«Հայ մասնագետների մուտքը Սիրիա իր մեջ բազում վտանգներ է պարունակում»

Երեկ մեկնարկեց ՀՀ նոր իշխանությունների նախաձեռնած, ամիսներ շարունակ քննարկված և քննադատված հումանիտար առաքելությունը Սիրիայում: Պաշտպանության նախարարության հաղորդագրության համաձայն՝ Սիրիայի ժողովրդին մարդասիրական մասնագիտական օժանդակություն ցուցաբերելու նպատակով հումանիտար ականազերծողներից, բժիշկներից և նրանց անմիջական անվտանգությունն ապահովող հայ մասնագետներից բաղկացած խումբը (ընդհանուր՝ 83 անձ) ժամանել է Սիրիա՝ Հալեպ:

Ըստ ՊՆ-ի՝ հայ մասնագետները Հալեպի բացառապես ռազմական գործողություններից զերծ բնակավայրերում ծավալելու են հումանիտար ականազերծման, բնակչության հակաականային իրազեկման, բժշկական ծառայությունների մատուցման մարդասիրական գործունեություն: «Հայաստանի Հանրապետության կողմից Սիրիայի ժողովրդին մարդասիրական մասնագիտական օժանդակություն ցուցաբերելու որոշումը կայացվել է` հաշվի առնելով Սիրիայում և հատկապես Հալեպ քաղաքում ռազմական գործողությունների հետևանքով ստեղծված հումանիտար ծանր վիճակը, ՄԱԿ-ի Անվտանգության Խորհրդի 2017 թվականի N2393 և 2018 թվականի N2401 բանաձևերը, սիրիական կողմի գրավոր խնդրանքները, ինչպես նաև Հալեպում մեծաթիվ հայկական համայնքի առկայությունը: Սիրիայի Արաբական Հանրապետության տարածքում հայ մասնագետների տեղավորման, նրանց կարգավիճակի, գործառույթների և անվտանգության հետ կապված հարցերը կարգավորվել են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության համաձայն: Սիրիայի Արաբական Հանրապետություն հայ մասնագետների տեղափոխման, ինչպես նաև ապահովման խնդիրներն իրականացվում են ռուսաստանյան կողմի աջակցությամբ»,- ասված է հաղորդագրության մեջ:

Հիշեցնենք, որ 2018թ. օգոստոսի 17-ին` իր վարչապետության 100 օրն ամփոփող հանրահավաքում, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր հայ-ռուսական աննախադեպ հումանիտար նախագծի մասին, որը հայ-ռուսական հարաբերությունները, նրա խոսքով, փոխադրելու է այլ մակարդակի։

Հետագայում պարզվեց, որ խոսքն այս նախաձեռնության մասին է, որը, ՀՀ վարչապետի պնդմամբ, ռազմական բաղադրիչ չի ներառում: Ավելին, ըստ իշխանության՝ Սիրիայի իշխանություններն իրենք են պաշտոնապես խնդրել հայկական կողմին՝ աջակցություն ցուցաբերել Սիրիային:

ՀՀ իշխանությունների պնդումների համաձայն՝ Սիրիա մեկնած խումբը զորախումբ չի կարող դիտարկվել: ՀՀ պաշտպանության նախարարի տեղակալ Գաբրիել Բալայանը նշել էր, որ խոսքը զորախմբի կամ Զինված ուժերի ստորաբաժանման մասին չէ, և այն բացառապես հումանիտար մասնագետներ ուղարկելու մասին է։ Խումբը, նրա վստահեցմամբ, ենթարկվելու է Հայաստանի Հանրապետությանը, և չի բացառվում, որ համագործակցելու է Ռուսաստանի հետ որոշ առումներով:

Իսկ ՀՀԿ փոխնախագահ, ԱԺ Արտաքին հարաբերությունների նախկին նախագահ Արմեն Աշոտյանը պնդում է, որ Սիրիա մեկնած խումբը զորախումբ է, և սեփական քաղաքական շահերից ելնելով՝ Փաշինյանը կոպտորեն խախտել է օրենքը։ Նա մասնավորապես գրել է. «ՀՀ Կառավարությունը պետք է արագ պատասխանի հետևյալ հարցերին՝

  1. Հրապարակի Սիրիայի իշխանությունների պաշտոնական խնդրանքը հայկական զորախումբ ուղարկելու հետ կապված։
  2. Ինչու է խախտել օրենքը և առանց միջազգային համապատասխան պայմանագրի ուղարկել մեր զորախումբը Սիրիա։
  3. Ինչպես են երաշխավորված մեր զինվորականների իրավունքները Սիրիայում։

Բարի ծառայություն եմ մաղթում մեր զինվորականներին։ Վստահ եմ, որ անկախ առկա խնդիրներից՝ իրենք պատվով կկատարեն իրենց պարտականությունները։ Խաղաղություն Սիրիային»:

Ի դեպ, այս օրերին աշխատանքային այցով ՌԴ-ում է ՀՀ ՊՆ ղեկավար Դավիթ Տոնոյանը, ով փետրվարի 8-ին ՌԴ Պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուի հետ է հանդիպել: Վերջինս շնորհակալություն է հայտնել Հայաստանին`  Սիրիային ցուցաբերվող մարդասիրական աջակցության համար, դա որակելով՝ որպես էական ներդրում: Իր հերթին՝ Տոնոյանը ևս շնորհակալություն է հայտնել ռուսական կողմին՝ աջակցելու և Սիրիայում համագործակցելու համար:

