«Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը կհանգեցնի «Հյուսիս-հարավ» միջանցքի հայկական հատվածի թողունակության ավելացմանը․ Արզիբեկ Կոժոշև

Հայաստանը ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը, որին համապատասխան՝ նախատեսվում է զարգացնել տրանսպորտային կապը հարևան երկրների հետ երկաթուղային և ավտոմոբիլային հաղորդակցության միջոցով, ինչը կհանգեցնի «Հյուսիս-հարավ» միջանցքի հայկական հատվածի թողունակության ավելացման։

Այս մասին «Իզվեստիա»-ին տված հայրցազրույցում ասել է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի (ԵՏՀ) էներգետիկայի և ենթակառուցվածքների նախարար Արզիբեկ Կոժոշևը։

Նրա խոսքով՝ «Հյուսիս-հարավ» նախագիծն ամենակարևորն է ԵԱՏՄ երկրների համար։ «Հայաստանը ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը, որին համապատասխան՝ նախատեսվում է զարգացնել տրանսպորտային կապը հարևան երկրների հետ երկաթուղային և ավտոմոբիլային հաղորդակցության միջոցով»,-նշել է Կոժոշևը։ 

Նրա դիտարկմամբ՝ նախապատրաստվել է ԵԱՏՄ և ԱՊՀ տրանսպորտային միջանցքներում մինչև 2030 թվականը համատեղ գործունեության նախագիծ։ Այն նախատեսում է փաստաթղթերի պատրաստում և իրականացում, որոնք կազմում են ԵԱՏՄ և ԱՊՀ օրենքը տրանսպորտի, ենթակառուցվածքների, նյութատեխնիկական ապահովման և միջազգային տրանսպորտային միջանցքների զարգացման ոլորտում: 

«Այսպիսով՝ Եվրասիական տարածքում երկու խոշորագույն ինտեգրացիոն կառույց՝ ԵԱՏՄ-ն և ԱՊՀ-ն, հնարավորություն կունենան միաժամանակ աշխատանք տանել տրանսպորտային ենթակառուցվածքների և ընդհանրապես տրանսպորտի զարգացման ուղղությամբ»,-ընդգծել է նախարարը՝ հավելելով, որ պլանի նախագիծը ներկայումս հաստատման փուլում է ԱՊՀ երկրներում, սպասում են հաստատման արդյունքներին և նախատեսում են մոտ ապագայում ստորագրել փաստաթուղթը։

Նախարարը նաև նշել է, որ ԵԱՏՄ երկրները մեծ ուշադրություն են դարձնում «Հյուսիս-հարավ» միջազգային տրանսպորտային միջանցքի զարգացմանը՝ որպես ամբողջ միության համար տրանսպորտի զարգացման առաջնահերթ ուղղություններից մեկը։ 

«Միջանցքը համարվում է խոստումնալից նախագծերից մեկը, որը նախատեսված է մեր երկրների և հիմնական գործընկերների շուկաների միջև տրանսպորտային կապի նոր մակարդակ ապահովելու համար: Նախատեսվում է նաև, որ այն կդառնա հզոր և հուսալի եվրասիական տրանսպորտային երթուղի ԵԱՏՄ-ի կայուն տրանսպորտային շրջանակի ձևավորման գործում»,-հարցազրույցի ընթացքում նշել է Արզիբեկ Կոժոշևը։

Ըստ նրա՝ նոր առևտրային ուղիների որոնումը միշտ եղել է ԵԱՏՄ օրակարգում առաջնահերթություն. «Այսօրվա իրողությունները բեռնափոխադրումների շրջադարձն են դեպի Արևելք և Ասիա, դեպի գլոբալ հարավ: Կարևոր է նոր երթուղիները հնարավորինս հարմար և մատչելի դարձնել օգտագործման համար։ Ուստի ավանդական համարվող և մեր երկրների տարածքով անցնող տրանսպորտային միջանցքները նոր մեկնաբանություն են ստացել։ Դա վերաբերում է նաև Հյուսիս-Հարավ նախագծին»։

Նրա դիտարկմամբ՝ դա կարևոր է ԵԱՏՄ բոլոր երկրների համար, բայց ոչ միայն նրանց համար։ «Եվրասիական տրանսպորտային միջանցքները, որոնք տեսականորեն կարելի է դիտարկել որպես Եվրասիական տրանսպորտային շրջանակ, դարձել են հիմնական լոգիստիկ տարրեր, որոնք կապում են ԵԱՏՄ երկրները Մերձավոր և Հեռավոր Արևելքի, Արևելյան Աֆրիկայի և Հարավային Ասիայի հետ։ Սա ընդհանուր առմամբ ԵԱՏՄ-ի համար տրանսպորտի զարգացման առաջնահերթ ուղղություններից է։ Փաստորեն, այդ պատճառով շարունակվում են աշխատանքները Հյուսիս-հարավ ՄՏԿ-ի հարավային մասի երեք հիմնական երթուղու մշակման ուղղությամբ՝ տրանսկասպյան, արևմտյան և արևելյան»,-ընդգծել է նախարարը։

Նախարարի խոսքով՝ միջոցառումներ են իրականացվում Կասպից ծովի ավազանի նավահանգիստների զարգացման և դեպի Կասպից ծով լաստանավային ուղիղ կապ հաստատելու ուղղությամբ։Նա հավելել է, որ ԵԱՏՄ երկրները քննարկում են միջանցքի զարգացման հարցում Ադրբեջանի, Բահրեյնի, Իրանի, Հնդկաստանի, Կատարի, Քենիայի, ԱՄԷ-ի, Օմանի, Սաուդյան Արաբիայի և Ուզբեկստանի մասնակցությունն այդ երկրների հետ։ Նրա փոխանցմամբ՝ բանակցություններն ընթանում են ինչպես երկկողմ մակարդակով, այնպես էլ Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի հարթակում։ 

«Հիմնական խնդիրն «առանց կապերի» լոգիստիկա ստեղծելն է։ Միության շրջանակում թվային տեխնոլոգիաները ակտիվորեն ներդրվում են երկաթուղային, ավտոմոբիլային և օդային տրանսպորտում»,-նշել է նա։ Արզիբեկ Կոժոշևը մանրամասնել է, որ Եվրասիական տարածքում տրանսպորտային ենթակառուցվածքների զարգացման հարցում ԱՊՀ-ի հետ ինտեգրումը խորացնելու և ուժերը միավորելու համար նախաձեռնվել է ԵՏՀ-ի մասնակցությունը միջազգային տրանսպորտի զարգացման համաձայնագրին համապատասխան գործող համակարգող մարմինների աշխատանքներին:

«Ներկայումս աշխատանքներ են տարվում նաև կանոնավոր կոնտեյներային ծառայությունների կազմակերպման և կոնտեյներային փոխադրումների երթուղիների «գործարկման» ուղղությամբ։ Բացի այդ, որոշումներ են ընդունվում փոխադրումների համար հատուկ սակագնային պայմաններ սահմանելու վերաբերյալ, և աշխատանքներ են տարվում մաքսային հսկողությունն արագացնելու ուղղությամբ»,-ասել է նա։