Հրանտ Բագրատյան. Րաֆֆի Հովհաննիսյանը պարզապես պետք է հեռանա ասպարեզից
Հարցազրույց «Ազատություն» կուսակցության նախագահ, ԱԺ պատգամավոր Հրանտ Բագրատյանի հետ
– Պարոն Բագրատյան, այն, ինչ տեղի ունեցավ ապրիլի 9-ին, ընդհանրապես հետընտրական զարգացումների այդպիսի հանգուցալուծումը, Ձեզ համար սպասելի՞ էր:
– Այո՛, կարող եմ ասել, որ սպասում էի, որ այդպիսի բան կլինի: Այն, ինչ տեղի ունեցավ, դա հնարավոր ելքերից մեկն էր: Ինձ ուրախացնում է, որ մարդկային զոհեր չեն եղել, արդեն ակնհայտ է, որ այդ շարժումը որոշակի հետևանքներ կթողնի տրամադրությունների վրա, բայց այն կմարի:
– Իսկ ո՞րն էր պատճառը:
– Ես արդեն մի քանի անգամ անհանգստություն եմ հայտնել, որ այս շարժումը պետք է ի վիճակի լիներ հաշվի առնել 2008-ի շարժումը, և վերջապես` այն պետք է առաջնորդ ունենա, այսինքն` ընտրություններից առաջ կարելի է ժպտալ, բարևել, բայց անցնում է ժամանակ, և մարդիկ այդ ամենի ետևում պետք է էություն էլ տեսնեն: Այդ էությունը չկա:
– Ըստ Ձեզ` շարժումն ուներ ուժեղ առաջնորդի՞ խնդիր:
– Եթե հիմա ես տուրք տամ Ձեր հարցին, պետք է սկսեմ բամբասել Րաֆֆի Հովհաննիսյանից, նման ցանկություն չունեմ: Րաֆֆի Հովհաննիսյանն այն է, ինչ կա: Մի կողմ թողնենք, թե ինչպես եղավ, որ նա լուրջ ձայներ հավաքեց, իսկ նա շատ լուրջ ձայներ հավաքեց, հաղթական ձայներ: Բայց պետք է անցներ ժամանակ, և մարդիկ հասկանային, որ Րաֆֆի Հովհաննիսյանն այն է, ինչ կա: Ավելին այդ անձի ետևում չկա: Եվ չեմ կարծում, որ այն մոտեցմամբ, որը նա այսօր ունի, հնարավոր է որևէ լուրջ պետական աշխատանք կազմակերպել ինչպես` իշխանության, այնպես էլ` ընդդիմության դաշտում:
– Դուք հետընտրական շրջանում տված հարցազրույցներից մեկում կարծիք հայտնեցիք, որ Ր.Հովհաննիսյանի մոտ չեք տեսել համակարգային մտածողություն, ավելին` նրան դասեցիք պոպուլիստների շարքին: Եթե փորձենք ավելի պատկերավոր խոսել, ո՞րն էր ավելի ճիշտ` ժողովրդին տանել դեպի Բաղրամյան 26, թե՞ Ոստիկանապետի հետ գնալ աղոթելու:
– Սա չէ խնդիրը: Երբ ես ասում եմ` Րաֆֆի Հովհաննիսյանը պոպուլիստ է, սա վիրավորական չէ: Պոպուլիստ ասելով` նկատի ունեմ, որ նրա առջև և՛ ծրագրային, և՛ ստրատեգիական, և՛ տակտիկական առումներով ժողովրդին հաճոյանալու, արտաքին կաղապարին դիմելու, կարճաժամկետ էմոցիաներ դրդելու, գրգռելու քաղաքականություն է: Սա վատ չէ: Բայց սա պոպուլիստներին բնորոշ գործելակերպ է:
Վերջին 4-5 ընդդիմադիր ղեկավարներն, իմ կարծիքով, բացի Տեր-Պետրոսյանից, եղել են պոպուլիստ: Ով ուզում է, թող նեղանա: Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, իր այդ բարևներին զուգահեռ, մեզ չի հրամցրել ծրագիր, գործողությունների տեսլական: Ավելին, երբ ես ուշադրությամբ լսում եմ` նա ինչ է ասում, տեսնում եմ, որ այնտեղ առկա է մտածված գործողությունների պակաս:
