Ազգամիջյան հարաբերությունների բանալին գտել են շոշեցի Սարգսյանները

Դա սերն է, որ չնայած անցած դարավերջի պատուհասներին, այսօր էլ միավորում է բազմազգ ընտանիքը:

Ապրում էին Բաքվում: 1989 թվականի հունվարին Սարգսյաների ընտանիքը ստիպված էր վերջնականապես տեղափոխվել քաղաքից՝ հայերի նկատմամբ բռնությունների ու ճնշումների պատճառով: Ցրվեցին, ապա միավորվեցին: Երեխաները հիմա Մոսկվայում են, ծնողները՝ Շոշում: Բայց միասին են, ասում է ընտանիքի մայրը:

«Այսօր մենք հպարտանում ենք մեր երեխաներով: Նրանք շատ -շատ են մեզ օգնում: Մՙենք հիմա գյուղում ոչ մի բանով չենք զբաղվում, մեր եկամուտը մեր թոշակն է, որ միայն կոմունալ վճարումներ կատարելուն է հերիքում: Երեխաներն են ֆինանսապես օգնում»:

Սարգսյանների հարսն ու փեսան այլազգի են:

Մարիետա Սարգսյանը հիշում է. որդու՝ Սերգեյի, համար աչքի տակ աղջիկ ուներ պահած: Սպասում էր՝ ամռային արձակուրդին Մոսկվայում ուսանող որդուն կծանոթացնի աղջկա հետ. «Գուցե մի բան կդառնա»,– մտածում էր: Սերգեյը եկավ: Մայրը հիշում է իրենց զրույցը:

-Մամա ջան, ուզում եմ համակուրսեցուս ամուսնության առաջարկ անել, ի՞նչ կասես։

-Բայց ես քեզ համար լավ հարսնացու եմ աչքի տակ պահել։

-Լավ ես արել, մամ ջան, բայց ես պիտի ամուսնանամ իմ ընտրյալի հետ, մենք արդեն հինգ տարի է ընկերություն ենք անում:
Սա միակ անակնկալը չէր, որ որդին մատուցեց: Աղջիկը ռուս էր:

«Ես սկզբից դեմ էի այդ ամուսնությանը, քանի որ հարսնացուն ռուս աղջիկ էր: Բայց դե ինչ անեի, սերն իր օրենքներն ունի: Դա քո գործն է, քո ընտրությունը, ասացի տղայիս»:

Այդպես Սարգսյանների տունը դադարեց զուտ հայկական լինելուց: Ռուս հարսի մասին այսօր սիրով է խոսում կիսուրը:

«Ես ճիշտ եմ արել որ չեմ խանգարել, չեմ խոչընդոտել այդ ամուսնությանը: Հիմա նրանք միասին երջանիկ են: Ունեն չորս որդի, ես էլ ունեմ սիրող ու սիրված տղա ու հարս»:

Ծեր ամուսինները հարգանքով նաեւ դստեր ամուսնու մասին են խոսում:

«Մեր փեսան ադրբեջանցու ու թաթարի զավակ է: Աղջկաս հետ միասին աշխատում էին նավաշինական գործարանում, այդտեղ էլ ծանոթացան: Երբ իմացա նրանց սիրո մասին, փորձեցի բացատրել, հասկացնել, խոչընդոտել, բայց ապարդյուն: Նրանք սիրում էին իրար, եւ այս անգամ էլ սերն ավելի հզոր էր, քան մայրական հորդորները»,-պատմում է մայրը:

«Նա շատ լավ, խելոք ու համեստ անձնավորություն է»,-տիկնոջը շարունակում է 82-ամյա Միքայել Սարգսյանը: 1988 թվականին, երբ Ղարաբաղյան շարժումը սկսվեց, Իսմայիլը (փեսան-հեղ.) կնոջն ու երեխաներին տեղափոխեց Մոսկվա: Իրավիճակը հայրենի քաղաքում այնքան վատն էր, որ աները փեսային շնորհակալություն հայտնելով նաեւ գործելու ազատություն տվեց:

«Ես նրան ասացի՝ փեսա ջան, ապրես, որ անվտանգ տեղ տարար, հիմա, եթե անգամ թողես հեռանաս, ես քեզնից դարձյալ շատ-շատ շնորհակալ կմնամ»:

Բայց սերն ավելի բարձր էր, ուժեղ: Ղարաբաղյան կոնֆլիկտը ընտանիքի վրա չազդեց: «Նրանք ինչպես սիրում էին իրար, հիմա էլ սիրում են ու կսիրեն: Դեռ ավելին՝ ավելի լավ հասկացան սիրո գինը: Հիմա երկու երեխա ունեն»,-ասում են ծնողները:

«Միայն մեծ տղաս է մաքուր հայկական ընտանիք ստեղծել: Ընտրությունը իրենն էր, բայց դա այն միակ ընտրությունն էր, որին դեմ չեմ եղել»,- ասում է մայրը:

Երբ երեխաներով հավաքվում են, բոլորի լեզուն դառնում է ռուսերենը: Բարեկամությանն ու հարազատությանը տարբեր ազգերի ներկայացուցիչ լինելը չի խանգարում: Իսկ վերջին տարիներին բազմազանությունը շատացել է. թոռնուհին ամուսնացել է գերմանացու հետ:

Հակամարտությունն ադրբեջանցիների հետ այնուամենայնիվ այս մեծ ընտանիքի առօրյայում իր կնիքը թողնում է:

Ամեն ամառ երեխաները հավաքվում են գյուղում, բոլորը, բացառությամբ ադրբեջանցի փեսայի: «Նա շատ է ցանկանում գալ Ղարաբաղ: Ռուսաստանի գրանցում ունի, սակայն վարանում է, դեռ չպարզված հարցեր կան երկու ազգերի միջեւ: Ափսոս, աղջիկս էլ Բաքու չի գնում, ամուսնու բարեկամների հետ չի տեսակցում: Ինչպե՞ս գնա: Հայուհի է»:

Զավակների մասին տարեց ամուսիները պատմում են կարոտով: Գնալ Մոսկվա, ապրել այնտեղ հեռանկար է, որ ամուսինները չեն ընդունում:

Միքայել Սարգսյանն ասում է, որ Հայաստանի Արարատ քաղաքում էլ տուն ունի, բայց. «Չեմ գնա այնտեղ ապրելու: Հողը ձգում է: Ինչ ուզում ես արա, դա այդպես է»:

Այդ մի կտոր հայրենիքի եւ նրա զավակների համար տարեց ամուսինները խաղաղություն են ցանկանում, որ երիտասարդությունն այլեւս պատերազմ չտեսնի, որ բոլորը կարողանան ապրել այնպես, ինչպես իրենց բազմազգ ու համերաշխ ընտանիքը:

Երազում են, որ դա մի օր նաեւ Հայրենիքում հնարավոր դառնա: Որ զավակները բոլորը կհավաքվեն հայրենի գյուղում, հանուն դրա նաեւ մենակության բեռն են քաշ տալիս, սպասում, որ մարդիկ եւս կսովորեն սիրո եւ հարգանքի լեզուն: «Շատ է ուշանում».- ցավով արձանագրում է Միքայել պապը:

Էրիկ Ավանեսյան

karabakh-open.info