Այդ տարի աճեցվել էր 445.2 հազար տնկի, 2018-ին ցուցանիշը՝ հակառակ պաշտոնական պլան-խոստումների, նվազեց: Նվազեց՝ կազմելով 33.2 հազար տնկի:
Աշխարհի խոշորագույն հումքային բորսաների մայիսի 29-ի առևտրային նստաշրջանների արդյունքում սահմանվել են նավթի հետևյալ գները:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարի հյուրը ՀՀ էկոնոմիկայի նախկին նախարարի առաջին տեղակալ, Նիդեռլանդներում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Գարեգին Մելքոնյանն է:
Ռուսական գազի մատակարարման համար Բելառուսի պարտքը կազմում է 165,57 մլն դոլար:
«Անշուշտ, կա այդպիսի հաշվարկ, և ոչ միայն կա, այլև բյուջետավորված է: Դա բյուջեի մաս է»,- Հանրային հեռուստաընկերության եթերում, Պետրոս Ղազարյանի «Հարցազրույց» ծրագրի ընթացքում օրերս ասել է ՀՀ ֆինանսների նախարար Ատոմ Ջանջուղազյանը` պատասխանելով այն հարցին, թե միջինը որքան պարգևավճար է ստանում պետական պաշտոնյան:
Հայաստանում կա մոտ 432 հազար բնակարան, որոնց 64%-ի (275 հազար բնակարանների) կադաստրային արժեքը 3 միլիոն դրամից ցածր է։ Այսինքն՝ այդ բնակարանների համար գույքահարկ չի վճարվում։
Տնտեսական զարգացման երկարաժամկետ ծրագրերի շրջանակներում կառավարությունը մտադիր է Հայաստանում կորեական ավտոբուսներ արտադրել։ Կամ, որ ավելի ճիշտ կլինի ասել՝ ոչ թե արտադրել, այլ հավաքել։ Սարքավորումները կբերվեն դրսից ու այստեղ կհավաքվեն։ Խոսքը 4,4 մլն դոլար ներդրումային ծրագրի մասին է։
Պաշտոնական վիճակագրության վերջին տվյալներով ևս արձանագրվեցին կարևոր այն մտահոգությունները, որոնք բարձրաձայնում էինք դեռևս ամիսներ առաջ՝ նոր համաճարակի տարածման նախնական փուլում:
«Չի դատում, որ նախևառաջ կարողանա բոլորին մեղադրել. քանի դեռ որևէ մեկը նստած չէ, դա Փաշինյանին հնարավորություն է տալիս բոլորին անհասցե մեղադրել, բայց նա արդեն չի կարող իր բոլոր սխալների մեջ մեղադրել նախկիններին, ժամանակը գնում է, և 2 տարվա մեջ Փաշինյանն ինքն է դառնում նախկին»,- ասաց Խաչատրյանը։
Համավարակի դեմ իշխանությունների անլուրջ պայքարի տնտեսական հետևանքները գնալով ավելի նկատելի են դառնում։ Վիճակագրական կոմիտեի հրապարակված օպերատիվ տվյալներով՝ ապրիլին տնտեսությունը պարզապես գահավիժել է։ Դադարել է տնտեսական ակտիվության աճը նաև տարեսկզբի առաջին 4 ամիսների կտրվածքով։
Սովորաբար վիճակագրական տվյալների վերլուծությունը կատարվում է ժամանակային մեծ՝ մի քանի տարվա տվյալների հենքի վրա: Բայց վերջին երկու տարում մեր պարագային այս ակադեմիական կանոնը հարգի չէ: Պաշտոնական շրջանակներում հարգի չէ: Առաջին հերթին այն պատճառով, որ եթե 2018 և 2019թթ․ վիճակագրական տվյալները զիջում են նախորդ տարիների նույն ցուցանիշին, հայտարարվում են անարժանահավատ: Բնականաբար, նախորդ տարիների տվյալներն են համարվում անարժանահավատ՝ հայտարարվում, որ դրանք ուռճացված են: Հետևաբար՝ կարելի է այսուհետ համեմատության ժամկետը կրճատել: Այսինքն՝ համեմատել 2018-ի տնտեսական ցուցանիշները 2019-ի հետ: Հատկապես, որ դրանք «նախահամավարակային» տարիներ են և «համավարակային» արդարացումների ենթակա չեն:
Հայաստանի դեպքում իրավիճակն այլ է՝ Ռուսաստանը գիտի, որ գազի հիմնական մատակարարն է, Հայաստանը չունի էներգետիկ այլընտրանք և չի կարող հրաժարվել ռուսական գազից, եթե նույնիսկ գինը չի գոհացնում Հայաստանին, «Գազպրոմ»-ն այդ շուկան արդեն գրավել է, դրան գումարվում են քաղաքական խնդիրներ, և ստացվում է այն, որ չի հաջողվում այլ գին պայմանավորվել։
Շարունակում ենք մնալ այն կարծիքին, որ գազի գինը սահմանին պետք է վերանայել և, մասնավորապես, սահմանել գնագոյացման կանոններ, որոնք հնարավորություն կտան կանխատեսել գազի գինը սահմանին նաև երկարատև հեռանկարում:
«Ցանկացած դեպքում հարկի բարձրացումը շուկայի վրա վատ է ազդում, բայց շատ այլ երկրների հետ համեմատած՝ հարկային բազան Հայաստանում այդքան բարձր չէ՝ հատկապես անշարժ գույքի մասով, ուղղակի այս ճգնաժամային իրավիճակում ինչքանո՞վ է նպատակահարմար, չեմ կարող ասել:
ՀՀ Կենտրոնական բանկի ֆինանսական կայունության դեպարտամենտի տնօրեն Անդրանիկ Գրիգորյանը, ամփոփելով 2019 թվականի «Ֆինանսական կայունության հաշվետվությունը»՝ հայտնեց, որ 2019 թվականը բավականին հաջող տարի էր թե՛ ընդհանուր տնտեսական զարգացման, թե՛ ֆինանսական զարգացման առումով, և, որ 2019 թվականին շարունակվել են 2018 թվականի ֆինանսական հաշվետվության մեջ ներառված միտումները:
«Հայաստանում այլևս չհարկվող գույք չի՛ լինի. գույքահարկերը կբարձրանան». Փաշինան
Աշխարհի խոշորագույն հումքային բորսաների մայիսի 26-ի առևտրային նստաշրջանների արդյունքում սահմանվել են նավթի հետևյալ գները:
Կորոնավիուսի հետևանքները շատ երկրներում զգալի վնաս հասցրեցին ազգային տնեսությունններին՝ առաջացնելով տնտեսական ճգնաժամ և բազմաթիվ սոցիալական խնդիրներ: Այս հետևանքները մեղմելու համար երկրները դիմեցին տարբեր քայլերի՝ սոցիալական և տնտեսական օգնություն ցուցաբերելով բնակչությանն ու տնտեսվարողներին: Հայաստանի կառավարությունը հայտարարեց արտակարգ դրություն և մարտի 16-ից մտցրեց խիստ սահմանափակումներ: Մայիսին արդեն այդ սահմանափակումները փուլային տարբերակով մեղմվեցին և հանվեցին: Հայաստանը Հարավային Կովկասի տարածաշրջանի ամենաշատ հիվանդներ ու մահեր արձանագրած երկիրն է: Խիստ սահմանափակումների ռեժիմը հանելուց հետու հիվանդների թիվը զգալիորեն աճեց՝ հասնելով 7113-ի։ Մահերի թիվը կազմում է 87:
ՀԲՄ գործադիր տնօրեն Սեյրան Սարգսյանն առցանց հարթակում կայացած մամուլի ասուլիսի շրջանակում ներկայացրել է բանկային համակարգի 2020թ․ առաջին եռամսյակի ամփոփ ցուցանիշները։
168.am-ի հետ զրույցում Էներգետիկ անվտանգության ինստիտուտի նախագահ, քաղաքական գիտությունների դոկտոր Վահե Դավթյանը նշեց, որ նման որոշումն իր մեջ մեսիջ է պարունակում՝ ուղղված հայկական կողմին, բացի այս, սա կարևոր ձեռքբերում է թե՛ Ադրբեջանի հետ գազային բանակցություններում որպես լուրջ փաստարկ ներկայացնելու, թե՛ ռուս-վրացական հարաբերությունների կայունացման տեսանկյունից: Ի դեպ, 2019-ին Վրաստանը ներկրել էր ռուսական 160 մլն խմ գազ, որը ներկրվող գազի մոտ 5%-ն է:
«ADM դայմոնդս» ադամանդի ընկերությունը, որը 2020 թվականի առաջին եռամսյակի տվյալներով՝ զբաղեցնում է Հայաստանի 1000 խոշոր հարկատուների ցանկի 715-րդ հորիզոնականը, ըստ սեփականատեր Արտակ Բաղիկյանի՝ նպատակ ունի դառնալ Հայաստանի 100 խոշոր հարկատուներից մեկը։