– Այսինքն` նրա ելույթները զուտ էմոցիոնա՞լ բնույթ ունեն:
– Չասացի` զուտ էմոցիոնալ: Նա փորձված մարդ է, ինչ-որ բան հասկանում է, և երբ նա դիմում է էմոցիաներին, նույնպես մտածված է անում: Բայց նրա մակարդակը չի համապատասխանում հասարակական այն պահանջներին, որ կարողանա երբևիցե որևէ բան փոխել: Ես չեմ ուզում դրա վրա ժամանակ կորցնել, որովհետև մեր կյանքը գնում է: Բողոքող զանգվածն իր ետևից գնաց, լավ արեց, բայց այդ բողոքող դեմոսին ուզում եմ հիշեցնել` հաջորդ երեք տարին նորից այդպես էլ կանեք, կգնաք Ազատության հրապարակում մի քանի օր կերգեք, կպարեք, կուրախանաք, կգոռգոռաք ու կցրվեք տուն:
– Այդ դեպքում ո՞րն է իշխանափոխության հասնելու այլընտրանքային ճանապարհը:
– Շատ մոտ էր Լևոն Տեր-Պետրոսյանը 2008 թվականին, կար գաղափարական համախմբում: Իհարկե, վերջին պահին չստացվեց: Այդ շարժումը նույնիսկ մի քանի տարի տևեց, երեք տարի հետո էլ չէր մարում: Անհամեմատելի շարժումներ են: Կրկնում եմ` հիանալի է, լավ է: Մի քանի անգամ հրապարակավ պաշտպանել եմ Րաֆֆիին: Ուրիշ ճար չունեմ, նա էր, նրա վրա գնաց: Բայց պետք է ասեմ` նման գործչի հետ ոչինչ չի ստացվելու: Ավելի վատ է, որ նա այսքանից հետո` որպես քաղաքական գործիչ` փորձում է մնալ ջրի երեսին, նա պարզապես պետք է հեռանա ասպարեզից, որովհետև, երբ ժողովուրդը մի անգամ գործչի վրա դրույք է կատարում` չի ստացվում, նա արդեն պիտի հեռանա: Օրինակ` ԱՄՆ-ում երբեք ընտրություններում պարտված թեկնածուն այլևս չի վերադառնում քաղաքականություն:
– Այնուամենայնիվ, Րաֆֆի Հովհաննիսյանը ներկայացրեց իր հետագա անելիքների ծրագիրը` հռչակելով «Նոր Հայաստան» քաղաքացիական շարժման մասին:
– Կրկնում եմ` Րաֆֆի Հովհաննիսյանը լուրջ ծրագիր չունի: Ես արդեն խոսում եմ որպես պրոֆեսիոնալ:
– Բայց նա այժմ, որպես պայքարի միջոց` առաջարկում է ստեղծել «Նոր Հայաստան» կոմիտեներ, վերկուսակցական մի նոր ուժ:
– Այո՛, դա հեղափոխություն է, 1917 թվի հեղափոխությունն է: Նա արտասահմանում ուսանած մարդ է, ես կարծում էի, որ նման մարդկանցից մենք պետք է սովորենք, բայց պարզվում է, որ նման մարդկանց ավելի շատ պիտի սովորեցնենք:
– Բայց համաձայնեք, որ Հայաստանում կա իշխանության քաղաքականությունից դժգոհ լուրջ զանգված:
– Հետո՞ ինչ: Ընդհակառակը` դա վատ է:
– Այդ դեպքում` ո՞վ պետք է նրանց առաջնորդի:
– Նախկինը չեղավ, սա չեղավ: Հիմա տեսնենք` կյանքն ո՞ւմ կբերի` որպես հաջորդ: Եվ լավ կլինի, որ հասարակությունը սովորեցնի պատժել ընդդիմադիր այն թեկնածուին, ով հաղթանակ չի տարել: Դա շատ կարևոր է, այդտեղից կսկսվի հաղթանակն իշխանության նկատմամբ: Վստահ եմ, որ մոտակա մի քանի տարիներին այս իշխանական բուրգը քանդվելու է, իշխանությունը չունի օգտակար հայեցակարգ, որ կարողանան որևէ բան փոխել, արդեն անհնարին է:
– Իսկ ինչպե՞ս է այդ իշխանական բուրգը քանդվելու, եթե նույն ընդդիմադիր ուժերը զբաղված են միայն միմյանց քննադատելով:
– Ես հիմա ընդդիմադիրներին չեմ քննադատում, ես խոսում եմ զարգացման տրամաբանությունից: Մոտեցար, փորձեցիր, չստացվեց, ներողություն խնդրիր և հեռացիր: Ուրիշ մոտեցում լինել չի կարող: Մենք ընտրություններից հետո շատ նորմալ պաշտպանեցինք Րաֆֆիին, նախ` խորհուրդ տվեցինք գնալ հանդիպել, փորձել, խոսքով լուծել խնդիրը` ասելով, որ եթե ոչինչ չլուծվի, դա իրեն որևէ բանից ետ չի պահում: Իր մնացած անելիքներն ինքն է որոշել, թող որոշի:
Ես հարգում եմ այն, ինչ տեղի է ունեցել: Բայց այն, ինչ տեղի է ունեցել, Րաֆֆի Հովհաննիսյանը փորձում է ասել` «սա ես եմ, ես երբեք ոչինչ չեմ կարող հաղթել»: Ե՛վ նա, և՛ այս ժողովուրդը, որն, ի դեպ, նաև մեր ժողովուրդն է, այդ ձևաչափով չի կարող հաղթել: Ուրեմն հիմա պետք է մի ուրիշ բան մտածել: Շարունակել այդ ձևաչափը խորացնելը` ժամանակի և էներգիայի կորուստ է:
– Իսկ միգուցե պետք է ընդհանրապես դո՞ւրս գալ ընտրական գործընթացներից և այլ կե՞րպ տանել ընդդիմադիր պայքարը:
– Ո՛չ, ո՛չ: Պարզապես պետք է ֆիքսել, որ կայացավ հրաշալի ընդդիմադիր, քաղաքական բևեռ, որը հերթական անգամ վրիպեց: Նույն մարդով, նույն ուժերով երկրորդ բևեռը կառուցել չի կարելի:
– Բայց նույն մարդիկ հիմա ընդդիմադիր ուժերի ղեկավարներն են:
– Ես վստահ եմ, որ հնարավոր է` մի մասը կամ մեծ մասը նույն մարդիկ մնան, բայց ուրիշ բանի մասին պետք է մտածել: Օրինակ` ես վստահ եմ, որ հաջորդ ընդդիմադիր թեկնածուն պետք է պոպուլիստ չլինի:
– Բայց չէ՞ որ հռետորաբանությունը նույնպես իր նշանակությունն ունի:
– Այո՛, բայց հռետորաբանությունը կարծես ձեր ճաշի աղը լինի: Բայց ճաշից ոչ ոք չի ուզում խոսել: Աղը շատ է թե քիչ, կամ` դա կարևոր է, կամ սոուսները, համեմունքները նույնպես կարևոր են ճաշի համար, բայց հիմքի, հիմնական հումքի մասին մի մոռացեք:
– Այս առումով` ինչպես եք գնահատում Երևանի ավագանու առաջիկա ընտրությունները, դրանք կարո՞ղ են որևէ հանգրվան լինել:
– Ո՛չ, չի կարող լինել: Ես ընդհանուր առմամբ` ողջունում եմ, որ բոլորը մասնակցում են, և դա շատ լավ է, բայց եկեք հասկանանք, որ կա հոգնած ու ջարդված ընդդիմադիր զանգված, որը կունենա որոշակի դերակատարություն: Բայց կհերիքի՞ դա հաղթելու համար, ես չեմ կարող ասել: Առաջին հայացքից` թվում էր, թե այսքանից հետո Երևանում ընդդիմությունը պետք է հաղթի, բայց կապրենք` կտեսնենք:
Երբ այսօր շփվում եմ մարդկանց հետ, ճիշտն ասած` ինձ շատ է վախեցնում անտարբերությունը: Ավելին, շատ մարդիկ, քննադատելով իշխանությանը, ասում են, թե նրանց հետ կապում են որոշակի կայունության և հետևողականության հույս: Այսինքն` պոպուլիզմը մարդիկ կապում են` ընդդիմության, իրական գործողությունները` իշխանության հետ:
– Իսկ ինչո՞վ են չափվում պոպուլիստները:
– Կրկնում եմ` նրանք, ովքեր գնում են ճաշի աղի ետևից` մոռանալով ճաշի մասին: Նրանք, ովքեր առաջ են քաշում սոցիալական, քաղաքական, տնտեսական և այլ թեզերը` խոսելով դրանց միայն արտաքին աստառի մասին: Դրանք պոպուլիստներն են, երբեմն` մտածված, երբեմն` խելացի: Մենք մեկ անգամ համոզվեցինք, որ բարևելը լավ է, բայց դրանով տեղ չես հասնի:
– Բայց Դուք էլ էիք բարևում:
– Բոլորն էլ բարևում են, բայց դա իմ հիմնական թեզը չէ: Ես բարևում եմ` ըստ կենցաղային անհրաժեշտության (ծիծաղում է.- Ա.Ս.):
– Նախագահական ընտրություններին Ձեր ստացած ձայները` շուրջ 2 տոկոս, ոմանց կողմից գնահատվեց` որպես նվազեցված, քանի որ, շատերի կարծիքով, Դուք պետք է որ ավելի շատ ձայներ ստացած լինեիք: Ի՞նչը Ձեզ խանգարեց:
– Ինձ Րաֆֆին խանգարեց: Րաֆֆին շատ ձայներ էր ստացել, գուցե շատ ավելի շատ: Եվ իմ տոկոսները պետք է պակասեցնեին, որպեսզի Րաֆֆին չհաղթեր:
– Այսօր ընդդիմադիր ուժերի ներկայացուցիչները կարծիք են հայտնում, որ հնարավոր է միասին վերահսկել ավագանու ընտրությունները, ինչպիսի՞ն պետք է լինեն այդ վերահսկողության մեխանիզմները:
– Չեմ կարող պատկերացնել: Այժմ ես գործընթացի մեջ չեմ: Գիտեք` մենք էլ փորձեցինք նման մի բան` Րաֆֆի Հովհաննիսյանի և Պարույր Հայրիկյանի հետ, և ոչինչ չստացվեց: Բայց դա հնարավոր է` և՛ տեսականորեն, և՛ գործնականում:
– Իսկ Ձեր կուսակցությունն ինչո՞ւ չմասնակցեց Երևանի ընտրություններին:
– Ես արդեն ասել եմ այդ մասին. պարզապես մենք ֆինանսական առումով բավական թույլ դուրս եկանք, մեզ անհրաժեշտ էր միավորվել որևէ ուժի հետ: Մենք լրջորեն աշխատում էինք «Ազատ դեմոկրատների» հետ, ցավում եմ, որ վերջում չստացվեց:
– Այժմ ՀԱԿ դաշինքի անդամ մի քանի կուսակցությունների ղեկավարները, մասնավորապես` «Քրիստոնեա-ժողովրդավարական վերածնունդ» կուսակցության ղեկավար Սոս Գիմիշյանը, «Ժողովրդավարական Հայրենիք» կուսակցությունը` Պետրոս Մակեյանի գլխավորությամբ, և այլն, փորձում են պահպանել դաշինքը: Սոս Գիմիշյանն էլ հայտարարեց, թե երազում է, որ Դուք էլ դրան միանաք:
– Ես դժվարանում եմ ասել, ես Սոսին ասել եմ այդ մասին: Որովհետև, մի կողմից, իհարկե, Հայ ազգային կոնգրեսը կարծես թե կա, բայց մյուս կողմից` ես չեմ հասկանում` թե ՀԱԿ կուսակցությունը, որը ստեղծվել է, հիմա այն Հայ ազգային կոնգրեսի մե՞ջ է, թե՞ ոչ:
– Կարծես մի փոքր խառնաշփոթ կա այս առումով:
– Այո՛, խառնաշփոթ է: Բայց դա չէ հարցը: Մի պահ պատկերացնենք, թե ՀԱԿ-ն իրավաբանորեն կա, և Ս.Գիմիշյանը և մյուսները ճիշտ են, բայց, ըստ էության, ՀԱԿ-ը չկա, ՀԱԿ-ը ստեղծված էր Լևոն Տեր-Պետրոսյանին իշխանության բերելու համար: Նրա այդ ֆունկցիան, հասարակական այդ պահանջն այլևս չկա: Տեր-Պետրոսյանն ինքն այդ պրոցեսին չի մասնակցում: Այդ տեսակետից, եթե մենք մի 5-6 հոգով հավաքվեինք, ինչպես ինձ են ասում, այդ դեպքում այս խմբակցությունը, որն այսօր կա ԱԺ-ում, հայտնի չէ` ո՞ւմ խմբակցությունն է:
– Իսկ Դուք մնալո՞ւ եք «ՀԱԿ» խմբակցության մեջ, թե՞ դուրս եք գալու:
– Խմբակցությունից դուրս գալու մեխանիզմ իրավաբանորեն չկա: Բացի այդ` միակ տարբերակն ընդհանրապես մանդատը վայր դնելն է, բայց ինչո՞ւ, ո՞ւմ համար: Մանդատը ՀԱԿ-ինն էր, որն այսօր չկա:
– Իսկ ինչո՞ւ եք Դուք բոյկոտում ՀԱԿ-ի խմբակցության նիստերը:
– Ո՛չ, դա արդեն ՀԱԿ-ի խմբակցությունը չէ: Իրենք ո՞ւմ են ներկայացնում: Ստացվում է` այնտեղ մի քանի հոգի իրար հետ լավ են, հավաքվում են ինչ-որ խոսակցության` լավ կամ վատ: Ինձ չի հետաքրքրում: Չի բացառվում, որ մի օր որոշեմ մասնակցել դրանց, բայց ես պարզապես չեմ կարողանում հասկանալ` ո՞ւմ ենք մենք ներկայացնում: Այնտեղ բոլորովին տարբեր մարդիկ են, 100 տոկոսով տարբեր են և՛ քաղաքական, և՛ սոցիալական, և՛ տնտեսական հայացքներով: Օրինակ` վերցնենք թեկուզ այդ թեզերը` սոցիալ-լիբերալիզմ, և այլն: Ես դրանք չեմ հասկանում: Եվ մի կարծեք, թե դա ձևական տարբերություն է: Երբ խնդրեցին ստեղծել «100 քայլը», ստեղծվեց:
Եվ եթե ուշադրություն դարձնեք իմ երկրորդ «100 քայլին», որն արդեն ներկայացվել է նախագահական ընտրությունների ժամանակ, բոլոր լիբերալ արժեքների վրա են, ոչ մի պոպուլիզմ, և այլն: Իսկ հիմա մարդիկ, ովքեր չունեն այն հենքը, կրթական ցենզը, երբ պետք է, անմիջապես դառնում են պոպուլիստ: Ես էլ եմ առաջարկում բարձրացնել նվազագույն աշխատավարձը, բայց ես պոպուլիստ չեմ: Նվազագույնը դեռ աշխատավարձի բարձրացում չէ, դա կառուցվածքային քայլ է, որ երկրի տնտեսությունը զարգանա, և ստվերը կրճատվի: Խնդիրներ ունեմ` բացատրվելու այդ մարդկանց հետ, նրանց համար հասկանալի լինելու:
Եվ շատ հաճախ խմբակցություն գնալն ինձ համար անհասկանալի է: Ի վերջո, ո՞ւմ ենք մենք ներկայացնում: Եթե որևէ քաղաքական ուժի ներկայացնեինք, մենք միմյանց հաշվետու կլինեինք: Թերևս, միակ մարդը, ում նկատմամբ ինչ-որ կերպ անձնական պատասխանատվություն ունեմ, դա Տեր-Պետրոսյանն է, ով հեղինակն է «Հայ ազգային կոնգրես» հասկացության, շարժման գաղափարի, բայց ինքն էլ, փաստորեն, ՀԱԿԿ ստեղծումով` հեռացավ այդ ձևաչափից:
– Ամեն դեպքում` Ձեր ներկայացրած ծրագրում, չնայած Դուք նույնպես դավանում եք լիբերալ գաղափարներին, նույնպես կային սոցիալական խնդիրներին վերաբերող կետեր, Դուք խոսում էիք ժողովրդական կապիտալիզմի մասին: Որո՞նք են այդ երկու գաղափարախոսությունների նմանությունները և տարբերությունները:
– Կոնկրետ սոցիալ-լիբերալիզմ ես չեմ հասկանում, չեմ ընդունում:
– Դա հակասո՞ւմ է ազատական գաղափարներին:
– Չգիտեմ, ես չեմ ուզում խորանալ: Մի երկու գիտնականի մոտ հանդիպել եմ այդ արտահայտությանը: Ժողովրդական կապիտալիզմն ինձ համար ավելի հասկանալի է, ըստ որում` ժողովրդական կապիտալիզմի մեջ սոցիալականությունը նույնիսկ կարող է ավելի քիչ լինել, քան պետական կապիտալիզմի մեջ: Այսինքն, ինքը՝ թեզը, չի եղել սոցիալականությունը: Այն, ինչ ես եմ ասում, ես հասկանում եմ: Ավելին, ոչ միայն հասկանում եմ, այլև 100 կոնկրետ քայլերով՝ վերջին ծրագիրը, ներկայացրել եմ: Իսկ «սոցիալ-լիբերալիզմ» ես չեմ հասկանում:
– Իսկ «բուրժուադեմոկրատական հեղափոխություն» հասկանո՞ւմ եք:
– Այո՛, հասկանում եմ: Մենք դրա կարիքը չունենք:
– Իսկ ինչի՞ կարիքն ունենք:
– Իմ կարծիքով` մեզ պարզապես դեմոկրատական հեղափոխություն է անհրաժեշտ, որովհետև մեզ մոտ բուրժուազիան արդեն կա: Կարծում եմ` «բուրժուադեմոկրատական հեղափոխություն» տերմինը ճիշտ էր 19-րդ դարի համար: Բուրժուադեմոկրատական հեղափոխության ժամանակ հիմնական վեճը բուրժուազիայի և կալվածատերերի մեջ էր: Մի մոռացեք սա: Հիմա խոսքը վերաբերում է հարստության ցրմանը` մնալով կապիտալիստական տնտեսության շրջանակներում` օլիգարխների սերտաճումը պետության հետ թույլ չտալու համար: Սա մեր 20-ամյա պետության դասն է:
– Պրն Բագրատյան, որո՞նք են լինելու Ձեր ապագա անելիքները քաղաքական դաշտում և ընդհանրապես:
– Մենք բավական ուժեղացնում ենք մեր կուսակցության մարզային կառույցները: Ես հաճելիորեն պետք է նշեմ, որ երիտասարդությունն է գալիս: Շարունակելու եմ իմ գործունեությունը՝ որպես գիտնական, միջազգային գիտնական, այդ մասին պարբերաբար լինելու են հաղորդումներ, գրական հաջողությունները` նույնպես իբրև գիտնական: Ուրիշ անելիք չունեմ: Իմ անելիքն եմ տեսնում նաև՝ որպես պատգամավոր, որպեսզի կարողանամ անաչառ ելույթ ունենալ, չնայած գիտեմ, որ քիչ հույսեր կան, բայց, այնուամենայնիվ, պետությունը դեռ կա, դեռ կա կառավարություն, ԱԺ, որտեղ ես պարբերաբար ասելիք եմ ունենում:
– Իսկ ո՞րն է լինելու Ձեր գաղափարախոսությունը` իշխանափոխության հասնելու համար:
– Ժամանակակից աշխարհը, տնտեսությունը, սոցիալական կարգը, մտքի զարգացումը թույլ է տալիս ունենալ կապիտալիստական հասարակարգ, որը կբավարարի բոլորի պահանջները. մի կողմից` ովքեր ցանկանում են (իսկ դա բնակչության 40-45 տոկոսն է), կարող են զբաղվել ձեռներեցությամբ, մյուս կողմից` ովքեր ցանկանում են պարզապես լինել վարձու աշխատող, հետամուտ լինեն իրենց նյութական խնդիրների լուծմանը: Այսպիսի հասարակություն հնարավոր է:
– Իսկ արդյո՞ք այդպիսի հասարակության ձևավորումը պայքար չէ օլիգարխիկ համակարգի դեմ:
– Իհարկե, օլիգարխիկ համակարգը պիտի իմանա, որ պրոբլեմներ է ունենալու Բագրատյանի հետ: Մեկ օլիգարխը, որքան էլ նա հարստանա, կարծես թե մարդն աշխատել, հարստացել է, թող հարստանա, բայց չէ՞ որ նա կրճատում է դաշտը մյուսների համար: Նույնկերպ ուզում եմ ասել, որ Հայաստանի այսօրվա կառավարությունը Եվրոպայի, Միացյալ Նահանգների կողմից, մասամբ՝ Ռուսաստանի կողմից որոշակի աջակցություն ունի, որովհետև դա միակ կառավարությունն է, որը չի աճեցնում երկիրը: Պատկերացրեք, եթե երկրի ՀՆԱ-ն 10 միլիարդից դառնար 30 միլիարդ դոլար, դա նշանակում է, որ 20 մլրդ ինչ-որ մեկի մոտ պետք է հարաբերականորեն պակասի: Այդ պատճառով ես շատ կասկածամտորեն եմ վերաբերվում մեր իշխանությունների հասցեին արտասահմանից հնչող գովաբանությանը: Գործնականում նրանք երբեմն գովում են այն, ինչը վատ է Հայաստանի համար:
Գլոբալ մրցակցության մեջ մենք մեր տեղը նվաճում ենք, ոչ թե ինչ-որ մեկն այն կտրամադրի մեզ: Այսինքն՝ արժեքները փոխվել են, սա 91 թիվը չէ, երբ փլուզվում էր Խորհրդային Միությունը, և այն ժամանակ բոլորը շահագրգռված էին և մինչև որոշակի աստիճան փորձում էին օգնել Հայաստանին: Հիմա նման բան չկա: Հայաստանն ուզում է աճել գլոբալ մրցակցության մեջ, և Հայաստանում այնպիսի իշխանություն է, որը չի ապահովում այդ աճը:
– Փաստորեն, նաև սրանո՞վ կարող ենք բացատրել ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի վերահաստատումը նույն պաշտոնին:
– Ինչպես կուզեք:
– Տիգրան Սարգսյանի վերանշանակումը և՛ քաղաքական, և՛ տնտեսական առումով ի՞նչ նշանակություն ուներ Սերժ Սարգսյանի համար, եթե հաշվի առնենք, որ մամուլում նույնիսկ եղան որակումներ, թե նախագահը «ժողովրդի ինադու» Տ.Սարգսյանին թողեց այդ պաշտոնում:
– Ինչ-որ տեղ՝ այո՛, Տիգրան Սարգսյանի վերանշանակումը վրեժ է ժողովրդից: Դա նշանակում է՝ Սերժ Սարգսյանը հոգու խորքում կասկածում է իր ընտրության փաստի վրա: Եվ ինչ-որ տեղ սա ընդդիմության պարտությունն է: Ընդդիմությունն այսօր ի վիճակի չէ մի փոխնախարար փոխելու: Այսինքն` իշխանությունն ապտակում է ընդդիմությանը:
– Ընդդիմությա՞նը, թե՞ հասարակությանը:
– Այսօր հասարակությանը, քիչ թե շատ, ներկայացնում է ընդդիմությունը: Այսինքն՝ հասարակությանն էլ է ապտակում: Պետությունը 2000 մարդու պետություն է, 2000 մարդու հեռուստատեսություն է, 2000 մարդու բյուջե, նախարարները կառավարվում են 2000 մարդու շահերով: Մնացածին հետաքրքիր չէ:
– Պրն Բագրատյան, Տիգրան Սարգսյանին կա՞ր այլընտրանք:
– Իհա՛րկե կար:
– Իսկ իշխանական քարոզչության կողմից ներկայացվում է, թե նա այլընտրանք չուներ:
– Բայց դա ի՞նչ ասելու բան է: Էդ նույնն է թե՝ Հայաստանի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը պարտվի 0:10 հաշվով, հարցնեն` ինչո՞ւ պարտվեցիք, պատասխանեք`«պաշտպանին` Պողոս Պողոսյանին, ո՞վ պիտի փոխարինի»: Բայց դա մարզչի խնդիրն է, փաստն այն է, որ հավաքականը պարտվել է:
«168 ԺԱՄ»
