Վանոյին հանգիստ թողեք

Վանոյի վերադարձի համար ստորագրահավաքին միացել եմ նախաձեռնության կարծեմ երկրորդ օրը, բանավոր համաձայնությամբ, արձագանքելով հարցին՝ ուզո՞ւմ ես Վանոն վերադառնա, միամտաբար ենթադրելով, թե սպառված պիտի լինեն թույնն ու ատելությունը, որոնք ադմինիստրացիայի կարգադրությամբ սրսկվում էին փակ տիպի հոգեբուժարանի վերածված երկրի քաղաքացիների երակների մեջ: Ի վերջո, որքան էլ նպատակասլաց է եղել հասարակական գիտակցությունը մշուշելու ջանքը, լուսավոր կետ պիտի մնար գոնե հիշողության մեջ:

Բայց հիշողության լուսավոր կետերից կեղտաջրերը չեն պարզվում: Մշուշը չի ցրվում: Բթամտությունը չի նահանջում: Քինախնդրությունը չի նվազում:

Համարել եւ համարում եմ, որ Վանոյի բացակայությունը նրա անհամատեղելիությունն է մարտնչող տգիտության հետ, նրա համակեցության բացառումն է իրեն շրջապատած գյադաների հետ: Հավատացել եւ հավատում եմ, որ մի օր, այնուամենայնիվ, կսպառվի գյադաների ժամանակը: Բայց չկա ավելի հեղհեղուկ բան, քան ժամանակի ընկալումը, քան բուն ժամանակը:

Ինչո՞ւ ուրեմն, հատկապես հիմա, հատկապես ամռան այս տապին գոյացավ Վանոյի անվան շուրջ ծավալվող խոսակցությունների ձնագունդը:

Չեմ կարծում, թե նախաձեռնող(ներ)ը դա արեցին, որ լրագրողներից ամենախելոքը փոխոստիկանապետ Հունանին հարցնի, թե ինչ կլինի, եթե Սիրադեղյանը վերադառնա, ու փոխոստիկանապետն էլ անհողդող պատասխանի՝ կձերբակալվի:

Չեմ կարծում, թե նրանք դա արեցին, որ ի հայտ գան գյադաների նորանոր խմբաքանակներ. ի՜նչ հրաշալի առիթ է մատուցվել սկուտեղի վրա՝ Վանոյի դեմ բազմապատկված եռանդով թույն արտաշնչելու, արյան հոտ առած գիշատիչների կռնչյունով ի մի գալու:

Անգամ չեմ կարծում, թե այլ տարբերակ չունեին Վանոյի ու Վազգենի կատարմամբ «ուրիշի կոկոն վարդի» եւ «իմ պառավ յարի» մասին երգը համացանցում տեղադրելու:

Իբրեւ այս ամենի հետեւանք՝ գրեթե 15 տարի զսպված սիրո բացատրություններով ֆեյսբուքի անծայրածիր տիրույթները ողողելու, Վանոյի հակառակորդներին կեղծանուններով ճանաչելու եւ արժանի հակահարված հասցնելու, վերջիններիս լկտի հարձակումներին դիմակայելու…

Անշուշտ, սրան չէին ձգտում ստորագրահավաք նախաձեռնողները. նրանց նպատակը շատ ավելի վեհ է. Հայաստան վերադարձնել Վանո Սիրադեղյանին:

Դժվարանում եմ ասել՝ գուշակո՞ւմ էին արդյոք այս առաքելության ազնիվ նվիրյալները այսպիսի շարունակություն, բայց փաստ է, որ ինչ-որ պահից բացվեց պայքարի երկրորդ ճակատը. պայքար ոչ միայն հանուն Վանոյի, այլեւ Վանոյի դեմ աննահանջ մոլեգնությամբ հանդես գալու պատեհությունը գտածների:

Չէինք հասցրել ուշքի գալ վանոյասերների եւ վանոյատյացների փոխհրաձգության սաստկությունից, երբ, ինչպես ամպրոպը պարզ երկնքում, բացվեց պայքարի երրորդ ճակատը: Մատուցված կո՞ւտը կերան, թե՞ քուջուջ անելով՝ ուղղակի իրար դեմ հայտնվեցին երբեմնի համախոհները, Վանոյի երբեմնի զինակիցները: Մարդիկ, որոնցից յուրաքանչյուրի համար յուրովի թանկ է Վանոն: Հանգամանքների բերումով այժմ նրանք տարբեր թիմերում են, այժմ տարբեր կերպ են ընկալում եւ մեկնաբանում այն ամենը, ինչ կատարվում կամ չի կատարվում:

Բայց չխտացնեմ գույները, յուղ չլցնեմ կրակի վրա՝ ինչ-որ տեղ սա գուցեեւ բնական է. նրանք հո հավերժ հավատարմության երդում չեն տվել իրար, ինչ է թե՝ ժամանակին եղել են գաղափարակիցներ: Ի վերջո, յուրաքանչյուրն ազատ է իր գործողություններում, յուրաքանչյուրը պատասխան է տալիս իր խղճի առջեւ, եւ յուրաքանչյուրն իրավունք ունի ընտրել իր ճանապարհը: Նրանցից ոչ ոք, անկեղծ խոստովանեմ, այս պատմության մեջ ինձ բացարձակապես չի մտահոգում:

Ինձ մտահոգում է ահա թե ինչ. Վանոն լույս աշխարհ է եկել ոչ ամենեւին նրա համար, որ վտարանդիի կարգավիճակում մանրադրամ դարձնեք ձեր էժանագին սակարկումներում: Մտահոգում է, որ հայ հասարակության սերուցքը 15 տարի դանթել էր, այնինչ հայ հասարակության թերմացքը խնամքով կենսունակ է պահել թշնամությունը Վանոյի հանդեպ: 15 տարի անց հայ հասարակության սերուցքը, ահա, զարթնել է նիրհից՝ ասես այդ թշնամությունը բորբոքելու: Իր տողերն են. «Թշնամությունը կարող է գիտակցված լինել, կարող է՝ ոչ: Դրանից հետեւանքի ահավորությունը չի նվազում: Ավելին՝ չգիտակցված թշնամությունը ատելությունը վերածում է անասնական մոլուցքի, որից փրկություն չունի լավը, ողջախոհը, բանականը…»:

Մեզնից լավը, ողջախոհն ու բանականը Վանոն է, եւ գիտակցված կամ չգիտակցված թշնամությունից, որը եկավ փոխարինելու Վանոյին իբր վերադարձնելու ազնիվ մղումին, դարձյալ Վանոն է տուժում: Եթե ինչ-ինչ հաշիվներ ունեք իրար հետ, պարզեք կամ մաքրեք դրանք առանց Վանոյի անունը ձեր հավակնություններին ծառայեցնելու: Եթե կարիք եք զգում ինքնահաստատման, ապավինեք ոչ թե Վանոյին, այլ ձեզ: Եթե խեղդվում եք, բայց փրփուրներ չեք գտնում՝ կառչելու, մի փորձեք կառչել Վանոյից: Նա ձեր կողքին չէ: Հեռու է:

Վասակ ԴԱՐԲԻՆՅԱՆ
aravot.am