Եթե այսպիսի սպասք ունեք, վստահորեն դեն նետեք
Ալյումինը քաղաքակրթության և առաջընթացի ծնունդն է։ Միայն 20-րդ դարի կեսերին հնարավորություն ստեղծվեց «արծաթի փոխարինողը» զանգվածաբար արտադրելու համար։ Econet.ru-ն գրում է, որ հրաշք մետաղն ապահովում է ինքնաթիռներով և էլեկտրական լարերով, մատչելի խոհանոցային սպասքով և ամենօրյա օգտագործման տեխնիկայով՝ փոխարենն ազդելով մեր առողջության վրա։ Բազմաթիվ հետազոտություններ ցույց են տվել, որ կուտակվելով օրգանիզմում, ալյումինը սպանում է ուղեղի բջիջները, անեմիա և արթրիտ է առաջացնում, խանգարում որոշ ֆերմենտների արտադրությանը։ Ալյումինի մեծ քանակը նպաստում է նաև օստեոպարոզի առաջացմանը։
Ալյումինե սպասքը վտանգավոր է
Վերջերս իրականացված հետազոտությունները ցույց են տվել, որ չնայած ալյումինը ծանր մետաղ չէ, սակայն կարող է վտանգավոր լինել մարդու առողջության համար։ Ալյումինը մարդու օրգանիզմ մտնում է հիմնականում ջրի միջոցով։ Ջրից մարդ ստանում է ալյումինի 5-8 տոկոս։ Որոշ դեպքերում ալյումինի քանակը կարող է ավելանալ երկու և ավելի անգամ։ Ալյումինի մակարդիչներն օգտագործվում են ջրի մաքրման համար, դրանք մաքրում են վտանգավոր երևույթների 60-80 տոկոսը։ Դրանք մատչելի են, լավ հետազոտված, օգտագործման երկար պատմություն ունեն, սակայն աղբյուրի բարձր աղտոտվածության դեպքում բարձր չափաբաժիններ են պահանջվում, ինչը հանգեցնում է արդեն մաքրված ջրում ալյումինի իոնների կոնցենտրացիայի։ Սա կոչվում է «երկրորդական աղտոտում»։
Գոյություն ունեն նաև այլ աղբյուրներ, որոնցով ալյումինի իոնները մտնում են մարդու օրգանիզմ։ Դրանք այսօր ավելի քիչ են ուսումնասիրված։ Ընդունված է կարծել, որ ալյումինը մարդու օրգանիզմ կարող է մտնել նաև օդի, կոսմետիկ միջոցների, դեղորայքի, ինչպես նաև ալյումինե սպասքի միջոցով, որում պատրաստվում է մթերքը։ Իրականում ալյումինը կարևոր կենսաբանական դեր ունի օրգանիզմում, սակայն առավել քան 30 տարի առաջ հայտնի է դարձել այն մասին, որ այն կարող է վտանգավոր լինել օրգանիզմի համար։ Մոսկվայի հիգիենայի ինստիտուտը հաստատել է ալյումինի վտանգավորության մասին եզրահանգումները։ Պարզվում է՝ այն փոխում է բջիջներում էներգիայի փոխանակումը։ Արդյունքում՝ դրանք կորցնում են նորմալ բազմացման ունակությունը և սկսում են քաոտիկ կերպով բաժանվել՝ առաջացնելով ուռուցքներ։ Ըստ որոշ մասնագետների՝ ալյումինի կուտակումը բացասաբար է ազդում նյարդային համակարգի գործունեության, նյութափոխանակության, հատկապես հանքանյութերի փոխանակման վրա։ Սրանց շարքին կարող են ավելանալ նաև շարժողական ակտիվության խանգարումը, հիշողության վատացումը։ Ալյումինի մեծ քանակը դադարեցնում է հեմոգլոբինի սինթեզը, առաջացնում ոսկորների վնասվածքներ։ Ալյումինով թունավորվածության ֆիզիկական նշաններից կարող են լինել փխրուն ոսկորները կամ օստեոպարոզը, երիկամների գործունեության խանգարումը։
Ալյումինի բացասական ազդեցությանը հատկապես հակված են տարեցներն ու երեխաները։ Երեխաների շրջանում սա կարող է չափից շատ դյուրագրգռվածության, անեմիայի, գլխացավերի, երիկամների, լյարդի հիվանդությունների, կոլիտի պատճառ դառնալ։ Հիպերակտիվությունը, դեռահասների ագրեսիվությունը, հիշողության խանգարումները, դժվարությունները սովորելիս կարող են ալյումինի իոնների բարձր քանակի հետևանք լինել։ Որոշ հետազոտություններում ալյումինի իոնների բարձր քանակը կապվում է ուղեղի վնասման հետ, որը բնորոշ է Ալցհեյմերի հիվանդությանը։
Ալյումինից սպասք պատրաստելը երկար պատմություն չունի՝ 100 տարուց էլ պակաս, ի տարբերություն բրոնզի, երկաթի, պղնձի, ոսկու, որոնք հազարամյակներ առաջ արդեն հայտնի էին։ Ալյումինը լավ է փոխանցում ջերմությունը, ինչի արդյունքում այսպիսի սպասքում մթերքն արագ է պատրաստվում։ Ալյումինից պատրաստված սպասքը բազմաբնույթ է։ Այն բանից հետո, երբ հայտնի դարձավ ալյումինի վտանգավոր հատկությունների մասին, որոշ երկրներում կրճատեցին դրանից պատրաստվող սպասքի արտադրությունը։ Մասնագետները խորհուրդ են տալիս ալյումինե սպասքն օգտագործել միայն ջուր եռացնելու նպատակով. մյուս բոլոր նյութերը բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում ալյումինե սպասքում ակտիվ ռեակցիա են առաջացնում։ Պատահական չէ, որ երեխաների համար նախատեսված հասարակական վայրերում արգելվում է ալյումինե սպասքի օգտագործումը։
Մասնագետերը նաև նշում են, որ ալյումին պարունակող տարաները ենթակա չեն մթերքների մեծ մասի պահպանման նպատակով օգտագործման: Խոսքը հատկապես աղի, շաքարի մասին է։ Ալյումինե տարայում մթերքները պահելու կամ դրանք ջերմային մշակման ենթարկելու դեպքում, հատկապես թթու մթերքների դեպքում, այս էլեմենտի պարունակությունը կարող է մեծանալ ավելի քան 2 անգամ։
Նյութը հրապարակման պատրաստեց 168.am-ը
