TRIPP ուղու լիարժեք իրականացումը կարող է Հարավային Կովկասը վերածել արդյունավետ և անվտանգ տարանցիկ ու լոգիստիկ հանգույցի. Արարատ Միրզոյան
Լյուքսեմբուրգում ԵՄ կողմից կազմակերպված «Միջտարածաշրջանային անվտանգություն և փոխկապակցվածություն» թեմայով նախարարական հանդիպման շրջանակներում Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը նաև մասնակցել է Միջտարածաշրջանային փոխկապակցվածության օրակարգի առաջմղման թեմայով քննարկման։
ՀՀ ԱԳՆ-ից հայտնում են, որ այս ձևաչափով քննարկմանը, որն անցկացվում է առաջին անգամ, մասնակցել են ԵՄ անդամ պետությունները, Սևծովյան լայն տարածաշրջանի, ինչպես նաև Կենտրոնական Ասիայի երկրները:
Լյուքսեմբուրգում կայացած երկու քննարկումների ժամանակ մասնակից պետությունները և ԵՄ պաշտոնյաներն իրենց ելույթներում ողջունել են Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության հաստատումը՝ ընդգծելով դրա կարևորությունը հաղորդակցությունների ընդլայնման և միջտարածաշրջանային համագործակցության խթանման համար, այդ թվում՝ TRIPP ուղու կյանքի կոչման միջոցով:
Իր խոսքում նախարար Միրզոյանը նշել է.
«Ուրախ եմ շարունակել մեր քննարկումներն այս ընդլայնված ձևաչափով՝ Կենտրոնական Ասիայի մեր գործընկերների մասնակցությամբ։ Մենք համոզված ենք, որ ԵՄ-ի, Թուրքիայի, Հարավային Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի միջև դիմակայուն և դիվերսիֆիկասցված կապուղիների զարգացումը տարածաշրջանի տնտեսական ներուժը բացահայտելու և երկարաժամկետ բարեկեցությունն ապահովելու բանալին է։
Հարգելի՛ գործընկերներ, բավական է միայն քարտեզին մի հայացք նետել հասկանալու համար, թե ինչու է Հայաստանը խորապես շահագրգռված առևտրի, տրանսպորտի, թվային և էներգետիկ ոլորտներում ավելի լայն փոխկապակցվածության խթանմամբ։ Սա ռազմավարական առաջնահերթություն է իմ երկրի համար։ Մենք տարածաշրջանային փոխկապակցվածությունը դիտում ենք ոչ միայն որպես տնտեսական աճի շարժիչ ուժ, այլև որպես կենսական գործիք՝ դիմակայունության ամրապնդման, սոցիալական զարգացման խթանման և մեր տարածաշրջանում հարատև խաղաղության ու կայունության ապահովման համար։
Մենք խորապես համոզված ենք, որ ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության և ազգային իրավազորության սկզբունքների վրա կառուցված ներառական և հավասար փոխկապակցվածությունն անփոխարինելի է տարածաշրջանային համագործակցության և կայուն զարգացման համար: Այս համատեքստում մենք շարունակում ենք առաջ մղել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը, որը կարող է նպաստել տարածաշրջանային և գլոբալ առևտրի զարգացմանը՝ ստեղծելով նոր հնարավորություններ բեռների, ապրանքների և, իհարկե, մարդկանց ազատ տեղաշարժի համար։
Շատ ոգեշնչող է, որ այս տեսլականը սկսում է իրականություն դառնալ: Վաշինգտոնում ԱՄՆ նախագահի հուրընկալմամբ Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների պատմական հանդիպումը բացել է իսկական հնարավորություն տարածաշրջանային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման համար։ Համատեղ հռչակագրի և TRIPP հաղորդակցությունների ծրագրի՝ TRIPP ուղու լիարժեք իրականացումը կարող է Հարավային Կովկասը վերածել արդյունավետ և անվտանգ տարանցիկ ու լոգիստիկ հանգույցի։ Այս համատեքստում ցանկանում եմ արտահայտել իմ երախտագիտությունն առ այն, որ մեր նախորդ քննարկման ընթացքում ձեզանից շատերը մեծ կարևորություն տվեցին և հույս հայտնեցին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հաստատված խաղաղության հետագա ամրապնդման և ինստիտուցիոնալացման հարցում։
Այս համատեքստում Հայաստանի և Թուրքիայի միջև ենթակառուցվածքների ապաշրջափակումը ևս առանցքային բաղադրիչ է։ Հայաստանի և Թուրքիայի միջև Գյումրի-Կարս երկաթուղու վերաբացումը չի պահանջում խոշոր ներդրումներ, և կարճ ժամանակահատվածում կարող ենք ունենալ գործող երկաթուղի, որը, Հայաստանի և Ադրբեջանի երկաթուղային կապի հետ միասին, կարող է դառնալ «Միջին միջանցք» նախագծի բաղադրիչ։ Ավելին, այն անմիջապես կստեղծի միաասնական երկաթուղային ցանց Պարսից ծոցի, Սև և Կասպից ծովերի միջև։
Փոխկապակցվածությունը չի սահմանափակվում միայն տրանսպորտով։ Մենք նույնքան հանձնառու ենք կառուցելու նաև ապագայի թվային և էներգետիկ կապերը։
Հայաստանը մեծ կարևորություն է տալիս թվայնացմանը՝ այն դիտարկելով որպես առևտրի, կառավարման և նորարարության հիմնական խթանող ուժ։ Թվային առևտրային միջանցքների ամրապնդումը, սահմանային տվյալների հոսքերի կատարելագործումը և թվային համակարգերի փոխգործունակության ընդլայնումը կարևոր նշանակություն ունեն դիմակայուն մատակարարման շղթաներ ձևավորելու և ավելի սահուն լոգիստիկա ապահովելու համար։
Կայուն զարգացման ապահովման տեսլականի ներառումը փոխկապակցվածության պլանավորման գործընթացում նպատակ ունի նպաստել ավելի կանաչ, անվտանգ և ներառական ապագայի ձևավորմանը։ Հետևաբար, տարածաշրջանային հաղորդակցության կապերը բարելավող ենթակառուցվածքային ծրագրերը պետք է համադրվեն էներգետիկ համակարգերի դեկարբոնիզացիայի և վերականգնվող աղբյուրների խթանման ջանքերի հետ։ Հայաստանը բարձր է գնահատում մաքուր էներգիային անցումը խթանելու, էներգաարդյունավետությունը բարձրացնելու և կլիմայական պայմաններին դիմացկուն ենթակառուցվածքներ զարգացնելու համատեղ ջանքերը» ։
Եզրափակելով՝ Հայաստանը վճռական է ցամաքով սահմանափակված երկրից վերածվել ցամաքի միջոցով փոխկապակցված երկրի՝ խաղաղության, փոխկապակցվածության և բարգավաճման խաչմերուկի։ Եվ այս առումով մենք պատրաստ ենք լինել օգտակար մեր գործընկերների և հարևանների համար»:
