«ԵՄ-ՀՀ գործընկերության ռազմավարական օրակարգը» հակասում է Ադրբեջանի հետ խաղաղության օրակարգին. Ադրբեջանի ԱԳՆ

«ԵՄ-ՀՀ գործընկերության ռազմավարական օրակարգը», որը ստորագրվել է Եվրոպական Միության և Հայաստանի միջև Գործընկերության խորհրդի 6-րդ նիստից հետո 2025 թվականի դեկտեմբերի 2-ին Բրյուսելում, լուրջ մտահոգություններ է առաջացնում մի շարք հարցերի առաջնահերթությունների շարքում ներառման վերաբերյալ, որոնք խեղաթյուրում են հետհակամարտական ​​շրջանի իրականությունը և ընդհանուր առմամբ հակասում են Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության օրակարգին, Tert.am-ի փոխանցմամբ` հայտարարել է Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն:

«Փաստաթղթի ներածական մասում և մի շարք այլ բաժիններում կամավոր կերպով Հայաստան տեղափոխված հայկական ծագում ունեցող բնակիչներին, որոնք մերժել էին Ադրբեջանի կողմից ներկայացված վերաինտեգրման ծրագիրը, «Ադրբեջանի ռազմական գործողությունների հետևանքով տեղահանված ղարաբաղցի հայեր» արտահայտության օգտագործումը, ինչպես նաև այս հարցը ԵՄ-ի և Հայաստանի միջև գործընկերության առաջնահերթություններից մեկը սահմանելը և այս կատեգորիայի մարդկանց «փախստականներ» անվանելն Ադրբեջանի նկատմամբ կողմնակալության հստակ դրսևորում է։

Ավելին, փաստաթղթի այն բաժնում, որը նվիրված է ԵՄ-ի տարածաշրջանում կարգավորման գործընթացներին հնարավոր ներդրմանը, Միջազգային դատարանի բոլոր համապատասխան որոշումների լիարժեք, արագ և արդյունավետ իրականացմանն աջակցելու վերաբերյալ դրույթի ներառումը, հստակորեն ենթադրում է Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի դեմ ներկայացված պահանջները։

Նաև նշվում է, որ օրակարգում երրորդ կողմի հարցի ներառումը, որն անմիջականորեն վերաբերում է Ադրբեջանին և Հայաստանին և ունի զուտ երկկողմանի բնույթ, ոչ միայն լիովին անտրամաբանական է, այլև հաշվի չի առնում Ադրբեջանի սեփական իրավական պահանջների առկայությունը Հայաստանի նկատմամբ։

Հաշվի առնելով, որ Վաշինգտոնում Ադրբեջանի, ԱՄՆ-ի և Հայաստանի ղեկավարների մասնակցությամբ նախաստորագրված խաղաղության համաձայնագիրը ներառում է այս պահանջների կարգավորման վերաբերյալ կետ, այս հարցի բարձրացումը ԵՄ-Հայաստան փաստաթղթում հակասում է խաղաղության գործընթացին և լուրջ հարցեր է առաջացնում հայկական կողմի հայտարարված մտադրությունների վերաբերյալ։

«Մարդկության դեմ հանցագործությունների և պատերազմական հանցագործությունների մեջ մեղադրվող և դատապարտված հայազգի անձանց որպես «գերիներ» անվանելը և նրանց ազատ արձակումը որպես առանձին առաջնահերթություն սահմանելն իրականության լուրջ աղավաղում է և անընդունելի է», – նշված է հայտարարության մեջ։

Հաղորդվում է նաև, որ չնայած ԵՄ-Հայաստան փաստաթղթում ներառված են Հայաստանի «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը սատարող բազմաթիվ դրույթներ, որոնց համար տարածաշրջանային կոնսենսուս չկա, լուրջ մտահոգություն է առաջացնում այն ​​փաստը, որ փաստաթղթում չի հիշատակվում կարգավորման գործընթացի շրջանակներում ձեռք բերված և մեծ նշանակություն ունեցող «Թրամփի միջազգային խաղաղության և բարգավաճման ուղի» (TRIPP) նախագիծը, որը համաձայնեցվել է օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում կայացած գագաթնաժողովում։

«Այս իրավիճակը հարցեր է առաջացնում Հայաստանի՝ Վաշինգտոնում երկրի վարչապետի կողմից ստորագրված TRIPP համաձայնագրով ստանձնած պարտավորությունները կատարելու մտադրությունների լրջության, ինչպես նաև այս նախագծին ԵՄ-ի կողմից հայտարարված աջակցության վերաբերյալ։

Հաշվի առնելով, որ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև նախաստորագրված համաձայնագրի 7-րդ հոդվածը սահմանում է կողմերի պարտավորությունը՝ չտեղակայել որևէ երրորդ կողմի ուժեր իրենց ընդհանուր սահմանին, առավել մտահոգիչ է այն փաստը, որ Հայաստանում ԵՄ մոնիթորինգային առաքելության (ԵՄՄԱ) գործունեությունը դադարեցնելու փոխարեն, որն օգտագործվում է որպես Ադրբեջանի դեմ քարոզչական գործիք, առաջնահերթությունը նրա ներկայության պահպանումն ու առաքելության լիարժեք գործառնական կարողությունների ապահովումն է։

Նշված առաջնահերթություններից բացի, ռազմական և պաշտպանական հարցերի վրա կենտրոնացումը ծառայում է Հայաստանի ռազմականացմանը։

Վերոնշյալ հարցերն օգոստոսի 8-ից հետո ձեռք բերված առաջընթացի ֆոնին, վերստին ի հայտ են բերում նախորդ հակամարտության տարրեր և լուրջ կասկածներ են առաջացնում Հայաստանի մտադրությունների վերաբերյալ։ Մենք ակնկալում ենք, որ Հայաստանը և ԵՄ-ն կոնկրետ քայլեր կձեռնարկեն այս անցանկալի դրույթները լուծելու համար, որոնք չեն արտացոլում ներկայիս իրականությունը։ Մեր կողմից մենք կշարունակենք ուշադիր հետևել իրավիճակին և անհրաժեշտ եզրակացություններ անել», – ասվում է հայտարարության մեջ։