Գերմանացի քաղաքական վերլուծաբան Սյուզան Ստյուարտը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ հայ մասնագետների մուտքը Սիրիա իր մեջ բազում վտանգներ է պարունակում` աշխարհաքաղաքական, ռազմական, ներքաղաքական, անվտանգային: «Հասկանալի է, թե ինչու նախաձեռնվեց այս ծրագիրը, թե ինչու են Հայաստանի և Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարություններն ակտիվ համագործակցում՝ մի շարք խնդիրներ ունենալով այլ ոլորտներում:

Սակայն սերտ համագործակցելով մի ոլորտում, որում Հայաստանի ներդրումը կարող է որոշակիորեն փոխհատուցել մյուս ոլորտներում առաջացած խնդիրների ազդեցությունը հայ-ռուսական հարաբերությունների վրա:

Մենք տեսնում ենք, որ սա այն թելն է հայ-ռուսական հարաբերություններում, որը պահպանվել է այդ հարաբերություններում, մնացած ուղղություններում կան խնդիրներ: Ի դեպ, իմ տպավորությամբ, Ռուսաստանը հենց այսպես էլ ընկալում է ներկայումս հայ-ռուսական հարաբերությունների արդյունավետությունն ու այս ոլորտում համագործակցությունը: Տեսնում ենք, որ նախարարներն արդյունավետ համագործակցում են, շնորհակալություն հայտնում միմյանց, սակայն Ռուսաստանի այլ շրջանակներ առանձնապես մեծ ոգևորություն չեն ցուցաբերում այս ծրագրի կապակցությամբ:

Ուստի, ըստ իս, այն միտքը, նպատակը, որը գուցե դրվել էր այս ծրագրի հիմքում` նպաստել հայ-ռուսական հարաբերություններին, ինչ-որ առումով տեղի է ունենում ոլորտային մակարդակով: Սակայն հայ-ռուսական հարաբերություններից զատ` կա անվտանգության խնդիր` այդ մասնագետների անվտանգության խնդիրը, որը, վստահ եմ, որ դիտարկվել է ՀՀ իշխանությունների կողմից, բայց մենք հասկանում ենք, որ Սիրիայի նման բարդ հակամարտության դեպքում այն երաշխիքները, որոնք դիտարկվում են նման դեպքերում, հուսալի չեն:

Անվտանգության խնդիր կա նաև կապված այն հանգամանքի հետ, որ, բացի անուղղակի վտանգներից, կան ուղղակի վտանգներ. ցանկացած խումբ, կողմ, միջնորդ ուշադրություն է գրավում, թիրախի վերածվելու վտանգի տակ հայտնվում: Այս դեպքում կա նաև այս վտանգը՝ հատկապես հաշվի առնելով կրոնական տարբերությունը»,- ասաց վերլուծաբանը՝ շարունակելով, թե կարևոր է կրկնել, որ սա մարդասիրական նախաձեռնություն է և ռազմական խնդիրներ չի լուծելու:

Բայց, նրա համոզմամբ, վտանգները դրանով չեն չեզոքանում: Գերմանացի քաղաքագետի համոզմամբ՝ Արևմուտքը ևս կունենա որոշակի բացասական վերաբերմունք այս նախաձեռնության նկատմամբ, սակայն սահմանափակված կլինի խոսել այդ մասին՝ հաշվի առնելով բերվող մարդասիրական նկատառումները: «Այնուամենայնիվ սա ևս գործոն է, որը պետք է հաշվի առնել և աշխատել, որպեսզի սա չդիտարկվի՝ որպես մեծ խնդիր Արևմուտքի կողմից»,- ասաց Ստյուարտը:

Ռուս արևելագետ Վիկտոր Նադեին-Ռաևսկին իր հերթին՝ ևս ասաց, որ ցանկացած նման նախաձեռնություն Սիրիայում և նման գոտիներում լի է բազում մարտահրավերներով:

«Այդ մասին մենք խոսել ենք մանրամասնորեն: Այդ մարտահրավերները կան նաև այսօր, քանի որ Սիրիայում պատերազմն ահաբեկչական բնույթ ունի, կան տարբեր ուժեր և տարբեր շահեր, ուստի պետք է զգույշ լինել»,- ասաց վերլուծաբանը` շեշտելով, որ խնդիրները միայն անվտանգությանը չեն վերաբերում, այլև քաղաքականությանը, քանի որ Հայաստանը, թեև չեզոք է, մաս չի կազմում որևէ կոալիցիայի, բայց կարող է դիտարկվել՝ որպես Ռուսաստանի կոալիցիայի մաս:

Ինչ վերաբերում է հայ-ռուսական հարաբերություններին, ապա, ռուս վերլուծաբանի խոսքով՝ այս նախագիծը կունենա որոշակի դրական ազդեցություն: «Սակայն հարաբերություններում առկա փոխվստահության մակարդակը չափվում է՝ դիտարկելով հարաբերությունների ողջ սպեկտրը: Ներկայումս իրավիճակը կարծես անորոշ է»,- ասաց Նադեին-Ռաևսկին:

Տեսանյութեր

Լրահոս