Դեղձը՝ որպես երկարակեցության գրավական

Չինաստանը համարվում է դեղձի թիվ մեկ արտահանողը: Դեղձը չինացիների համար երկարակեցության և անմահության խորհրդանիշն է:

Դեղձը  սննդարար նյութերի և վիտամինների մեծ աղբյուր է հանդիսանում: Այն պարունակում է վիտամիններ` A, C, E, K, B<sub>1</sub>, B<sub>2</sub>, B<sub>3</sub> B<sub>6</sub>, ֆոլիաթթու: Դեղձը պարունակում է բազմաթիվ հանքանյութեր` կալցիում, կալիում, մագնեզիում, երկաթ, մանգան, ֆոսֆոր, ցինկ և պղինձ: Այս համեղ միրգը պարունակում է քիչ քանակությամբ կալորիաներ, ոչ հագեցված ճարպեր:

Դեղձի բուժիչ հատկությունները

Հակաօքսիդանտ հատկություններ

Դեղձը պարունակում է քլորաթթու (chlorogenic acid), որն օրգանիզմում կատարում է պաշտպանական ֆունկցիա: Դեղձի մեջ առկա լյուտեինը (lutein), զեաքսանթինը (zeaxanthin) և բետա-քրիտոքսանթինը (beta-crytoxanthin) հավաքում են թթվածնից առաջացած ազատ ռադիկալներն և թույլ չեն տալիս, որ դրանք վնասեն մեր օրգանիզմը և տարբեր հիվանդությունների հիմք ստեղծեն:

Հիպոկալեմիա

Դեղձը պարունակում է կալիում, որը կարևոր նշանակություն ունի նյարդային ազդակների և մարմնի բջիջների նորմալ գործունեության համար: Կալիումը կարգավորում է նաև մարսողական գործընթացները, յուրացնում է ածխաջրերը, պահպանում է մկանային հյուսվածքների նորմալ վիճակը և էլեկտրոլիտների հավասարակշռությունը:  Օրգանիզմում կալիումի պակասը նպաստում է հիպոկալեմիայի առաջացմանը, որը հանգեցնում է  մկանների թուլության  և սրտի անկանոն աշխատանքի:

Քաղցկեղ

Դեղձը պարունակում է ֆենոլային և կարոտենոիդ  բաղադրիչներ,  որոնք ունեն հակաքաղցկեղային հատկություններ և պայքարում են կրծքի, թոքերի և հաստ աղիի քաղցկեղի դեմ: Հետազոտությունները պարզել են, որ դեղի մեջ առկա քլորլորաթթուները և նեոքլորաթթուները կանխում են քաղցկեղածին բջիջների առաջացումը՝ միևնույն ժամանակ, չվնասելով դրանց շուրջ գտնվող նորմալ բջիջներին: Ի տարբերություն այս թթուների գործունեության` քիմիաթերապիան ոչնչացնում է և՛ նորմալ, և՛ քաղցկեղածին բջիջները:

Մաշկի խնամք

Դեղձը պարունակում է վիտամին C, որը պաշտպանում է մաշկը վնասակար ազատ ռադիկալներից և ինֆեկցիաներից: Հայտնի է նաև, որ դեղձը պաշտպանում է մաշկն արևի վտանգավոր ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներից: Դեղձն օգտագործվում է  դեմքի համար նախատեսված կոսմետիկական բազմաթիվ  քսուքներում: Դեղձի մեջ առկա ֆլավոնոիդները, կարևոր վիտամինները և հանքանյութերը հեռացնում են մաշկի մահացած բջիջները, թարմացնում են մաշկը և ապահովում մաշկի խոնավությունը: Դեղձի հակաօքսիդանտներն օգնում են ազատվել դեմքի սև կետերից և այլ տհաճ թերություններից:

Առողջ աչքեր

Դեղձը հարուստ է բետա-կարոտինով, որն օրգանիզմում հեշտությամբ փոխակերպվում է վիտամին A-ի: Բետա-կարոտինը նպաստում է աչքերի առողջ մնալուն և կանխում է  կուրությունը, քսերոֆտալմիան: Ինչպես վկայում են հետազոտությունները՝ լյուտեինը և զեաքսանթինը կանխում են աչքերի պիգմենտացիան և այդպիսով թույլ չեն տալիս տարիքային մակուլոդիստրոֆիա: Հայտնի է, որ դեղձի մեջ առկա այս բաղադրիչները պաշտպանում են աչքի ցանցաթաղանթն ազատ ռադիկալներից և շատ պայծառ լույսի վնասակար ազդեցությունից:

Հղիություն

Հղիների համար շատ կարևոր է սննդակարգում դեղձի ներառումը, քանի որ այն հարուստ է բազմաթիվ հանքանյութերով և վիտամիններով: Վիտամին C-ն նպաստում է պտղի մոտ ոսկորների, ատամների, մաշկի, մկանների և արյան անոթների  առողջ ձևավորմանը և զարգացմանը: Այն նաև օգնում է, որպեսզի երկաթը հեշտ ներծծվի օրգանիզմի կողմից, որը շատ կարևոր է հղիության ընթացքում: Դեղձի մեջ առկա կալիումը հղիներին հեռու է պահում հոգնածությունից և մկանային ջղաձգումներից, իսկ մանրաթելի առկայությունն ապահովում է առողջ մարսողությունը և կանխում փորկապությունը:

Մարսողություն

Դեղձը, շնորհիվ իր մեջ պարունակվող ալկալիների և մանրաթելի, ապահովում է առողջ մարսողությունը: Մանրաթելը կլանում է ջուրը և կանխում է փորկապությունը, ստամոքսի խոցը, գաստրիտը և թութքը: Այն օգնում է մաքրել և ոչնչացնել աղիներում կուտակված թունավոր հեղուկները և կանխում է ստամոքսի քաղցկեղը: Շնորհիվ իր լուծողական հատկությունների՝ դեղձը լուծում է նաև միզապարկի և երիկամների քարերը:

Նյարդային համակարգ

Դեղձի մեջ առկա մագնեզիումը կանխում է օրգանիզում սթրեսը, անհանգստությունը և խաղաղ է պահում նյարդային համակարգը: Մագնեզիումի պակասից կենտրոնական նյարդային համակարգի գործունեությունը խանգարվում է, որի արդյունքում՝ նյարդային ազդակները և մկանները դառնում են գերզգայուն: Հետազոտությունը պարզել է, որ մագնեզիումի և B₆ վիտամինի ընդունումը բարենպաստ ազդեցություն է թողնում երեխաների կենտրոնական նյարդային համակարգի գերզգայունության բուժման համար: Մեկ այլ հետազոտություն պարզել է, որ մագնեզիումով հարուստ սնունդ ընդունելով՝ կարելի է բուժել դեպրեսիան:

Ճարպակալում

Դեղձը պարունակում է բիոակտիվ բաղադրիչներ, որոնք բարենպաստ ազդեցություն են ունենում ճարպակալման խնդիրները վերացնելու վրա: Վերջին հետազոտությունները պարզել են, որ  դեղձի մեջ պարունակվող ֆենոլիկ բաղադրիչներն ունեն հակաբորբոքային և հակաճարպակալման հատկություններ, որոնք պայքարում են մետաբոլիկ ախտանիշի դեմ, որը կարող է առողջական լուրջ խնդիրների առաջ կանգնեցնել:

Իմունային համակարգ

Դեղձը հարուստ է ասկորբինային թթվով (վիտամին C) և ցինկով, որոնք ապահովում են առողջ իմունային համակարգը և օրգանիզմի նորմալ աշխատանքը: Ցինկը և վիտամին C-ն արագացնում են վերքերի արագ բուժումը, իսկ հակաօքսիդանտ հատկությունները պայքարում են ինֆեկցիաների դեմ և մեղմացնում են հարբուխը, մալարիան, թոքաբորբը և աղիների թուլությունը:

Խոլեստերինի ցածր մակարդակ

Հետազոտությունները պարզել են, որ դեղձի ֆենոլիկ հատկություններն ապահովում են LDL խոլեստերինի ցածր մակարդակը և լավ HDL խոլեստերինի նորմալ մակարդակը: Նման կերպ այն կանխում է սրտի և սրտանոթային հիվանդությունների առաջացումը:

Հակածերացման հատկություններ

Դեղձը պարունակում է ցինկ, որն ունի հակածերացման հատկություններ: Ցինկով հարուստ սննդամթերքների օգտագործումը նպաստում է հակամարմինների արտադրմանը, որոնք էլ վերացնում են ազատ ռադիկալները: Իսկ տղամարդկանց մոտ բարձրացնում է տեստոստերոնի մակարդակը, որն էլ թույլ չի տալիս, որ տղամարդը շուտ ծերանա:

Առողջ ատամներ և ոսկորներ

Դեղձը պարունակում է ֆոսֆոր, որը, կալցիումի հետ, ամրացնում է ատամները, ոսկորները և նպաստում մարմնի հյուսվածքների վերականգնմանը: Այն նաև կանխում է կլիմաքսից հետո կանանց մոտ օստեոպորոզի առաջացումը: Ֆոսֆորով հարուստ սննդամթեքների ընդունումը նպաստում է ոսկորների վերահանքայնացմանը և ապահովում է նրանց ամրությունը: Վիտամին C-ն ամրացնում է ծնոտի ոսկորները և լնդերը, որն էլ նպաստում է ատամների ամրացմանը:

Դետոքսիֆիկացիա

Դեղձը մաքրում է օրգանիզմը և դետոքսիֆիկացիայի ենթարկում օրգանիզմը` հեռացնելով լյարդի և երիկամների տոքսինները: Հետազոտությունները պարզել են, որ դեղձի բաղադրիչներն ունեն  հեպատո-պաշտպանական ֆունկցիա, որն էլ օգնում է բուժելու միգրենի, թոքախտի և շաքարախտի թերապիայից առաջացած հեպատո-թունավորումը: Դեղձն օգտագործվում է արևելյան մշակույթում թեյի արտադրության մեջ՝ որպես դետոքսիկացման միջոց:

Արյան մակարդում

Հետազոտությունները պարզել են, որ դեղձն օգնում է բուժել  արյան մակարդումը, երբ արյունը դառնում է ոչ ակտիվ: Արյան մակարդելիությունն առաջանում է երեխայի ծնունդի, որովայնի վնասվածքների և հետվիրահատության հետևանքով:

Բջիջների առողջություն

Դեղձը պարունակում է երկաթ, որը շատ կարևոր է արյան կարմիր գնդիկներում հեմոգլոբինի ձևավորման համար: Որպեսզի ապահովեք բջիջների առողջությունը,  օգտագործեք դեղձ կյանքի յուրաքանչյուր շրջանում:

Նեյրոդեգեներացիոն խախտումներ

Հետազոտությունները պարզել են, որ դեղձը դրական ազդեցություն  է թողնում կենտրոնական խոլիներգիկ համակարգի  վրա (central cholinergic system): Խոլիներգիկ համակարգը նեյրոփոխանցող համակարգ է, որը հիշողության «ողնաշարն» է և սովորելու ֆունկցիայի գրավականը:  Դեղձի մեջ պարունակվող բաղադրիչները պաշտպանում են խոլիներգիկ համակարգը դեգեներացիայից և կանխում են Ալցհեյմերի հիվանդությունը:

Դեղձի տերևների թուրմն օգտակար է հազը, բրոնխիտը և  փորացավը բուժելու համար: Դեղձի տերևներն ունեն դետոքսիկացնող, լուծողական և միզամուղ հատկություններ և արդյունավետ են աղիները մակաբույծներից ազատելու համար: Դեղձի տերևների թուրմն օգնում է վերքերի արագ ապաքինմանը:

Դեղձի ծաղիկներն օգնում  են փորկապությունն և այտուցները բուժելու հարցում:

Դեղձի կորիզներն արդյունավետ են ասթման, հազը, արյան մակարդումը և դաշտանի խանգարումները բուժելու համար: Դեղձի կորիզներն ապահովում են նաև արյան նորմալ շրջանառությունը, բուժում են հևքը և  կույր աղիի բորբոքումը:

Դեղձենու չորացրած կեղևը բուժում է դեղնախտը և այտուցը: