Տնտեսություն

Հայաստանում մանրածախ առևտրի շրջանառությունը, ընթացիկ գներով և ՀՀ կենտրոնական բանկի կողմից հաշվարկված՝ ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ հայկական դրամի միջին փոխարժեքով, 2020-ի հունվար-նոյեմբերին կազմել է 2 մլրդ 409,4 ԱՄՆ դոլար և նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել 16,6%-ով։ 

Բնակչության բանկային խնայողությունները դադարել են ավելանալ։ Անցած տարվա նոյեմբերի տվյալներով՝ դրանք այլևս ավելի քիչ են, քան մեկ տարի առաջ էր։

Կառավարությունը մի կերպ հաջողեց փակել անցած բյուջետային տարին։ Դրա համար անհրաժեշտ եղավ ոչ միայն մեծ քանակությամբ արտաքին ու ներքին պարտք վերցնել, այլև «յուրացնել» «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հանգանակած գումարները։

Պաշտոնական վիճակագրությունը զարմացնելու սովորություն ունի: Բավական կայուն ու համարյա անհասկանալի սովորություն: Համավարակի հետ կապված համաշխարհային տնտեսական անկմանը զուգընթաց՝ մեր վիճակագիրներն էլ հայրենական տնտեսության անկում արձանագրեցին: Բայց հայտնի բան է՝ իշխանությունները փայլփլուն վիճակագրություն են սիրում: Նույնքան հայտնի բան է՝ մեր վիճակագիրները երբեք հակված չեն եղել օրվա իշխանություններին վշտացնել: Ու հիմա էլ (ինչպես միշտ) հայտնվել է տնտեսության պաշտոնական պատկեր, որ երկակի տեսք ունի:

Կյանքը Հայաստանում թանկանում է, իսկ մարդկանց եկամուտները չեն ավելանում։ Թե դա ուր է մեզ տանում, դժվար չէ պատկերացնել. տանում է աղքատացման։ Մարդիկ օր օրի ավելի վատ են ապրում, քան ապրում էին նախկինում։ Ու դա երևում է սպառողական պահանջարկի կրճատման տեսքով։

ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանի գլխավորած պատվիրակությունը հունվարի 23-ին հանդիպումներ է ունեցել Իրանի արդյունաբերության, հանքերի և առևտրի նախարար Ալիռեզա Ռազմհոսեյնիի և ԻԻՀ Կենտրոնական բանկի նախագահ Աբդոլնասեր Հեմմաթիի հետ:

Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կոլեգիան հավանություն է արժանացրել ոսկերչական իրերի հարգափորձման, հետազոտման և հարգադրոշման նկատմամբ կիրառվող պահանջները և հաստատել է Եվրասիական տնտեսական միության շրջանակներում տեղափոխվող ոսկերչական իրերի արտադրության ժամանակ թույլ տրվող խախտումների ցանկը:

Առողջապահության համակարգը «բարեփոխելուց» հետո, Արսեն Թորոսյանը հիմա էլ պետք է կառավարության ապարատը ռեստարտի ենթարկի։ Թե ինչ տվեցին նախկին նախարարի բարեփոխումներն առողջապահության համակարգին, փաստում են համավարակի ցուցանիշները։

 «Կա երեք սցենար, որոնցով կարելի է դիտարկել: Միջին սցենարով ունենալու ենք մոտ այդչափ նվազում, լավագույն սցենարով, եթե շարունակվի այսպիսի կառավարումը,  մի փոքր ավելի քիչ նվազում կունենանք, վատագույն սցենարում նույնիսկ վտանգավոր է պատկերացնելը, թե ի՞նչ վիճակում կհայտնվենք, կոլապս, չի բացառվում՝ նաև ներքին ու արտաքին պարտքային ճգնաժամ, որովհետև կարող է հնարավոր չլինել իրականացնել նույնիսկ սոցիալական նվազագույն ծախսերը, որովհետև այդչափ հավաքագրում չենք ունենա, այն պարտավորությունները, որ օրենքով ունի պետությունը, ուղղակի հրաժարվի այդ պարտավորությունների կատարումից, դա հայտնի է տնտեսագիտության մեջ՝ որպես դեֆոլտ»,- ասաց Ավետիսյանը և պնդեց, որ այսպիսի ռիսկեր կան, այս պահին գոնե կարողանում ենք վերագրել վատագույն սցենարին:

Հարկ վճարողները մինչև ապրիլի 20-ը 2020 թվականի հաշվետու ժամանակաշրջանի համար շահութահարկի հաշվետվությունը ներկայացնելիս առաջին անգամ նոր` ավելի ցածր դրույքաչափ են կիրառելու: Շահութահարկի նախկին` 20%-ի փոխարեն արդեն գործում է 18% դրույքաչափը, ինչը հնարավորություն կտա բիզնեսին, ազատ ֆինանսներ ունենալով, տնօրինել` ընկերության առաջնահերթություններից ելնելով:

Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ պետական բյուջեում գոյացած ճեղքը լրացնելու համար նախատեսվում է նվազեցնել շրջանառության հարկի շեմն ու ավելացնել բեռը: Շրջանառության հարկն առևտրի ոլորտում այժմ 5 տոկոս է՝ մինչև 1,5 տոկոս նվազեցման հնարավորությամբ, կախված փաստաթղթավորումից։ Արտադրության ոլորտի համար նախատեսված է ավելի ցածր հարկային բեռ՝ 3,5 տոկոս։ Կառավարությունը համարում է, որ դրանք ցածր են, և անհրաժեշտ է վերանայել։

Կոնվերս Բանկում ամփոփել են «Դարձիր Ձմեռ պապ» նախագիծը, որի շրջանակում Բանկը, աշխատակիցներն ու հաճախորդները Ձմեռ պապ են դարձել Ադրբեջանի վերահսկողությանը անցած բնակավայրերից, ինչպես նաեւ զոհվածների  60 երեխայի համար՝ կատարելով նրանց ամանորյա ցանկությունները եւ հրաշք պարգեւելով նրանց:

2020թ․ տարեվերջին, ինչպես հետագայում պարզվեց՝ առանց մասնագիտական հանրային քննարկման, Նիկոլ Փաշինյանը որոշում էր ստորագրել, որով առաջիկայում կթանկանան առողջապահական ու կրթական ծառայությունները: Որոշմամբ նախատեսվում է այս ոլորտներից հարկային արտոնությունների վերացում, այլ կերպ ասած՝ կրթության ու առողջապահության ոլորտներում ծառայությունները կսկսեն հարկվել ԱԱՀ-ով:

ՀՀ տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը հրապարակել է հանքարդյունաբերության ոլորտում իրականացված ուսումնասիրության արդյունքները:   Ուսումնասիրության նպատակն է աջակցել ոլորտում առկա խնդիրների վերհանմանը, դրանց լուծմանը և առողջ մրցակցային միջավայր ստեղծելուն,  ուսումնասիրությունն ընդգրկում է 2018 թվականի հունվարից մինչև 2020 թվականի հոկտեմբեր ընկած ժամանակահատվածը:

ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ հայկական դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը 2020թ. դեկտեմբերին կազմել է 518.9 դրամ, ինչը 8.5%-ով բարձր է 2019թ. դեկտեմբերի համապատասխան ցուցանիշից (478.2 դրամ):

Ինչպես և խոստացել էի նախկին հոդվածում, սույն հոդվածում ներկայացնում եմ այն հիմնարար քայլերը, որոնց իրականացումն անհրաժեշտ է անհապաղ սկսել Հայաստանում միջուկային էներգետիկայի զարգացումն ապահովելու համար։

2020 թ. 79 միլիարդ դրամով պակաս հարկ է հավաքվել. Ռաֆիկ Մաշադյան

ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը «Երևանի շամպայն գինիների գործարան» ԲԲԸ-ի հետ սկսել է համագործակցել 2020թ. դեկտեմբերից՝ ագրովերամշակման ոլորտի տնտեսվարող սուբյեկտներին տրամադրվող վարկերի տոկոսների սուբսիդավորման պետական ​​ծրագրի շրջանակներում՝ ֆինանսավորելով ընկերությանն արտադրական հումք գնելու նպատակով:

Կառավարությունը հավանություն տվեց Հայաստանի Հանրապետության և Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկի միջև «Հիվանդությունների կանխարգելման և վերահսկման ծրագրի համար լրացուցիչ ֆինանսավորում» վարկային համաձայնագրի ստորագրման առաջարկությանը: Նկատենք՝ համաձայնագրի ստորագրումով նախատեսվում է 7.4 միլիոն ԱՄՆ դոլար գումարի տրամադրում:

«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Շաքարավազի ներքին շուկայում կասկածելի զարգացումներ են տեղի ունենում։ Ակնհայտ է, որ շաքարավազ ներկրող ընկերությունները սնկի պես աճել են, իսկ գինը շարունակում է բարձր մնալ։

Հայաստանում 2020թ. դեկտեմբերին 2019թ. դեկտեմբերի համեմատ բենզինի և դիզելային վառելիքի գները նվազել են 12.2% և 23.0%-ով, իսկ հունվար-դեկտեմբերին 2019թ. հունվար-դեկտեմբերի համեմատ՝ 16.7% և 20.5%-ով։

«Ես նայում եմ՝ ոչ թե ինչ են խոսում, այլ նայում եմ իրենց գործերը: Իսկ գործերի հետ կապված՝ այսօր քննարկվում է շրջանառության հարկի շեմի իջեցումը․ եթե նույն Էկոնոմիկայի նախարարությունը, մնացած նախարարությունները պատասխանատվություն կրեին տնտեսության բարենպաստ միջավայրի համար, այնպիսի հզոր լոբբինգ կկազմակերպեին, որ նույնիսկ շրջանառության չէր դրվի կառավարության կողմից: Եթե այդ քայլերը չեն արվում, մնացածն ուղղակի նախարարական ժամկետը վայելելու ժամանակահատված եմ համարում»:

Կորոնավիրուսի համավարակի հետևանքների թվում համաշխարհային մի շարք կառույցներ բարձրաձայնեցին պարենային անվտանգության խնդիրների մասին՝ նկատելով, որ աշխարհի միլիոնավոր մարդիկ իրենց պարենային անվտանգության և կենսապայմանների ապահովման համար կախված են միջազգային առևտրից, ու մինչ COVID-19-ի տարածումը կանխելուն ուղղված միջոցառումներ են ձեռնարկվում, հարկավոր է շրջահայաց լինել՝ նվազեցնելու սննդամթերքի մատակարարման վրա այդ միջոցառումների հնարավոր ազդեցությունը կամ համաշխարհային առևտրի և պարենային անվտանգության վրա չնախատեսված հետևանքները։

«Ֆինանսների նախարարությունները շատ երկրներում դիտարկում են առողջապահությունը՝ որպես բիզնես, և այդ կարծրատիպը մեր մոտ էլ կա և մեր երկրում էլ կա և միշտ է եղել: Բայց, ի վերջո, եթե այդ համակարգը թեկուզև բարդ է, բայց ինքը պետք է գործի վերջնական սպառողի, այսինքն մարդու առողջությունը պահպանելու, վերականգնելու և բարելավելու համար: Իսկ նման ցանկացած որոշում, որը կայացվում է, ուղղակիորեն անդրադառնում է մարդկանց վրա, և մարդկանց առողջության ու, ցավոք սրտի, որոշ դեպքերում՝ մարդկանց կյանքի վրա»,- ասաց հանրային առողջապահության մասնագետ Դավիթ Մելիք-Նուբարյանը՝ անդրադառնալով առողջապահության ոլորտում ԱԱՀ-ով հարկում ներդնելու որոշման հետևանքների քննարկման ընթացքում:

Տարեվերջին Նիկոլ Փաշինյանի ստորագրած որոշմամբ՝ հարկային քաղաքականության ճեղքը, կամ, ինչպես տնտեսագետներն են նշում, բյուջեի ճեղքը լրացնելու համար կառավարությունը կրկին քաղաքացիների գրպանն է մտնում:  Հիշյալ որոշմամբ կառավարության նպատակն է՝ առողջապահության ոլորտը հանել ԱԱՀ-ից ազատման արտոնություններ ունեցող գործողությունների շրջանակից, ինչ արդյունքում 20%-ով կթանկանան առողջապահական ծառայությունները:

2020 թվականի դեկտեմբերի 31-ի՝ Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ՝ հարկային քաղաքականության ճեղքը, կամ, ինչպես տնտեսագետներն են նշում, բյուջեի ճեղքը լրացնելու համար կառավարությունը կրկին քաղաքացիների գրպանն է մտնում:  Հիշյալ որոշմամբ կառավարության նպատակն է՝ առողջապահության ոլորտը հանել ԱԱՀ-ից ազատման արտոնություններ ունեցող գործողությունների շրջանակից, ինչ արդյունքում 20%-ով կթանկանան առողջապահական ծառայությունները:

Նիկոլ Փաշինյանին ընդամենը 2 տարի 8 ամիս էր պետք՝ Հայաստանի էներգետիկ համակարգը քանդելու և կոլապսի առաջ կանգնեցնելու համար։ Իշխանության գալուց առաջ նա խոստանում էր կարգի բերել այս համակարգը։ Մինչդեռ՝ 2 տարի 8 ամսում հասել ենք մի վիճակի, երբ Հայաստանը սնուցող գազատարի վրա մեկօրյա տեխնիկական աշխատանքներ կատարելու պատճառով ստիպված ենք սպառողներին զրկել գազից և անջատել հոսանքը։

«Լիդիան Արմենիան» իր մտահոգությունն է հայտնում Ազգային ժողովում այսօր հրապարակված Մետաղական հանքարդյունաբերության ոլորտում ներդրումային ծրագրերի շրջանակներում գործադիր իշխանության մարմիններին ներկայացված և նրանց կողմից ընդունված ֆինանսական և այլ հաշվետվությունների օրինականությունը, հիմնավորվածությունը և արժանահավատությունը ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի կատարած աշխատանքների վերաբերյալ զեկույցի և դրա շուրջ շահարկումների վերաբերյալ:

Հանքերի՝ շահութահարկով չաշխատելու վերաբերյալ դատախազության ասածը տեղին չէ. Գուրգեն Բաղդասարյան

ՀՀ-ում գործող հանքերը շահութահարկ չեն վճարել, ֆինանսական հաշվետվությունները արժանահավատ չեն. զեկույցը հրապարակվել է