«Այսօրվա ղեկավարությունը հարսանիքներին պարում է Արմենչիկի երգերի տակ, ուրեմն ի՞նչ էիք սպասում այս ամենից». Կարինե Խոդիկյանը՝ «Ամենակարող երգիչը» նախագծի մասին
Մշակութային քաղաքականության, այդ քաղաքականության հետևանքների ու հասարակական կյանքում դրանց արտացոլումների թեմայով այսօր հրավիրված ասուլիսի ընթացքում, որին հրավիրված էին արձակագիր Գուրգեն Խանջյանը, դրամատուրգ Կարինե Խոդիկյանը և դերասանուհի Կարինե Ջանջուղազյանը, անդրադարձ կատարվեց նաև Հայաստանի Հանրային հեռուստատեսությամբ՝ Առաջին ալիքով եթեր հեռարձակվող, մեծ աղմուկ բարձրացրած 6/8-ը՝ լավագույն տասնյակի կատարմամբ նոր երաժշտական նախագծին՝ «Ամենակարող երգիչը» ծրագրին: Հիշեցնենք, որ այս ծրագիրը շատերի օբյեկտիվ վրդովմունքն էր առաջացրել: Խնդրին նույնիսկ Հանրային հեռուստաընկերություն օրերս կատարած այցի ընթացքում անդրադարձել էր նաև ՀՀ նախագահը:
Արձակագիր Գուրգեն Խանջյանը, պարզվում է, լավատեղյակ չէ օրեր շարունակ հանրային և մշակութային կյանքն ալեկոծած թեմայի մանրամասներին.
«Չգիտեմ՝ դա ի՞նչ նախագիծ է, կամ ովքե՞ր են դա նախաձեռնել, ովքե՞ր են ժյուրիի կազմում: Առաջին անգամ ձեզանից եմ լսում և փորձում եմ արագ կողմնորոշվել ինֆորմացիոն դաշտում: Ռաբիսը ենթակուլտուրա է, և, եթե հեռուստատեսությունն ամբողջ դաշտն է վերցրել իր ձեռքը, օպերայից սկսած՝ ջազով ավարտված, մի տեղ էլ գուցե ռաբիսին է տեղ հատկացրել: Ավելի լավ է դա հեռուսատեսության սահմաններում լինի և այդքան ձերբազատված ու գռեհիկ չլինի, քան բոլորովին բաց թողելն է: Չեմ կարծում՝ շատ բարդ բան կա այստեղ»:
Ի տարբերություն Գ. Խանջյանի տեսակետի, դերասանուհի Կարինե Ջանջուղազյանը, ով կանգնած է վերոհիշյալ նախագծի դեմ սկսված արշավի հիմքերում, խիստ վրդովված է.
«Այսօրվա համատարած ռաբիսացումը մշակութային կյանքում թույլ տված բարձիթողումների արդյունք է: Մի հեռուստատեսությունում, որը գոյություն ունի և կառավարվում է պետական բյուջեի միջոցներով և մեր գրպաններից մուծված հարկերի շնորհիվ, իսպառ բացակայում է մշակութային վերահսկողությունը, որի մասին ես այսքան բարձրաձայնում եմ: Սա բացարձակ աղետ է և չափազանց վիրավորական, հատկապես, երբ միևնույն ժամանակ հնչեցնում է, թե՝ դա մեր ժողովրդի պահանջարկն է: Այս ձևակերպումը լսելուց ես ամեն անգամ վիրավորանք եմ ապրում, որովհետև չեն էլ հասկանում, որ դա ասելով՝ այս ժողովրդին իջեցնում, հասցնում են զրոյական մակարդակի: Հարկավոր է վերահսկել այս ոլորտը, սա մեզ տանում է ինքնաոչնչացման: Սա հատուկ ծրագրված քաղաքականություն է, որ ներարկում են մեր ժողովրդի մեջ: Մենք չենք էլ հասկանում, որ թշնամու զենքով ինքնաոչնչացման ենք գնում»:
Գուրգեն Խանջյանը, այնուամենայնիվ, չի պատկերացնում, թե ինչպե՞ս կարելի է վերահսկել համատարած ռաբիսացման տենդենցը. «Հիմա ժողովուրդը դա է լսում, հո չե՞ս կարող գնալ վզից բռնել, ասել՝ սա մի´ լսի, ուրիշ բան լսի: Մոռացե՞լ եք, որ ռաբիսի նկատմամբ այս սերը գալիս է դեռևս խորհրդային տարիներից, երբ ամեն օր՝ երեկոյան ժամը 5-ին, բոլորը միացնում էին Բաքվի ռադիոն՝ լսելու Զեյնաբ Խանլարովային»:
«Երբ Արմենչիկին տալիս են վաստակավոր արտիստի կոչում՝ սրանով արդեն ռաբիսը բարձրացվում է պետական մակարդակի վրա՝ դնելով ամենաբարձր հոգածության աստիճանի վրա: Սրանից հետո կլինեն և´ ամենակարող երգիչներ, և´ հարսանիքի թագավորներ, և՛ սրանց նման երևույթներ… Չեմ դադարի կրկնել՝ ամեն ինչի մեղավորը տան մեծն է: Պատմությունը կերտում է անհատը, քաղաքականությունը ստեղծվում է վերևից: Ժողովուրդը միևնույն պահին կարող է լինել և՛ ժողովուրդ, և հաջորդ պահին դառնալ ամբոխ»,- քննարկմանն արձագանքեց դրամատուրգ Կարինե Խոդիկյանը:
Անդրադառնալով Զեյնաբ Խանլարովայի առնչությամբ ակնարկին, Կարինե Խոդիկյանը հիշեց:
«Այո, այդպես էր, ինչպես նկատում է պարոն Խանջյանը: Այդ թվերին Երևանի փողոցներով քայլելուց երեկոյան ժամը 5-ին միայն դա էին լսում, բայց դա չէր նշանակում, որ այս երգչուհու արվեստը պետական հոգածության առարկա էր դառնում: Որևէ ռաբիս երգիչ Ռադիոպետկոմի կողքից անցնելուց 10 կմ հեռու էր քայլում, որովհետև նրա մտքով անգամ չէր անցնում, թե իրեն թույլ կտան մոտ քայլել այդ կառույցին: Դրա վառ օրինակը՝ երբ երևանյան համերգից հետո Զեյնաբ Խանլարովայի մեքենան ձեռքերի վրա տարան, Հանրային հեռուստատեսությամբ նույնիսկ չակնարկվեց այդ մասին: Իսկ գիտե՞ք՝ ինչու, որովհետև Կարեն Դեմիրճյանը Զեյնաբ Խանլարովայի արվեստի երկրպագուն չէր: Նա հրաշալի տիրապետում էր օպերային և դասական արվեստին: Ասեմ ավելին, Երևանում չէր լինում որևէ պրեմիերա, որի ժամանակ Օպերային թատրոնի կառավարական օթյակը դատարկ լիներ: Այսօրվա ղեկավարությունն ի՞նչ է անում՝ գնում է հարսանիքներին Արմենչիկի երգերի տակ պարելու, ուրեմն ի՞նչ էիք սպասում այս ամենից»: Ապա դրամատուրգը հավելեց. «Ես Հանրային հեռուստատեսությունից այսպիսի հարված չէի սպասում»:
