Տնտեսություն

Բոլոր՝ ռազմական, քաղաքական, բարոյահոգեբանական և բազմաթիվ այլ առումներով, իրավիճակը Հայաստանում նախանձելի չէ։ Դժվար է նույնիսկ ասել, թե վերջին անգամ, երբ ենք այսպիսի ծանր մթնոլորտում հայտնվել։

Հայաստանում բեռնափոխադրումների ծավալը 2020-ի հունվար-սեպտեմբերին կազմել է 10 մլն 874.1 հազար տոննա, որը նախորդ տարվա ցուցանիշը գերազանցել է 4.9%-ով։

Պատերազմն ավարտվում է: Կամ՝ բոլոր իմաստներով՝ տարօրինակ ավարտ է մոտենում: Հետևաբար՝ արդեն կարելի է ներկայացնել ու վերլուծել մեր երկրի սոցիալ-տնտեսական ու ժողովրդագրական տվյալները: Հատկապես, որ այդ տվյալները պաշտոնական են:

Չինաստանը, Հարավ-արևելյան Ասիայի պետությունների ասոցիացիայի անդամ 10 երկրներ, ինչպես նաև Ճապոնիան, Հարավային Կորեան, Ավստրալիան և Նոր Զելանդիան տարածաշրջանային տնտեսական գործընկերության մասին համաձայնագիր են ստորագրել:

2020թ. պետական բյուջեի նախագծով նախատեսված էր ծառայողական մեքենաները կրճատել 153-ով։ Արդյունքում՝ դրանց թիվը 867-ից պիտի դառնար 714։
Ամեն ինչ շատ պարզ էր թվում. տեղի էր ունեցել պետական կառավարման մարմինների, մասնավորապես՝ նախարարությունների և այլ գերատեսչությունների միավորում, ինչը պիտի հանգեցներ ծառայողական մեքենաների կրճատման։

Հայաստանում կապի ոլորտի հասույթը 2020-ի հունվար-սեպտեմբերին կազմել է 105 մլրդ 115.1 մլն դրամ (ավելի քան 217 մլն 90.2 հազ. ԱՄՆ դոլար) և նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել 3.9%-ով։

Մինչև տարվա վերջ Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը պետք է որոշում կայացնի էլեկտրաէներգիայի սակագների վերաբերյալ։ Վերջին անգամ դրանք վերանայվել են 2017թ.։ Այն ժամանակ ոչ մեծ չափով, այնուհանդերձ հաջողվեց նվազեցնել սակագինը։ Խոսքը բնակչությանը վաճառվող էլեկտրաէներգիայի սակագնի մասին է, որն իջեցվեց 1,2 դրամով։

Արտարժույթի ներբանկային շուկայում նոյեմբերի 9-13-ը բանկերը գնել են 65 մլն 407 հազ. 114 ԱՄՆ դոլար 492.46 դրամ ԱՄՆ մեկ դոլարի դիմաց միջին փոխարժեքով, և վաճառվել՝ 78մլն 967 հազ. 699 ԱՄՆ դոլար 496.91 դրամ ԱՄՆ մեկ դոլարի դիմաց միջին փոխարժեքով:

Աշխարհի խոշորագույն հումքային բորսաների նոյեմբերի 13-ի առևտրային նստաշրջանների արդյունքում սահմանվել են նավթի հետևյալ գները:

ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ հայկական դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը 2020թ. հոկտեմբերին կազմել է 491.7 դրամ, ինչը 3.2%-ով բարձր է 2019թ. նույն ամսվա համապատասխան ցուցանիշից (476.3 դրամ):

Աշխարհի խոշորագույն հումքային բորսաների նոյեմբերի 12-ի առևտրային նստաշրջանների արդյունքում սահմանվել են նավթի հետևյալ գները:

Աշխարհի խոշորագույն հումքային բորսաների նոյեմբերի 11-ի առևտրային նստաշրջանների արդյունքում սահմանվել են նավթի հետևյալ գները:

Բենզինի և դիզելային վառելիքի գները 2020թ. հոկտեմբերին 2019թ. հոկտեմբերի համեմատ նվազել են 14.4% և 20.9%-ով, իսկ 2019թ. դեկտեմբերի համեմատ՝ 16.0% և 22.4%-ով։

Աշխարհի խոշորագույն հումքային բորսաների նոյեմբերի 10-ի առևտրային նստաշրջանների արդյունքում սահմանվել են նավթի հետևյալ գները:

Պատերազմը ազդում է տնտեսության ու հասարակական կյանքի, առանց բացառության, բոլոր ոլորտների վրա։ Այս պահին պատերազմի հետևանքները գուցե լիարժեք չենք տեսնում, բայց դրանք կան, ու դրանցից անհնարին է խուսափել։ Հատկապես, երբ ամեն ինչ այսքան երկար է ձգվում։

Արցախի Հանրապետությունում հաշվառված անձանց 2020 թվականի նոյեմբեր ամսվա՝ կանխիկ եղանակով վճարվող քաղաքացիական կենսաթոշակները, ինչպես նաև մահացած կենսաթոշակառուների թաղման ծախսերի նպաստների վճարումն Հայաստանի Հանրապետությունում արդեն իսկ սկսված է։

Աշխարհի խոշորագույն հումքային բորսաների նոյեմբերի 9-ի առևտրային նստաշրջանների արդյունքում սահմանվել են նավթի հետևյալ գները:

Հայաստանում 2020-ի հունվար-սեպտեմբերին գյուղատնտեսության և ձկնորսության արտադրանքի ծավալը կազմել է 576 մլրդ 845.2 մլն դրամ (ավելի քան 1 մլրդ 191.3 ԱՄՆ դոլար), որը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշը գերազանցել է 0.6%-ով։

Վերջին ամիսների ընթացքում թուրքական ազգային արժույթը՝ լիրան, շարունակում է թարմացնել արժեզրկման ռեկորդները ամերիկյան դոլարի, եվրոյի և ֆունտ ստերլինգի նկատմամբ։ Այս մասին տեղեկացնում է ermenihaber.am-ը։

Հայաստանի ոչ պարենային ապրանքների շուկայում 2020թ. հոկտեմբերին 2019թ. հոկտեմբերի համեմատ արձանագրվել է 0.6%, իսկ 2020թ. սեպտեմբերի համեմատ՝ 0.7% գնաճ:

Վերջին տվյալներով թուրքական լիրան 8.3 է մեկ դոլարի դիմաց: Շաբաթների կտրվածքով թուրքական արժույթն անդադար անկում է ապրում: Հրանտ Միքայելյանի խոսքով, մոտ տասը տարի առաջ թուրքական լիրան 1.6 էր մեկ դոլարի դիմաց: Ներկայում, փաստորեն, հինգ անգամ այն արժեզրկվել է: 2018 թվականին, երբ Թուրքիայում տնտեսական ճգնաժամ էր, այդ ժամանակ լիրայի արժեզրկման արագությունն ավելի մեծ էր, դրանից հետո որոշակի չափով վերականգնվեց, սակայն վերջին ամիսներին կրկին շատ արագ նվազում է: Տնտեսագետները նշում են, դրա վրա ազդում են քաղաքական գործոնները, Թուրքիայի արտաքին ակտիվությունը, նաև պատերազմը:

ԱԺ-ում շարունակվում է «ՀՀ 2021 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի քննարկումը. ՈւՂԻՂ:

Ազգային ժողովի հանձնաժողովներում 2021թ. պետական բյուջեի նախագծի քննարկումների ժամանակ, անդրադառնալով պարգևավճարների խնդրին, ֆինանսների նախարարը հայտարարեց, որ դա միջանկյալ լուծում է, քանի դեռ չեն ավարտվել պետական կառավարման համակարգի բարեփոխումները։

Հիմա նույնիսկ սոցիալ-տնտեսական վիճակի մասին գրելն առանձնահատուկ հմտություններ է պահանջում: Այլաբանական պատկերներով ներկայացնելու հմտություններ: Ուստի շատ ավելի նախընտրելի է գրել հարևան երկրների տնտեսական վիճակի մասին: Օրինակ՝ Վրաստանի:

Հայաստանի արդյունաբերական արտադրանքի ծավալը 2020-ի հունվար-սեպտեմբերին կազմել է 1 տրլն 433 մլրդ 11.3 մլն դրամ (մոտ 2 մլրդ 959 մլն 544.2 հազ. ԱՄՆ դոլար) և նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել 1 %-ով, 2020-ի սեպտեմբերին այդ արտադրանքի ծավալը կազմել է 190 մլրդ 323.4 մլն դրամ և 2019-ի նույն ամսվա համեմատ աճել 1.8%-ով, իսկ այս տարվա օգոստոսի համեմատ՝ 3.1%-ով։

Կառավարությունը ստիպված եղավ այս տարի 2 անգամ վերանայել պետական բյուջեն։ Համավարակին հաջորդող շրջանում արձանագրված տնտեսական զարգացումները հանգեցրեցին մուտքերի զգալի կրճատման։

Ընթացիկ տարվա հոկտեմբերին 2019թ. հոկտեմբերի համեմատ Հայաստանում արձանագրվել է սննդամթերքի և ոչ ալկոհոլային խմիչքի 0.6%, իսկ 2020թ. սեպտեմբերի համեմատ՝ 0.8% գնաճ՝ հիմնականում պայմանավորված մսամթերքի, կաթնամթերքի, բանջարեղենի, յուղերի և ճարպերի, շաքարի և շաքարավազի ՝ 0.9-9.8% գնաճով:

Իրականում այս իրավիճակը սպասելի էր ինչ-որ չափով, որի մասին բազմիցս զգուշացրել եմ: Տեսեք, 2018թ.-ին և, ավելի շատ՝ 2019թ.-ի ընթացքում, կառավարությունը ոգևորված հարկերի հավաքելիության մակարդակից՝ շատ արագ շտապեց ստանձնելու բազմաթիվ ընթացիկ բնույթի պարտավորություններ՝ նվազագույն աշխատավարձի աճ, կենսաթոշակների աճ, աշխատավարձերի աճ, տարատեսակ նպաստների աճ, և այլն:

Նախքան պատերազմը, հաշվի առնելով հանրապետությունում մեթանոլից արձանագրված 21 մահվան դեպքը, 168.am-ը գրավոր հարցում էր ուղարկել Պետական եկամուտների կոմիտե՝ փորձելով պարզել, թե որ երկրներից որ ընկերություններն են Հայաստան ներկրել մեթանոլ և էլիթ սպիրտ։

Աշխարհի խոշորագույն հումքային բորսաների նոյեմբերի 6-ի առևտրային նստաշրջանների արդյունքում սահմանվել են նավթի հետևյալ գները: