Աշխարհահռչակ Ջեֆրի Դ. Սաքսը կժամանի Հայաստան

ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանի նախաձեռնությամբ Ամերիկյան հետազոտությունների հայկական կենտրոնի ծրագրերի շրջանակներում Հայաստանում նոյեմբերի 16-ին տեղի կունենա տնտեսագիտության աշխարհահռչակ պրոֆեսոր, հանրային քաղաքականության վերլուծաբան, նորարարական կրթության առաջամարտիկ, կայուն զարգացման համաշխարհային առաջնորդ, բեսթսելլերների հեղինակ Ջեֆրի Դ. Սաքսի (Jeffrey David Sachs) դասախոսությունը:

The New York Times-ը Ջեֆրի Դ. Սաքսին անվանել է «աշխարհի ամենակարևոր տնտեսագետը», իսկ 2004 և 2005 թվականներին աշխարհահռչակ պրոֆեսորը Time Magazine-ի կողմից ճանաչվել է աշխարհի 100 ամենաազդեցիկ մարդկանցից մեկը:

Պրոֆեսոր Սաքսը ստացել է պատվավոր դոկտորի 42 կոչում։

Ջեֆրի Դ. Սաքսը Հայաստանում բաց-դասախոսության ընթացքում հանդիպումներ է ունենալու մասնագիտական, փորձագիտական շրջանակների, ուսանողների հետ, ինչպես նաև պատասխանելու է նրանց հետաքրքրող հարցերին:

Ջեֆրի Դ. Սաքսի մասին

Ջեֆրի Դ. Սաքսը մեծացել է Միչիգան նահանգի Դետրոյթի արվարձաններից մեկում՝ Օուք Պարկում։ Ավարտել է տեղի միջնակարգ դպրոցը և ընդունվել Հարվարդի համալսարան, որտեղ 1976 թվականին ստացել է՝ բակալավրի, 1978 թվականին՝ մագիստրոսի, իսկ 1980 թվականին՝ փիլիսոփայական գիտությունների դոկտորի կոչումները։

1980 թվականին Ջեֆրի Սաքսն ընդունվում է Հարվարդի համալսարան՝ որպես ասիստենտ, իսկ 1982 թվականին ստանում է դոցենտի կոչում։ Մեկ տարի անց՝ 28 տարեկանում, նա դարձավ Հարվարդի տնտեսագիտության պրոֆեսոր։ Հարվարդում հաջորդ 19 տարիների ընթացքում Սաքսը դարձավ Գալեն Լ. Սթոունի միջազգային առևտրի պրոֆեսոր, 1995-1999 թվականներին՝ Քենեդու անվան կառավարման դպրոցի, Հարվարդի միջազգային զարգացման ինստիտուտի տնօրեն, 1999-2002 թվականներին՝ Միջազգային զարգացման կենտրոնի տնօրեն։ 2002-2016 թվականներին աշխատել է Կոլումբիայի Eart ինստիտուտի տնօրեն։

2016 թվականին նշանակվում է Կոլումբիայի համալսարանի պրոֆեսոր։ Մշտապես հանդես է եկել կայուն զարգացման ուղղությամբ համալսարանական կրթության ընդլայնման օգտին։ Ջեֆրի Սաքսն Ավստրիայի Լաքսենբուրգ քաղաքի Կիրառական համակարգերի վերլուծության միջազգային ինստիտուտի պատվավոր անդամ է:

Սաքսն աշխատում է Կոլումբիայի համալսարանի Կայուն զարգացման կենտրոնում՝ որպես տնօրեն, որտեղ նա ունի համալսարանի պրոֆեսորի աստիճան, որը համալսարանի ամենաբարձր ակադեմիական կոչումն է: Սաքսը եղել է Կոլումբիայի համալսարանի Երկրի ինստիտուտի տնօրենը 2002-2016թթ.:

Նա ՄԱԿ-ի Կայուն զարգացման լուծումների ցանցի ղեկավարն է, էներգետիկ անցման համար ինժեներների խորհրդի համանախագահը, Վատիկանի սոցիալական գիտությունների Պապական ակադեմիայի գիտնական, ՄԱԿ-ի լայնաշերտ զարգացման հանձնաժողովի հանձնակատար, Թան Շրի Ջեֆրի Չիի պատվավոր վաստակավոր պրոֆեսոր Sunway համալսարանում և ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշի պաշտպանը՝ Կայուն նպատակների զարգացման գծով: 2001-18 թվականներին Սաքսը եղել է ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարներ Քոֆի Անանի (2001-2007), Բան Կի Մունի (2008-2016) և Անտոնիո Գուտերեշի (2017-2018) հատուկ խորհրդականը:

Սաքսը հեղինակել և խմբագրել է բազմաթիվ գրքեր, այդ թվում՝ երեք բեսթսելլերներ՝ «Աղքատության վերջը» (2005), «Ընդհանուր հարստություն. տնտեսագիտություն բազմամարդ մոլորակի համար» (2008) և «Քաղաքակրթության գինը» (2011): Այլ գրքերը ներառում են «Տեղափոխել աշխարհը. Ջ.Ֆ.Կ.-ի խաղաղության փնտրտուքները» (2013), «Կայուն զարգացման դարաշրջանը» (2015 թ.), «Կառուցելով ամերիկյան նոր տնտեսությունը. խելացի, արդար և կայուն» (2017), «Նոր արտաքին քաղաքականություն. ամերիկյան բացառիկությունից անդին» (2018), Գլոբալիզացիայի դարաշրջաններ. աշխարհագրություն, տեխնոլոգիա և ինստիտուտներ (2020), իսկ վերջերս՝ «Էթիկան գործողության մեջ՝ հանուն կայուն զարգացման» (2022):

Իր գործունեության ընթացքում պրոֆեսոր Սաքսը եղել է Խորհրդային Միության վերջին առաջնորդ Միխայիլ Գորբաչովի և Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Բորիս Ելցինի, Լեհաստանի, Սլովենիայի և Էստոնիայի կառավարությունների խորհրդականը։

Պրոֆեսոր Սաքսը 2022 թվականի «Թենգ» (Tang Prize) մրցանակի դափնեկիր է Կայուն զարգացման ոլորտում և 2015 թվականի «Կապույտ մոլորակ» (Blue Planet Prize) մրցանակի համաստացողն է՝ բնապահպանական առաջնորդության առաջատար համաշխարհային մրցանակը:

Մինչ Կոլումբիայում աշխատելը, պրոֆեսոր Սաքսն ավելի քան 20 տարի որպես պրոֆեսոր աշխատել է Հարվարդի համալսարանում, վերջին անգամ՝ որպես միջազգային առևտրի Գալեն Լ. Սթոուն պրոֆեսոր:

Ջեֆրի Դ. Սաքսը Կոլումբիայի և Հարվարդի համալսարանների պրոֆեսոր է, Բեռնարդ Հարմսի մրցանակի դափնեկիր: